1887 yýlýnda Ýzmir'de neþrolunan gazeteler

Baha COÞKUN

Tüm Yazýlarý

Osmanlý Ýmparatorluðu yani “Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye” 1847 yýlýndan itibaren Devlet Salnameleri (Yýllýklarý), 1866 yýlýndan itibaren de bunlara ek olarak Vilayet Salnameleri (Yýllýklarý) yayýnlamaya baþladý.

Ýlk “defa” 1296 (1879) yýlýnda yayýnlanan Aydýn Vilayet Salnamesi, Aydýn Vilayet (Eyalet) merkezi 1841'de geçici 1850'de de temelli olarak Ýzmir’e taþýndýðýndan, Ýzmir’de bulunan “Aydýn Vilayet Matbaasý"nda basýlýyordu. Osmanlý Vilayet merkezlerinde bulunan devlete ait Vilayet Matbaalarýnda Salnamelerin yanýnda Vilayetin resmi gazetesi vs. de basýlýyordu.

Aydýn Vilayet Salnamesinin 1303 (1887) tarihli Defa 9 (dokuzuncu sayýsý) aþaðýdaki bölümlerden oluþuyor.

1: Mukaddime
2: Fusul-ý erbaa
3: Takvim
15: Gurrename-i Arabi
16: Gurrename-i Rumi
17: Hicretten mukaddem ve muahhar vuku bulan vekayi-i meþhure
22: Selatin-i izam-ý Osmaniye'nin tarih-i viladet ve cülus ve irtihallerini ve müddet-i ömr...
24: Sultan Abdülhamid-i viladet ve cülus tarihleri
25: Vilayetin teþkilinden beri valilikle Ýzmir'i teþrif buyuran zevat-ý izam
26: Defterdarlar, Müfettiþ-i hükkam ve merkez-i vilayet naibleri
27: Mektubçularý
28: Merkez-i vilayet mutasarrýlarý, Aydýn Sancaðý mutasarrýflarý
29: Saruhan Sancaðý mutasarrýflarý
30: Menteþe Sancaðý mutasarrýflarý, Denizli Sancaðý mutasarrýflarý
31: Erkan-ý vilayet
32: Memurin-i vilayet
33: Aklam-ý vilayet
35: Devair-i adliye
30: Jandarma ve polis idaresi
45: Matbaa-i vilayet; Muhtelit maarif meclisi
46: Belediye
47: Umur-ý nafia idaresi
48: Ýzmir Islahhanesi
50: Ýzmir Gureba Hastahanesi
52: Ýzmir Telgraf ve Posta Ýdaresi
53: Ýzmir Rüsumat Nezareti
56: Ýzmir Düyun-ý Umumiye-i Osmaniye Ýdaresi
57: Ýzmir tuz ambarý memuriyeti
58: Ýzmir Reji Nezareti
59: Liman Ýdaresi
60: Mekteb-i Ýdadi
62: Mekteb-i Terakki
64: Ýzmir Rüþdiye Mektebi, Ýzmir'deki mekatib-i ibtidaiye
66: Aydýn'da bulunan ümeranýn esamisi
67: Rüesay-ý ruhaniye, memurin-i ecnebiye
72: Ýzmir Osmanlý Bankasý Þubesi, Ýzmir Hamidiye Þirketi
74: Aydýn Demiryolu Kumpanyasý
77: Kasaba Demiryolu Kumpanyasý
79: Ýzmir Osmanlý Havagazý Kumpanyasý, Ýzmir Rýhtým Kumpanyasý
80: Ýzmir'de bulunan sigorta þirketleri
81: Ýzmir'de neþrolunan gazeteler
82: Ýzmir'de bulunan matbaalar
83- 166: Baðlý Kaza ve Sancaklar.
168: Vilayetin bir senelik varidatý
170: Vilayetin bir senelik mesarifatý
172: Vilayetin ahval-i ziraiyesi
185: Aydýn Vilayeti ormanlarý
196A: Aydýn Vilayeti dahilinde 1301 senesi Kanunusani ibtidasýndan 302 senesi Kanunusani ibtidasýna “ kadar bir sene zarfýnda inþa olunan tarik-i…. Dair cetvelat.”
A1: Fihrist-i Düstur
A31: Fihrist-i Nizamat

Salnamenin 81 ve 82 sayfalarýndaki listenin tarafýmýzdan yapýlan transkripsiyonu þöyledir:





Tablodan anlaþýlacaðý üzere 1887 yýlýnda her gün yayýn yapan tek bir gazete vardýr. Ýzmir adlý bu gazetenin imtiyaz sahibi Þigari Efendi olup Rumca neþredilmektedir. Ýmtiyaz Sahibi Yorgaki Ýstinidi olan Armonya gazetesi ise Perþembe hariç her gün ve yine Rumca neþredilmektedir.

Aydýn (Türkçe), Hizmet (Türkçe), Emaltiya (Rumca), Ýmparsiyal (Fransýzca), La Reform (Fransýzca), Jurnal d’Ýsmir (Fransýzca), Vulus (Rumca) gazeteleri ise haftada 2 gün neþredilmektedirler.

Esperans (Yahudice!), gazetesi ile Hermes (Rumca-Türkçe) gazetesi ise haftada sadece bir gün neþredilmektedir. Yine haftada sadece 1 gün neþredilen Pelegrini'lerin Kudu Ýtalya gazetesi ise yayýnýna geçici olarak ara vermiþtir.

Aydýn gazetesi valiliðin resmi gazetesidir. Vulus gazetesi ise Mizah gazetesidir. Yahudice olduðu belirtilen Esperans gazetesinin, Ýbranice mi, Ladino mu, yoksa Raþi mi olduðu belli deðildir. Hermes de çift dilli bir gazete olarak dikkat çekmektedir.

Hiçbir Ermenice ve Karamanca gazetenin olmamasý da dikkat çekicidir. Salnamenin bir sonraki sahifesindeki matbaa listesinden Ahi Hanýnda bulunan Mamuryan Matbaasýnýn sadece Ermenice alfabeli eserleri tab ettiðini öðreniyoruz ancak listede Ermenice süreli yayýn yoktur. Karamanlýca ise belki de Rumca içinde mütalaa edilmiþtir.


H. Baha COÞKUN

04.09.2012


Not: Tarafýmýzdan numaralandýrýlmýþtýr.
Orijinali Pencþembedir.
Orijinali Ciharþambadýr.
Türkçe olmayan kelimelerin bolluðu ve Osmanlýcada bir harfin birden fazla sese karþýlýk gelmesi yüzünden yanlýþ okumalar muhtemeldir.

Son Güncelleme Tarihi: 04 Eylül 2012 15:41

Arkadaþýna Gönder Yazdýr

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:

0