Yargıda tutuklama zorlaşıyor - Melih Altınok
19 Ocak 2012 07:08
Yargılamayı hızlandırmayı hedefleyen 3. yargı paketi reform içermekten uzak
Adalet Bakanı Sadullah Ergin, “3. Yargı Paketi”ni Ankara’da yaptığı bir basın toplantısıyla açıkladı. Yargı sürecindeki yaklaşık 2 milyon dosyayı etkilemesi beklenen düzenlemeyle mahkemelerin ve yüksek yargının iş yükünün hafifletilmesi ve yargılamaların hızlanması amaçlanıyor. Pakette ayrıca, tutukluluk alternatiflerinin uygulama alanlarının genişletilmesi, iki yıldan az ceza istenen basit terör suçlarında erteleme, örgüte üye olmadan örgüt propagandası yapma suçunda iyileştirme ve basın özgürlüğünü genişletme gibi değişiklikler de mevcut. Önümüzdeki hafta TBMM Adalet Komisyonu’na gelmesi beklenen paketin satır başları şöyle:
Bazı suçlar kabahat olacak
» Ehliyetsiz ya da alkollü araç kullananlara Cumhuriyet Savcıları’nca idari para cezası verme uygulaması son bulacak. Bu yetki Kaymakamlık ve valilerce kullanılacak.
»Yurda kaçak giriş yapmak gibi bazı suçlar artık “kabahat olarak” değerlendirilecek.
» Ön ödeme uygulamasının kapsamı genişliyor. Süre üç aydan bir yıla çıkartılıyor. Ön ödeme yapan kişi hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmayacak.
» Kaçak elektrik kullanımı hırsızlık kapsamından çıkartılıp “haksız yararlanma” kapsamına alınacak.
» Sabıka kaydı, suçun niteliğine göre 5-30 yıl arasında silinecek.
» Rüşvet alanlar, daha önce olduğu gibi “görevi kötüye kullanmaktan” değil “rüşvet” suçundan yargılanacak. Cezalar 4-12 yıl arasında değişiyor. Rüşvet verene hapis cezası da kalkıyor.
Savunma hakkı genişletiliyor
» Özel yetkili mahkemelerdeki savunma hakkı genişletiliyor. Soruşturma sürecindeki gizlilik kararı, iddianamenin kabul edilmesine kadar değil, ancak üç aylık süre için verilebilecek.
» Kovuşturma sürecinde esas hakkında savunma yapmak için verilen süre uygulaması kaldırılıyor.
» Artık kimse karşılıksız çek suçundan hapse girmeyecek.
» Asgari ücretin (886 lira) altındaki haciz dosyalarında doğrudan haciz uygulanacak. Borçlu kendisine yapılan ihbarın ardından beş gün içinde borcunu öderse mahkeme masraflarından kurtulacak.
» Gerekli ev eşyaları haciz edilemeyecek. Borç asgari ücretin 5 katı kadarsa avukatlar eşyaları kaldıramayacak.
» 50 bin liranın altındaki davalar Danıştay’a gönderilmeyecek. Karar bölge idare mahkemelerinde kesinleşecek.
» Üç yıllık geçici düzenlemeyle, dosyaları görüşmek üzere haftada bir gün toplanan bölge idare mahkemeleri her gün toplanabilecek. Tüm dosyaların iki yılda bitirilmesi planlanıyor.
İleriye dönük yasaklama kararı
» Dergi ve gazetelere 15 gün veya 1 ay süreyle verilen ileriye dönük yayın durdurma cezaları kaldırılıyor.
» Kitaplar üzerindeki, geçmiş tarihlerde verilen yasak kararları, yeni bir mahkeme kararı yoksa kaldırılacak.
» Basın-yayın yoluyla ya da sair düşünce açıklama yöntemiyle işlenmiş üst sınırı beş yıl olan suçların soruşturma, kovuşturma ve infaz sürecinde ertelenmesine karar verilecek.
İyileştirme belki ama reform asla
Düzenleme hakkında Taraf ’a konuşan Prof Dr. Ersan Şen “Muhtelif kanunlarda düzenlemelerle birtakım iyileştirmeler yapılıyor ama reform denemez” dedi. Şen şöyle konuştu: “Ceza kanundaki düzenlemeler somut kazanımlar sağlamıyor. Örneğin adli kontrolde süre üst sınırı yükseltiliyor ama sistem zenginleştirilmiyor, kapsam tanımlanmıyor. Soruşturma aşamasındaki gizlilik kararları sorunu açısından da bir düzelme yok. Kanun koyucu, kamuoyundan gelen tepkiler karşısında mahkemelere mesaj veriyor. Zaten mevcut olan birtakım hususların uygulanmasını istiyor, ‘biz de rahatsızız’ mesajı veriyor. Şöyle diyebiliriz. Gereksiz ama kötü değil.”
Ya mahkemeler uymazsa
İstanbul Barosu Eski Başkanı Yücel Sayman Taraf ’a yaptığı değerlendirmede paket için “Soyut olarak kötü diyemezsiniz, ama reform değil” dedi. Paketin mahkemeleri bu uygulamaları yapmaya nasıl zorlayacağının muğlak olduğunu kaydeden Sayman şöyle konuştu: “Yargılama ve tutukluk sürelerinde denetim sistemini değiştiriyor ama nelerin bu uygulamaya tabi olacağını tanımlamıyor. Muğlaklıklar var. Örneğin, tutukluluğa alternatif uygulamalar getirirken, düşünceyi terör kapsamında değerlendiriyor. Bu değişikliklerin uygulanmasını nasıl zorunlu kılacaklar, bilemiyorum.”
Yasa çıkarmakla reform yapılmaz
Yargı sistemin sorunlarının daha ciddi olduğunu kaydeden Emekli Yargıtay Savcısı Ahmet Gündel ise şunları söyledi: “Bunca sorunla boğuşan reforma muhtaç bir sistemi kanunlarla düzeltemezsiniz. Örneğin trafik suçlarını mahkemeye göndermeyerek mahkemelerin iş yükünü azaltamazsınız. Neticede idareye itiraz hakkı var. Bu da yeni bir dava demek. Sorunlarımız daha çok uygulamayla ilgili. Düzenleme sorunlarımızın köklü çözümünden uzak.”
Molotof bomba sayılacak
Bazı gösterilerde kullanılan molotof kokteylinin silah ve patlayıcı madde kapsamına alınması öngörülüyor. Böylece mahkeme uygulamalarındaki tereddütlerin ortadan kaldırılması öngörülüyor.
Düzenlemeyle adlî kontrolün kapsamı, üç yıllık suçlardan, üst sınırı beş yıl olan suçlara kadar genişletiliyor. Ayrıca tutuklamaya, tutuklamanın devamına ve tahliye istemlerinin reddine karar verilirken, kuvvetli suç şüphesi, tutuklama nedenlerinin varlığı ve tutuklama tedbirlerinin ölçülü olduğu konular somut olgularla açıkça gerekçelendirilecek.
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 220/6 ve 220/7 maddelerindeki örgüte üye olmadan örgüt adına suç işlemek ile örgüte yardım suçları nedeniyle verilen kararlar son günlerde kamuoyunda yoğun olarak tartışılıyor. 3. Yargı Paketi bu konularda düzenleme öngörüyor. Düzenlemeyle bu suçları işleyenlere örgüte üye olmak suçundan verilecek cezaların yarı oranda indirileceği belirtiliyor. Ayrıca yine örgüte yardımın nedeniyle verilecek cezaların üçte ikiye kadar indirilmesi öngörülüyor.
Düzenlemeyle, iki yıl ceza öngörülen terör suçlarında hükmün açıklanmasının geriye bırakılması, cezanın seçenek yaptırımlara çevrilmesi ve ertelenmesi öngörülüyor. Mevcut yasada terör kapsamına giren basit suçlarda dahi bu müeyyideler uygulanmıyordu.
Taraf
Son Güncelleme Tarihi: 19 Ocak 2012 07:32
