Soykýrým ve soykýrýmý inkar üzerine... (*)

Yalçýn ERGÜNDOÐAN

Tüm Yazýlarý

'Ermeni soykýrýmýnýn inkârýný cezalandýran' yasanýn Fransa Parlamentosu'nda kabul edilmesi üzerine Türkiye’de kabartýlan milliyetçi tepkilerle baþlayan ‘soykýrým’ tartýþmasý, Fransa Anayasa Konseyi’nin Þubat ayý sonunda, yasayý 'anayasaya aykýrý' bularak iptal etmesi ile sönümlendi. Tabii þimdilik… Türkiye, Fransa’yý protesto ederken izlediði politika ile üstünü örtmeye çalýþsa da özünde, gizliden ya da açýktan 'soykýrýmý inkâr etme hakký' istiyor. Bu açýkça görülüyor.

Ayný günlerde ’Hocalý katliamý’ protestosu adý altýnda, Azerbaycan devleti ve T.C. desteði ile Ýstanbul’un göbeðinde, Taksim’de yaþanan ‘Ermeni düþmanlýðý’ ve saldýrganlýk provasý, sönümlenen protestolarýn kolayca tekrarlanabileceðini gösteriyor. 1915’in yaklaþan yüzüncü yýldönümünde, soykýrýma karþý dünyada yaþanacak þekillenmeye tepki olarak, devletin izleyeceði tutumun da ipuçlarýný veriyor.

* * *

Gerek tarih ile yüzleþme çerçevesinde olsun, gerekse de resmi tezleri savunma argümaný olarak olsun, Türkiye’de “soykýrým” sözcüðü sýkça tekrarlanýr oldu. Bugünlerde sýkça kullanýr olduðumuz soykýrým kavramýnýn, (hatta sözcüðünün) kavramýn tanýmlanmasýnýn ve BM'ce suç olarak kabul edilmesinin de, esas mimarý Rafael Lemkin'dir. Nazilerin yargýlandýðý Nürnberg davalarýnda, danýþman olarak görev de yapan, bu görevi sýrasýnda tüm ailesini Nazi 'Toplama Kamplarý'nda yitirdiðini öðrenen Lemkin’i, sanýldýðý gibi gerçekten Nazilerin 'Yahudi Soykýrýmý' mý bu kavramýn ortaya çýkmasýna yönelik araþtýrma ve çalýþmalara sevk etti?..


VE LEMKÝN HUKUK EÐÝTÝMÝNE YÖNELÝYOR...

Polonya’da doðan Yahudi kökenli Rafael Lemkin (1900-1959) henüz 21 yaþýnda iken Ermeni Soykýrýmý'nýn baþ düzenleyicisi Talat Paþa'nýn 14 Mart 1921 tarihinde öldürülmesinden ve ardýndan baþlayan Berlin’deki 'Tehlerian Davasý’ndan çokca etkilenerek sürdürmekte olduðu filoloji eðitimini yarýda býraktý ve hukukçu olmaya karar verdi.

Yani, anýldýðýnýn aksine Lemkin'i soykýrým üzerine çalýþmaya yönelten Yahudi Soykýrýmý (SHOAH) olmadý. Lemkin, “bir milyon masum Ermeni'nin toplu olarak öldürülmelerinden ve bunun cezasýz kalmasýndan” çok etkilendi elbette ama, esas olarak Tehlerian’ýn Talat’ý öldürmesi ve açýlan davada beraat etmesini, “insanlýk vicdaný adýna, adaletin tecelli etmesi” olarak yorumladý.

Lemkin, dünyada ilk kez, "Génocide” (Jenosit) kavramýný þekillendirdi. Adý geçen kelimeyi, eski Yunanca'da "Genos" (ýrk/soy) ve "cide" (öldürmek/katletmek) kelimelerinin birleþtirmesinden de Génocide (Soykýrým) kelimesi ve kavramý doðdu.

Lemkin, hazýrlamasý kendisine Birleþmiþ Milletler (BM) tarafýndan önerilen 'Soykýrým Sözleþmesi'ni, esas itibariyle 'Ermeni Soykýrýmý'nýn kendisinde býraktýðý derin izlerle þekillenen entelektüel birikiminin imbiðinden süzülen bilgilerle ortaya çýkardý.

Sonuçta, 'soykýrým' kavramý, 9 Aralýk 1948 tarihinde BM tarafýndan kabul edildi ve 'Biyolojik', 'Fiziki' ve 'Kültürel' 3 ana bölümde toplanan 'soykýrým', uluslararasý hukuka göre suç sayýldý.

'Birleþmiþ Milletler Soykýrým Suçunun Engellenmesi ve Cezalandýrýlmasý Sözleþmesi (SSECS)’nde kabul edilen þekliyle; “Ulusal, etnik veya dinsel bir 'grubu' kýsmen veya tamamen ortadan kaldýrmak amacýyla aþaðýdaki fiillerden herhangi biri, Soykýrým suçunu oluþturur:

a) (Ulusal, etnik veya dinsel) Gruba mensup olanlarýn öldürülmesi;

b) Grubun mensuplarýna ciddi surette bedensel veya zihinsel zarar verilmesi;

c) Grubun bütünüyle veya kýsmen, fiziksel varlýðýný ortadan kaldýracaðý hesaplanarak, yaþam þartlarýný kasten deðiþtirmek;

d) Grup içinde doðumlarý engellemek amacýyla tedbir almak;

e) Gruba mensup çocuklarý zorla baþka bir gruba nakletmek.”


SOYKIRIM TEKNÝKLERÝ

Lemkin tarafýndan tanýmlanan 'Soykýrým Teknikleri' ise þöyledir:

» 1- Siyasi Soykýrým: Hedeflenen grubun yerleþim bölgesindeki sokak, cadde, yerleþim yeri, mezra, il ve ilçe adlarý deðiþtirilir.

» 2- Sosyal Soykýrým: Yok edilmesi planlanan grubun aydýn ve entelektüelleri hedeflenir. Çünkü bu kesin, olasý bir direniþin fikri önderleri olabilirler.

» 3- Kültürel Soykýrým: Yerel halkýn dilini kullanmasýný, ana dilini konuþmasýný yasaklama.

» 4- Ekonomik Soykýrým: Grubun ekonomik gücü elinden alýnýr. Sadece hayatta kalmalarýnýn önü açýk tutulur. Kültürel geliþmesi engellenir, bu yolla ulusal konularýyla ilgilenmeleri engellenir.

» 5- Biyolojik Soykýrým: Öngörülen grubun doðum yapmasý engellenir, aileler yetersiz beslenmeye tabi tutulur. Doðum kýsýtlanýr, yeni doðanlar da beslenemediklerinden ölür.

» 6- Fiziki Soykýrým: Beslenme kýsýtlanmasý ile ýrkçý ayrýmcýlýk, saðlýðýn ciddi tehdit altýnda olmasý, ilaç vermemek, grubun üyelerini insanlýk dýþý koþullarda telef olmalarý amacýyla bir yerden bir yere nakletmek. Sistematik yok etme/öldürme.

» 7- Dinsel Soykýrým: Ýbadethanelerin tahrip edilmesine göz yummak ya da bizzat tahrip etmek, ibadet yasaklamalarý.

» 8- Moral Soykýrým: Ýmhasý planlanan grubun bireylerinin ulusal meselelerle uðraþmasýný ve örgütlenmelerini yok etmek üzere, nüfusu uyuþturucuya ve alkolizme yöneltmek.


SOYKIRIMIN 8 AÞAMASI

1996 yýlýnda Genocide Watch’ýn (Soykýrým Gözlem Örgütü) baþkaný Gregory Stanton “Soykýrýmýn 8 Aþamasý” isimli bir rapor yayýnladý.

Bu raporda soykýrýmlarýn “öngörülebilen" ve aslýnda "engellenebilir" 8 aþamada gerçekleþtiði vurgulanýyor. Buna göre ‘8 aþama’ ve alýnabilecek ‘uluslararasý önlemler’ þöyle:

» 1- SINIFLANDIRMA: Ýnsanlar 'bizler ve onlar' diye bölünür. ÖNLEMÝ: Erken aþamada alýnacak baþlýca önlem ayrýmlarý aþacak evrensel kurumlar geliþtirmektir.

» 2- SÝMGELEME: Nefretle birleþtiði zaman simgeler dýþlanan grubun gönülsüz üyelerine dayatýlabilir... ÖNLEMÝ: Simgelemeyle mücadele için nefret simgeleri ve nefret sözleri hukuki olarak yasaklanabilir.

» 3- ÝNSANLIÐI ÝNKÂR: Bir grubun üyeleri diðer grubun insanlýðýný inkar eder. Grubun üyeleri hayvanlar, parazitler, böcekler ya da hastalýklarla özdeþleþtirilir. ÖNLEMÝ: Yerel ve uluslararasý liderler nefret söyleminin kullanýmýný lanetlemeli ve kültürel olarak kabul edilemez ilan etmeli. Soykýrýma teþvik eden liderlerin uluslararasý yolculuklarý yasaklanmalý ve yurtdýþý finans kaynaklarý dondurulmalý.

» 4- ÖRGÜTLENME: Soykýrým her zaman örgütlüdür... Özel ordu birlikleri ya da milisler genellikle eðitilir ve silahlandýrýlýr... ÖNLEMÝ: BM soykýrýmsal katliamlara katýlan hükümetlere ve kiþilere silah ambargosu uygulamalý ve ihlalleri incelemek için komisyonlar kurmalý.

» 5- KUTUPLAÞMA: Nefret gruplarý kutuplaþtýrýcý propaganda yapar. ÖNLEMÝ: Ilýmlý liderleri emniyet altýna almak ya da insan haklarý gruplarýna destek vermek þeklinde olabilir... Radikallerin darbe yapmasýna uluslararasý yaptýrýmlarla karþý çýkýlmalýdýr.

» 6- HAZIRLIK: Yok edilecekler etnik ya da dinsel kimlikleri nedeniyle belirlenip ortaya çýkarýlýrlar. ÖNLEMÝ: Bu aþamada soykýrým "acil durum"u ilan edilmelidir.

» 7- ÝMHA: Giriþilecek operasyon, bu katillerin gözünde "imha"dýr. Çünkü kurbanlarýnýn insan olduðuna inanmazlar. ÖNLEMÝ: Bu aþamada soykýrýmý yalnýzca hýzlý ve yoðun silahlý müdahale engelleyebilir. Aðýr silahlý uluslararasý koruma gücü tarafýndan gerçekten güvenli bölgeler ya da mültecilerin kaçacaðý yollar yaratýlmalýdýr.

» 8- ÝNKÂR: Failler genellikle, herhangi bir suç iþlediklerini inkâr ederler. ÖNLEMÝ: Ýnkâra ancak uluslararasý ya da ulusal mahkemelerce verilecek cezalar/yaptýrýmlar ile cevap verilebilir...



Yalçýn ERGÜNDOÐAN

26.03.2012


(*) Yalçýn Ergündoðan'ýn, 'Lemkin, soykýrým ve soykýrýmý inkâr...' baþlýðýyla, Altüst Dergisi'nin Ocak/Þubat 2012 tarihli, 5. sayýsýnda yayýnlanan yazýsýnýn bir versiyonudur.

Arkadaþýna Gönder Yazdýr

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:

0

Yorumlar
28 Mart 2012 14:10
Yenal	Sayýn Ergündoðan'ýn tesbitlerine katýlýyorum. Eðer Devlet olarak inkarcýlýðý sürdürür isek kanýmca konu, Ermeni Soykýrýmýnýn 100.yýldönümü olan 2015 yýlýnda Birleþmiþ Milletlerin gündemine taþýnarak "kýnama" uluslarüstü bu kuruluþ tarafýndan gerçekleþtirilecek. O nedenle " Bugüne kadar yer yüzünde gerçekleþtirilmiþ, bundan sonra da gerçekleþtirilecek olan tüm soykýrýmlarý T.C. olarak kýnýyoruz" mealinde bir metni uluslararasý kamu oyuna deklare etmemizde yarar görmekteyim. Bu þekilde davranmaktan korkulmamalýdýr. Zira "insanlýk suçu"nu inkar, insanlýk onuruna yakýþmadýðý gibi ülkemizde "insan odaklý" demokratik rejimin hukuki altyapýsýný kurma iddiasýnda olanlarýn da siyaset felsefelerine tezat teþkil edeceðini düþünüyorum. Saygýlarýmla. Av.Yenal Ünseli
Uyarý
Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz. Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz. Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.