Yaþam Aktivisti Çinliler (2) - Pervin Mýsýrlýoðlu

Pervin MISIRLIOÐLU E.

Tüm Yazýlarý

Davulun sesi hoþ da gelir, boþ da gelir. Size bir Çin masalý anlatayým mý? Çin Halk Cumhuriyeti'ne olan gezimden sizler için aldýðým kýsa notlara; uzun, upuzun bir tarihin günümüze yansýyan kýrýntýlarýndan seçmeleri aktarmaya devam ediyorum... *** Za

1 milyar 300 milyon insanýn yaþadýðý, küçük bir þehrin bile 6 milyon nüfusa sahip olduðu, Ýngilizce konuþanlarýn Amerika’nýn nüfusundan daha fazla olduðu, 80 milyon zenginiyle, pek çok da sefiliyle, 20 milyonluk Beijing ve sanki Yüzüklerin Efendisi’ndeki orglarýn uzay kenti 18 milyonluk Þanghay þehrinin gökdelenler ormaný ile Þian ve Gulin gibi þehirlerin beþ bin yýllýk tarih ve kültürleri iç içe geçmiþ.



Batýya kapalý oluþlarýnýn iyi tarafýndan bakýldýðýnda; kendilerini yansýtan örf ve adetlerinin günümüze etkin bir biçimde kaydýrýlmasý ve yaþatýlmasýnýn þaþýrtýcý sonuçlarý ile tanýþmak, kaynaþmak, yararlý olanlarý seçip almak, zararlarýný kavramak elbette modernizmin ve gezginliðin önemli görevlerinden.



Ehhh… Geçmiþin büyük imparatorluklarýndan biri olan Çin, dünü, bugünü, geleceði elinde tutabilecek donanýmlara sahip gözükmekte. Eðer kendini tamamiyle batýya teslim etmez fakat üretim ve pazarlama, paylaþmayý ve geliþmeyi bu þekilde sürdürürse korkarým herkes Çince’nin sanatsal kaligrafik alfabesi ile eninde sonunda tanýþacak.



Dünya nimetleri ile harmanlanan bilgiler ýþýðýnda dans eden dünyamýzla bugün daha sözünü edemediðimiz pek çok turizm konusunu tetikleyen ya da etkileyen nedenler ve onun sonuçlarýna iliþkin en özel ve özgün örnek olan Çin Halk Cumhuriyet’inden söz edeceðiz. Ve sizlerle birlikte Çin’in pek manalý ve hülyalý dünyasýna kýsa bir yolculuk yapacaðýz. Uzun hikayesi olan bir imparatorluðun mucizevi geliþmesini bir de benden dinleyeceksiniz.



Elbette onlarýn her gün saygý ve hürmet gösterdikleri beþ elementi toprak, su, ateþ, metal ve aðaç etkisindeki billur gibi mistik kokulu müzikleri eþliðinde okumanýzý öneririm. (Radyo Pervane’yi açarsanýz belki de o müziklere rastlarsýnýz)



Evet Çin’in 2500 yýl öncesini görmek için Þian’a, 200 yýl öncesi için Beijing’e ve bugünü ve hatta yarýnýný görmek için Þanghay’a ziyaret doðru bir üçleme. Gerçi bizim gezimizin içinde Gulin de var ama Ejderha’nýn üç yüzü esasýnda bu üç þehir. Yoksa Çin’i gördüm diyenler genellikle bu büyük ülkenin onda birine bile yaklaþamaz ve görmüþ sayýlmazlar.



Çin, Çin Seddi’ ne benzer. Merdivenler, yokuþlar bitmez. Çýkýldýkça yol uzar, derman yetmez. Devasa dünya sanki orada baþlar orada biter. 3000 yýllýk tarihe sýðmayý baþarmýþ bir coðrafyayý doðal olarak kabulleneceðiniz çok geniþ meydanlar, þehir içine kurulmuþ 720.000 metrekaredeki 500 yýllýk “Yasak Þehir” den, 24 Çin Ýmparatorunun ruhlarýnýn hala gezindiðini hissettiðiniz Cennet Tapýnaðý ve Çin’e hediye midir cezamýdýr ilk anda karar veremeyeceðiniz; Mao devriminin her tür izini sürebileceðiniz, o günlerin deðiþmez sembolü dünyanýn en büyük meydaný ünlü Tiananmen Meydaný, Quing Hanedaný’nýn mermer gemili, zarif ve güzel bahçeleri, yazlýk sarayý, Bejing’le birlikte Çin’i devasa bir dünya harikasýna dönüþtürmüþtür.



7. yüzyýla geri dönmek isterseniz de Çin Seddi’ne doðru yola çýkmalýsýnýz. Ming’in Türbesi de size yeni uhrevi duraklar yaratýr.



Beijing’i terk etmeden önce ve hatta Çin Seddi’ne çýkmadan önce neden Pekin denmemesi ile ilgili notu ileteyim sizlere…



Orada öðrendim ki Pekin geçmiþteki iþgalcilerin onlara koyduðu bir isim ve onlar bu isimle anýlmaktan asla hoþlanmýyorlar. Hatta onlara neredeyse bir küfür Beijing yerine Pekin demek. Ben artýk sadece Beijing diyorum siz oralara gitmeseniz de unutun artýk Pekin demeyi!
Yemeklerin, bisikletlerin, kývrýmlý çatýlarýn ve kýrmýzýlarýn sarýlarýn, geniþliklerin, kalabalýklarýn, “hiç öðrenilmez” bir dilin derin þaþkýnlýðýna düþtüðünüz zaman artýk dünyalýmý uzaylý mý hülyalý mý olur her yaþadýðýnýz an gerçekten anlayamazsýnýz? Her zaman kabul ederim ki; böylesi ülkeler bizim yakýn durduðumuz batý dünyasý insanlarýna gerçek üstü bir kadraj yaratýr.



Tarihi her defasýnda yeniden yazar her insan. Her gezgin yeniden doðar eski coðrafyalarda. Yeni öyküsüne eski sayfalardan yýrtýp ekler sislere bürünen satýrlarý. Eski bildikleri anýnda silinir yeni geldiði þehirlerde. Bildiklerini unutur ve unuttuklarýndan yeni bir öykü yaratýr.
Çin dünyaya çok geç açýldý. Açýldý ama maalesef oradan akan farklý bilgiler ve enerjiler bizlere yine batý kültürlerinin süzgeçlerinden geçerek ulaþtý. Oysa Çin bize Türki Cumhuriyetleri üzerinden daha ham halde gelebilirdi. Doðadan kopmamýþ Çinliler “sessizliðe” bürünmüþ, gereksiz düþüncelerden arýnmýþ, yeþil halkanýn içinde oynaþan bir millet olarak bize doðu batý arasýndaki sýkýþýklýðýmýzdan çýkýþ yollarýný müthiþ doðu ezgileri ile yaklaþtýrabilirdi oysa. Onlarýn da dediði gibi “düþman kapýya dayanmadan” biz de doðaya ve kendi özümüze yani bedenlerimize, ruhumuza gerekli özeni göstererek yaþam enerjimizi ve kalitemizi yükseltebilirdik.
Ama artýk düþman kapýda ve biz son çýðlýklarýmýzla kapýyý açýp avazýmýz çýktýðý kadar baðýrarak “yeter” diyerek, doðaya koþmamýzýn zorunlu olduðu zamanlara geldik.
Onlar yeþilden aldýklarý saðlýk reçetelerini yine bitkiler ve çiçeklerle ve bunlara olan þükran dolu hazýrlýklarla ve bezedikleri hayatla hep geri ödüyorlar.



Farklýlýklarý ve farkýndalýklarý ile Çin bir efsane ülke.



Prosperity - Onlarýn beþ perisinden birinin adý yani baþarý, saadet, refah

Happiness - Mutluluk, bahtiyarlýk, uygunluk

Passion - Tutku, aþk, hýrs

Health - Saðlýk

Good Luck - Þans elbette



Bunlarýn hepsi arzu edilen beþli. Sonuçta Bejbej, Jingjing, Huanhuan, Yingying ve Nini bebeklerinin en sade anlamlarý bunlar. Ve onlarýn uðruna inandýklarý sekiz rakamý 08-08-2008 yýlýnýn olimpiyat ateþinin yakýlacaðý gün.



Olimpiyat bebekleri ve beþ halkanýn Çin’deki anlamlandýrýlmasý iþte böyle. Onlar bir dünya bir rüya diyerek olimpiyatlara hazýrlandýlar. Bu hazýrlýklarýn en hararetli günlerinde Beijing’de idim.



Çinliler, sabah uyanmayý beklemiyorlar, uyanmak için sabahlýyorlar. Ýçlerine iþleyen kalabalýklýk, hiç yalnýz kalmayan insanlar güneþle birlikte adeta güne tapýnmak üzere atýyorlar kendilerini sokaklara, bahçelere, onlar cenneti bir arada yaþanan ve nefes almak, hoplayýp zýplamak, aðýr tandanslarla gençleþmek olarak algýlýyorlar.



Onlar yaþarken hissedilen cehennem gürültülerinden doðalarý gereði uzaklaþýyorlar. Bisiklet iþte en mistik taþýtlarý. Bizde bisiklete, yayaya hatta motosikletlere nasýl tacizkar davranýldýðýný düþününce diðer araçlarýn… Hayretle irkiliyorum. Türkiye’de sadece “araba” ya taþýt deniyor da! Benzinsiz ve mazotsuz gidebilen ne yayalar ne de bisikletler saygý görüyor ülkemizde maalesef… Oysa Çin’de binlerce insan ibadet eder gibi bisikletleri ile süzülüyorlar yollarýn içinde. Enerji akýþlarýný kirletmeden ulaþýyorlar birbirlerine. Az enerji ile çok fazla sinerji yaratarak.



Onlar birer yaþam aktivisti.



Alternatif týp ya da doðru deyimiyle tamamlayýcý týbbýn nimetlerinden faydalandým. Ayaklarým çay suyunda, parmaklarýma uygulanan masajýn dili de bizim normal saðlýk kontrollerimizden çok farklý. Benim tepkilerim ve onun telepatisi ile vücudum o tomografi aletinin ürkütücü kuyusuna düþmeden neyim var neyim yoksa ortaya çýktý. Profesör ve asistaný da bir yandan iki bileðimin kan atýþlarýný, nabzýmý izliyor ve dilimizin vücudumuzun aynasý olduðunu hatýrlatarak derin check-up’tan geçiriliyorum. Böylece ortaya haþimoto hastalýðým, mide ve nadiren baþýma gelmiþ olan sistitim, düþük tansiyonum tansiyon aleti olmadan açýða çýkarýldý. Bitki kökenli pek çok gýda tabletleri önerildi. Kitapçýkla birlikte o saray gibi pýrýl pýrýl saðlýk merkezinden çýktýðýmda hem hýrpalanmamýþtým hem de vücut sinyallerim ifadelendirilmiþti. Güler yüzlü, hijyenik ve farklýlýk içinde bir saðlýk kontrolü geçirmiþtim. Hoþ bir deneyimdi.



Arkasýndan Mao’nun anýtýnýn bulunduðu ünlü Tiananmen Meydaný ile karþýlaþmam tam bir þoktu. Dünyanýn en büyük dilimi burada kalmýþ. Dünyanýn en büyük tepsisine çýkmýþ gibi hissettim kendimi. Tepsi bir dünya sofrasý gibi. En özel mönüsü ise spirütüel tatlarýn ve yokluðun dehasýndan yaratýlan ekþili tatlýlý, hýzlý ve renkli dokulara sahip olan, bin bir çeþit aromatik kokularýn bulunduðu sofra bu.



Bildiðimiz ve bilmediðimiz pek çok meyve ve sebze ve hatta kuzu ya da süt dana, tavuk veya çil horoz, taze maymun beyni, köpek yahni gibi yemeklerin de sofralara konduðu, yýlanlý þerbetlerin, kurbaða kýzartmalarýnýn, ballý muz tatlýlarýnýn ayný bizdeki iþtah ve hevesle sunulduðu zengin bir yoksul mutfak geleneði… Pekin Ördeði’ne Beijing Ördeði demeyi nasýl becereceðimi bilemiyorum. Yeni öðrendim ve þiirsel sesi çok hoþuma gitti bu restoranlarýn en özelinin adý Çüencüdý (Quanjude) imiþ. Kendi ördeklerini kendileri yetiþtiriyorlarmýþ. Buradaki esas mesele ise ördeðin derisi gerisi hikaye diyorlar. Büyücü soslarý da girince iþin içine bana yakýn tatlarla haþýr neþir olmak çok hoþtu… 9 adet Çüencüdi’den birine mutlaka gidilmeli elbette. Yoksulluktan zenginliðe ulaþan bir dünya sofrasý bu.



Biz de 15. yüzyýl Dede Korkut Hikayeleri, Divan edebiyatýnýn din dýþý eserleri yazýlýrken, platonik ve romantik bir aþk anlayýþý içerisinde lirik tatlarla Ali Þir Nevai okunuyorken, tasavvuf ve inancý hikayeleþtiren, geliþmiþ, olgun temalarý içtenlikle kullanýrken atalarýmýz… Anadolu’nun sýnýrlarýný aþar duygularýmýz.



Çin’e ne gibi duygular yansýtmýþ geçmiþte bilemiyoruz ama taþlarý kokluyorsunuz, kýrmýzý çatýlara takýlý kalýyor bakýþlarýnýz. Dede Korkut Hikayeleri’nden, Ali Þir Nevai’den ne düþer önümüze ve ne piþer 15. yüzyýldan kendi mönümüze diye iç geçirirsiniz, baþý kesik tavuklar gibi savrulursunuz meydanýn dört bir yerine. Tiananmen meydaný alýr sizi içine ama dýþarý çýkamazsanýz tarihin girdabýndan en dipte varacaðýnýz yer yine Çin ve Yasak Þehir.



24 Çin imparatorunun yaþadýðý ve 500 yýl boyunca masalsý ritüellere, önemli törenlere ve geleneklere ev sahipliði yapan Yasak Þehir 720.000 metrekarelik bir alanda 890 yapýnýn envai çeþit hikayesi ile ayrý dünyalarýn ayný gökyüzü ile birleþtiði ve birbirine temas eden havalarý ile geçmiþin hala el deðmemiþ keþiflerini yapabileceðiniz bir halüsünasyon ortamý.



Beejing’de ve günümüz dünyasýnda hala þaþýrtýcý ve otantik diyebileceðimiz duygularýn ve izini sürdüðümüz iç benliðimize direk etki eden yani “farkýndalýk farký” ile bir Çin masalýna dokunduðunuz, yaþadýðýnýz ve yaþattýðýnýz anlar bu adýmlar, arþýnladýðýnýz kaldýrýmlar.
Ancak Cennet Tapýnaðý’nda huzur bulmanýz mümkün. Ama sakýn yanlýþ anlamayýn bu huzur biz ne batýlý ne doðulu olabilmiþ ölümlüler için sadece þizofrenik bir huzur sözünü ettiðim.



Cennet Tapýnaðý bence Tanrýnýn yönetmenliðini, derin mizah anlayýþýný, yetenek ve cesaretini, sosyal ve kültürel zekalarýn birbirlerine çarpmadan paylaþýldýðý, kavgasýz, gürültüsüz bir ortam, sükunet ve deliþmenliðin delilikle karýþtýrýlmadýðý, engin ve derin hayata sevdalý insanlarý ile pek çok sanat þaheseri anlatýmýn oracýkta sergilenip, havaya savrulduðu ve her þeyin gerçek, her þeyin rüya olduðu izlenimini ayný anda veren, Cennet’in mahþeri kalabalýðýnýn tamamen sessiz harflerle yazýldýðý yüce mekan ve benim dünya üzerinde en çok huzur bulduðum, en kalabalýk en resimsel en fotografik en sinematografik tapýnak. Herkesin er geç keþfetmesi gereken sosyal tapýnak. Ýnsan ve doða ile buluþmanýn en eðlenceli, en filozofik yolu. Kendini aramanýn da bulmanýn da en modern tecno-parký orasý. Yani Cennet Tapýnaðý.



Örgü ören kýrmýzýlý yaþý olmayan adamla, hiçbir yerde göremeyeceðiniz alet edavat ve bilumum Çin icadý oyuncaklarla oynayan, dans eden, düþünen, büyük bir iþtahla iskambil oynayanlar, ellerinde rengarenk kuþaklarla spor-dans karýþýmý estetik süzülüþler sergileyenler. Seyyar mikrofonla þarkýlar söyleyen, her taraf kümelenmiþ insanlar ve onlarýn aktiviteleri ile dolu. Yüzlerce insan gün henüz doðarken bahçelere ýþýktan önce gelmiþler sanki.



Her gördüðünüz yeni, her duyduðunuz baþka, her yediðiniz deðiþik ve her öðrendiðiniz yeni buralarda.



Beijing Bir Dünya, Bir Rüya.



8888 için 2 milyon Hong Kong dolarý ödeyerek Rolls Royce otomobiline plaka taktýran para kralý Hong Kong Çinlisi adamýn 8 rakamýna yüklediði paha biçilmez deðeri tüm Çinlilerin verdiðini lütfen kimse unutmasýn. 8 þans demek. Rakamlarýn nominal deðerlerinden daha önemli halleri var bu ülkede. 08-08-2008 bu yüzden olimpiyatlarýn baþlangýç zamaný.



“Sezuan’ýn Ýyi Ýnsaný” ne der þimdi bu sekizin ihanetine bilmem ama… Kederi taþýyan sekize fazla da yüklenmemeli. Adý üstünde sekiz.



12. yüzyýlda baþlayan inþaat 16. yüzyýlda biterse ne olur, merak ediyorsanýz; Beijing yakýnlarýnda, þehrin 10 km. dýþýnda Yazlýk Saray’a yani Quing Hanedaný’nýn dün býraktýðý izlenimini veren diyarýna gitmelisiniz. Ýmparator ve imparatoriçeliðin en görkemli yapýlarý ve bahçeleri ile tanýþýrsýnýz. Hele göldeki mermer tekne (Pogoda) beyninize yapýþýr kalýr. Bahçelerin týlsýmlý aðaçlarý ve avlularý ise eski yüzyýllarýn derin tatlarýna kavuþturur sizi.
En berbat akþam yemeðimiz ise Kung-Fu’lu olandý. Berbat bir gösteri berbat bir yemekte heba olduk bir gece.



Her zaman böyledir. Ya iyi bir yemek, ya iyi bir gösteri, ya iyi bir müzik. Hepsi bir arada maalesef olmuyor.



Çin Seddi Beijing’den fazla uzak deðil.:)) Sadece 7. yüzyýla doðru bir uzaklýk hissedeceðiniz. 6000 kilometre yürürseniz ve ayný zamanda týrmanýrsanýz geçmiþin geleceðe yüklediði hikayeleri aðýr aðýr duyumsarsýnýz. Ama yürürseniz!



Ben, 1 kilometrecik yürümenin bile çok zor olduðunu söyleyebilirim. Çin Seddi’nin gerçekliðini fark edersiniz sadece. Hele bazý dümdüz gördüðünüz yerlerin ne inilebilir, ne çýkýlabilir olmadýðýný fark ettiðinizde ayaðýnýza sanki beton baðlanmýþ gibi olur. Gerçekten garipti. Yokuþ deðil, iniþ deðil ama ne çýkmak ne inmek mümkün oluyordu bazý noktalarda.



Ming’in Türbesi’nde kýrmýzý düþ ve dileklerinizi baðladýðýnýz avludaki dilek aðacýna dileyin ne dilerseniz… Ben yine kiþisel bir þey istemeyi arsýzlýk ve ayýp saydýðým için dünya barýþý ve herkese saðlýk kurdelesi baðlayarak bu faslý kapadým.



Yasak Þehrin ve Tiananmen Meydaný’nýn arasýnda Chang’an Caddesi alýþveriþ açýsýndan en tehlikeli yer. Almakla bitmeyecek elektronik eþya, iþlemeli ipekler ya da her tipten “enteresan”lýklar bavullara ödeyeceðiniz ekstra ücretlerle tam bir trajediye dönüþebilir dikkat!



Bir Dünya Bir Rüya… Beijing’de.



China Northwest Havayollarý ile sabah erkenden yola çýktýk ertesi gün. Ve 1.5 saatlik bir uçuþla Xýanyang havalimanýna vardýk. Ýpek Yolu’na girmiþtik. Masalýn içine yani.



Bir Çin Masalý…



Devam edecek… Olimpiyatlar eþliðinde…



Pervin Mýsýrlýoðlu



05.08.2008

Arkadaþýna Gönder Yazdýr

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:

0