Sol, demokrasi mücadelesini kazanmalýdýr

28 Mayýs 2015 15:03 / 1734 kez okundu!

 

 

Halk ayaklanmalarýnýn yaþandýðý bu dönemi devrimci radikal dönüþümlerin yaþandýðý tarihsel dönem olarak tanýmlayamayýz. Çünkü solun bileþenleri, son birkaç yýlda yükseliþe geçmiþ olmasýna raðmen, hala daðýnýk ve karþýtý egemen elit hala çok güçlü. Durumu deðiþtirmek pek kolay deðil, bu nedenle solun direniþ kapasitesini geniþletebilmesi ve sisteme meydan okuyabilmesi için daha stratejik bir düþünce yapýsý geliþtirmesine ihtiyacý var.

Somut durumun tanýmlanmasý da stratejik düþünmenin ilk adýmýdýr.

1910 yýlýnda Kausky* dönemin somut politik koþullarýndan hareketle iþçi hareketinin “yýpratma” stratejisini izlemesi gerektiðini düþünmüþtü. Stratejiyi “hazýrlýk” ve “kriz” olarak ikiye ayýrmýþtý. “Hazýrlýk” aþamasýnda egemen elit yýpratýlýr, “kriz” aþamasýnda son darbe vurulur.

Dünyadaki sol güçler, “hazýrlýk dönemi” olarak tanýmlanan bir tarihsel süreçten geçiyor. Ýktidarda, muhalefette veya sokakta olsun, solun ana hedefi saflarýný güçlendirmek, mücadele kapasitesini arttýrmak ve egemen elitin iktidar gücünü “yýpratmak” olmalýdýr.

“Hazýrlýk” ve “kriz” aþamalarý ayný zamanda sol gruplaþmalarýn fotoðrafýný doðru görmeye yardýmcý oluyor. “Kriz döneminin” gerektirdiði hedefleri geleneksel iþçi, sosyalist ve komünist hareket izliyor. Öneri þu: Ýþçi sýnýfý öncü partisiyle burjuva devletini ve demokrasiyi yýkmayý amaçlýyor. “Hazýrlýk dönemi” stratejisini izleyen yeni sol, toplumun her katmanýna uzanan çalýþanlarýn yýðýnsal partisi ve onun etrafýndaki sayýsýz toplumsal örgütler devrimci reformlarla devleti ve demokrasiyi toplum yararýna dönüþtürerek kapitalizmi egemenlik altýna almalýdýr. Onlarca yýl sürebileceði tahmin edilen bu geçiþ stratejisi ekonomide, politikada ve kültürel alanlarda kapitalizmin sonunu getirebilecek daha üstün örgütlenmeleri hedefliyor. Kapitalizm dahil hiçbir sosyal ekonomik yapý yýkýlmaz, ancak daha üstünüyle deðiþtirilir.

Önceki yazýmda solun devletle ilgili iki farklý stratejisini özetleyen Gavin Mendel-Gleason & James O’brien,2014, görüþlerini uzunca yazdým. Bu yazýda da demokrasiyle ilgili görüþlerini aktarmaya çalýþacaðým.

Ne kadar çok özgürlük ve demokrasi o kadar çok sosyalizm  

“Devletin kapitalist bir kurum olduðunu varsaymak yetmiyor. Geliþmiþ kapitalist ülkelerde devlet öyle bir biçim aldý ki sosyalizme tamamen zýt ve geçiþ döneminde kullanýlmaz durumda.” (GMG ve JO, 2014)

Bu görüþ doðru mu?

“Sosyalizm 19. yüzyýlda bugünkü gibi demokrasinin, seçimlerin ve örgütlenme özgürlüðünün olmadýðý dönemlerde yükseldi. ABD’de yerli halkýn kitlesel yok edildiði bir yüzyýldýr. 1860’lara kadar kölelik devam etti. Yasalarda tanýmlanan ýrkçý ayrýmcýlýk bir yüzyýl daha sürdü. Avrupa kýtasýnda monarþist iktidarlar demokratik denetimden uzaktaydý. Devrimci merkez Fransa, monarþist ve emperyalist yönetime sahipti. Ýngiltere liberal fakat demokratik deðildi. Hiçbir ülkede kadýnlar ve iþçiler politikaya katýlamýyordu. Bu ayýrýmcýlýða karþý direniþ 1918 yýlýna kadar çeþitli biçimlerde devam etmiþti”. (GMG ve JO)

Bununla da sýnýrlý kalýnmamýþtý. 1878’de Bismarck sosyal demokrat faaliyetleri yasakladý. Ýngiltere’de iþçilerin yasal örgütlenmeleri kýsýtlýydý, sendika örgütlenmesine karþý olan Proudhon’nun görüþleri yasal ve popülerdi, Prusya’da seçim sistemi devrime kadar, 1918, kýsýtlýydý. Yasaklarýn ve sýnýrlamalarýn Rusya’da çok kötü olduðu iyi bilinir.  Feodal sistem çökerken örgütlenme özgürlüðünü kaldýrmýþtý fakat burjuvazinin önemli bir kesimi devrimci saflardaydý.

En liberal ülkelerde bile iþçilerin kötü koþullarý ve onlara yapýlan ayýrýmcýlýk toplumda kabul görüyordu. Devlet sürekli olarak iþçi-iþveren iliþkilerinde sermayeden yana tutum alýyordu. Lenin’in buna burjuva demokrasisi demesinin nedeni buydu ve haklýydý. Bu dönemde sosyalizm henüz doðum aþamasýndaydý ve sýký yasal engellerle karþý karþýya kalýyordu.

O tarihlerde demokrasi ve onun ayaklarý olan demokratik kurumlar yoktu. Olmayan demokratik kurumlarla demokrasinin boþluðu kapatýlamazdý. Dönemin sosyalist ve nasyonalist hareketleri devrimciydi çünkü despotik iktidarlarý dize getirecek demokratik yollar tükenmiþti. Zorba iktidarý yýkmanýn bir tek yolu kalmýþtý: Ayaklanma.

Gavin ve James haklý olarak Marksistlerin yüzyýl önceki demokrasiyle ilgili saptamalarýný olduðu gibi kabul etmenin yanlýþlýðýna dikkat çekerek þunlarý söylüyor: “Demokrasiyi bir bütün olarak burjuva diye tanýmlamak sadece yanlýþ deðil ayný zamanda pratik anlamda hiç bir yararý da yoktur. Burjuva veya temsili denilen demokrasi genel seçimleri, hukukun üstünlüðünü, eþit yurtaþlýðý, örgütlenme özgürlüðünü, temel hak ve özgürlükleri ve benzeri haklarý barýndýrýr. Özünde demokrasi sosyalizmdir ve yalnýzca sosyalistlerin bir talebi deðildir. Toplumda sosyalistler dýþýnda toplumsal demokratik deðiþimi isteyen etnik azýnlýklar, feminist ve diðer gruplar vardýr”. (GMG ve JO, 2014)

Sosyalist sol, demokrasiyi diðer sosyal gruplardan çok daha geniþ görür.  Kapitalizm koþullarýnda milyonlarý örgütlemekle veya örgütlenme özgürlüðü ile sýnýrlý tutmaz. Oluþturulan örgütlerin tüzüðü, programý, seçilenlerden seçmenin hesap sormasý ve demokratik haklar, ilk kuþak komünistlerin söyledikleri gibi, ýþýk ve oksijen gibidir. Halk bu küçücük adacýklarda kendini yönetmeyi öðrenir ve sosyalizmin genlerini oluþturur. “Demokrasi sosyalist halk hareketinin toplumsallaþmasý ve hatta varlýðýný sürdürebilmesinin vaz geçilmezidir. Sosyalizm toplumsal kurtuluþ hareketi olduðundan özgürlük isteyenlerin aktif desteði ve katýlýmý olmadan gerçekleþemez”. (GMG ve JO,2014)

Gösteri ve örgütlenme özgürlüðü, sadece politik egemen eliti rahatsýz eden bir virüs deðildir. Özgürlükler ve demokrasi, geleceðin geliþmiþ toplumunu kurmayý amaçlayan emekçi yýðýnlarýn kan damarlarýdýr. Hümanist özgürlükçü sosyalizmin özünü ve ruhunu oluþturur, kapitalizmin egemen olduðu ülkelerle sýnýrlý deðildir. Sol dünyanýn her yerinde ne kadar çok özgürlüðü ve demokrasiyi geliþtirirse o kadar çok sosyalizmi geliþtirecektir.

Demokrasinin darbelerle sekteye uðratýldýðýný, terör bahane gösterilerek kýsýtlandýðýný, seçimlere hile karýþtýrýldýðýný sol devrimci gruplar defalarca kamuoyuna duyurdu. Kapitalist sýnýfýn her an zenginliðini devreye sokarak özgür iradeyi etkileyeceðini halka duyurmak önemlidir ancak egemenlerin demokrasiyi aldatmalarý, ona tecavüz etmeleri kapitalizmin bir sorunudur demokrasinin deðil. Kapitalin etkileme kültürü temsili demokrasinin gelmesiyle tarihe karýþmadý. Ukrayna’da olduðu gibi sokak devrimiyle, Sovyetler’de ulusalcý liderlerin, 1918’de, iþçi konseylerinde baþarý kazanmalarý veya 2002 de AKP’nin seçimlerde kazandýðý zafer ancak kendilerini baþka bir formata dönüþtürerek mümkün oldu.

“Eðer demokrasinin egemen elitin etkisinde olmasý sorunsa, nüfusun çoðunluðu iþçi olan bir ülkede demokratik süreç iþçi federasyonu veya mahalli örgütler tarafýndan güvence altýna alýnabilir.” (GMG ve JO, 2014) Demokrasi eþitsiz gelir daðýlýmýný engellemiyorsa, kapitalizmin çevreyi yýkmasýnda etkisiz kalýyorsa onu daha etkili hale getiren demokratik rejimlerle güçlendirmek mümkündür.

Sol demokrasi savaþýný kazanmalýdýr

“Problem demokrasi deðildir. Gerçekten biz demokrasi savaþýný kazanamýyoruz. Eskiden sosyalistlerin yasaklandýklarý gibi yasal yönden kazanmak için bir engelin bulunmamasýna raðmen, ayaklanmalar veya þiddet, yanlýþ problemin çözümüdür. Gerçekten çoðunluðu kazanmak için gerekli kültürel kaynaklar ve devletin elite yapýsal baðýmlýlýðý ayrý ayrý sorunlardýr.”  (GMG ve JO,2014)

Sosyalistlerin bir kýsmý, kendilerini gereksiz bir ikilemle karþý karþýya býrakýyor, diyor James ve Gevin. “Kapitalist toplumda zenginliðin dengesiz daðýlýmý demokrasiyi sahte yapýyor, öte yandan zenginliðin sosyalleþtirilmesi imkânsýz çünkü demokrasi sahtedir. Stratejik hedefleri; kapitalizmi tasfiye ettikten sonra, politik yapýyý hýzla bitirmek ve özel mülkiyetin sosyalizasyonunu baþlatmaktýr. Bu seküler modern kýrýlmayla iþçi sýnýfý Mesih gibi devreye girerek özel mülkiyet sahiplerini mülksüzleþtirecek ve kapitalist mülkiyetten insanlýðý kurtardýktan sonra toplumsal mülkiyete doðru toplumu sürükleyecek. Marksizm’in muhalefette olduðu 19. yüzyýlýn ikinci yarýsýnda bu yaklaþým geliþti”. (GMG ve JO, 2014)

Önce Marksizm’in amansýz rakibi sendikalizm, günümüzde ise sayýsý azýmsanmayacak öncü sosyalist örgütlenmeler, þu ya da bu dönemde bu anlayýþý benimsedi. Türkiye’de de hala etkili olan bu somut durumun yanlýþ analizi solu onlarca yýl geri götürdü.

Yýkmak deðil egemenlik altýna almak

James ve Gevin, sol strateji devleti yýkmak üstüne inþa edilmemelidir, diyor. “Devleti yýkmak strateji olamaz. Geçiþ döneminde ve sosyalizm kuruculuðunda solun devlete ihtiyacý vardýr. Eskimiþ ve hantal bürokrasisiyle devlet 20. yüzyýlýn baþýnda eskimiþ ve yýpranmýþtý. O dönemin sosyalist partileri onu ele geçirmeyi hedeflediklerinde Anarþistlerin hedefi olmuþlardý. Modern devlete ihtiyaç duyulmasýnýn ana nedeni teknolojik yönden geliþmiþ nüfus yoðun toplumlarýn sosyal faaliyetlerine cevap vermesidir. Birinci dünya savaþýndan önceki haliyle karþýlaþtýrýldýðýnda saðlýk, eðitim, yargý gibi temel hizmetleri yerine getirmesindendir.” (GMG ve JO, 2014)

Bu faaliyetler yerine getirilmese gelecekte kurulacak sosyalist iktidarýn toplumsal desteðinin eriyeceðini, meþruiyetinin erozyona uðrayabileceðini tahmin etmemek politik hata olur. “Sosyalist iktidar döneminde de devlet bu iþlevleri yerine getirecek. Kapitalizmde veya sosyalizmde de içki içip araba kullanmaya izin verilmeyecek. (GMG ve JO, 2014)  Çevre, çocuk ve kadýnlar hangi sistemde olursa olsun en geniþ bir biçimde korunacak.

“Ýnsaný ve doðayý koruyan hukuk normlarýna göre yargýlama mahkemelerde veya halk mahkemelerinde sürdürülecektir. Teoride yargý halk mahkemelerine, dini kurumlara verilebilir. Fakat yargýlamanýn yasal normlarý deðiþmeyecek.”  (GMG ve JO, 2014)

Devletin her iþlevini sýfýrdan baþlatmak doðru mu?

Daha doðru yaklaþým, devlet içinde demokrasiyi geliþtirerek var olan sistem, nasýl daha iyi çalýþtýrýlabilir. “Anayasa mahkemesinin veto etme hakkýný kaldýrmak, bu kurumu demokratik sürece baðlamak veya zaman sýnýrlamasý getirmek. Yýkmak deðil amaçlarýmýza uygun hale getirerek egemenlik altýna almak. Geniþ bürokratik aygýtýn demokratik yöntemlerle yönetilmesi aðýr bir sorumluluk gerektirir ve bir kaç on yýlý alýr; bir kaç günlük ayaklanma sýrasýnda elde edilen deneyimlerle yönetilemez.” (GMG ve JO, 2014)

Kapitalist karþý saldýrý ve devlet güvenliði

Üst düzey bürokratlar yýðýnlarýn direniþi karþýsýnda paniðe kapýlýr bazý kiþilere sadakatlerini gösterebilirler, deðiþim sürecini baltalayabilirler. Kamu sektörü çalýþanlarýný, iþini bilen nitelikli bürokratlarý, ekonomiyi demokratikleþtirmeden yana kazanmak gerekir.  Milyonlarýn partisi ancak bürokrasiyi tarafsýzlaþtýrýp onlarýn pasif desteðini alabilir. Bürokrasideki duruþ deðiþikliðini toplumdaki politik dinamiklerin dengesi belirler.

“Sosyalist hareket askeri veya sivil darbelere, yatýrýmlarýn durdurulmasýna ve üretimin sabote edilmesine karþý çok önceden hazýrlýklý olmalýdýr. Özellikle üretimde önemli ölçülerde aðýrlýðýný koyamýyorsa, sosyalizmden yana reformlarý unutmak gerek.  Gericilerin, faþistlerle veya orduyla silahlý direnç göstermeleri, reform sürecinde kýrýlma yaratabilir fakat sosyalizme gidiþ sürecini durduramaz.  Silahlý bir devrimci ayaklanma hazýrlamakla sorunu çözmez.” (GMG ve JO, 2014)

Sonuç

Devlete iliþkin yapýlan analizlerden ortaya çýkan sonuç þudur: Devlete bakýþ tamamen farklý politik strateji izlemeyi gerektiriyor. Gavin ve James politik iktidarý ele geçirmek ve devleti geçiþ sürecinin egemenliðine tabi kýlabilmek ancak demokratik sorumluluk gereði dört büyük görevin baþarýlmasýna baðlýdýr diyor:

Kapitalizmi egemenlik altýna almak ki bu ancak demokrasiyi güçlendirilerek, devletin içinden ve dýþýndan aktif ve pasif destek saðlayarak olur

Bu desteðin güvence altýna alýnabilmesinin tek yolu halkýn kalýcý desteðidir, yani demokratik meþruiyettir.

Demokratik meþruiyetin anlamý iktidarý demokratik yoldan kazanmak ve meþruiyeti tekrar ve tekrar sýnavdan geçirmektir

Seçimler yalnýzca çalýþan yýðýnlarýn kitle partisiyle kazanýlabilir

On yýl deðil yüzyýl sürse dahi, sosyalistlerin kitle örgütlerine yönelmelerini ve geniþ tabana yayýlmalarýný saðlamalýyýz.

 

...Devam edecek

*Gelecek yazýda “Yýpratma” stratejisi ayrýntýlý anlatýlacak

Gavýn Mendel-Gleason & James O’brýen On January 1, 2014, (The Strategy of Attrition: Part I Yýpratma)

 

Mehmet TAÞ

27.05.2015

 

 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.