HARÝÇTEN GAZEL: 'TÜRKÝYE'NÝN DÝPLOMATÝK BÝLGELÝÐÝ'

26 Aralýk 2021 15:08 / 699 kez okundu!

 

 

Atlantic Council’de yayýmlanan analizi hazýrladým dostlar. Sýkýntýlý günlerin ardýndan moralinizi düzeltecek bir analiz paylaþmak istedim. Özellikle "ABD ve NATO'nun Türkiye’nin diplomatik bilgeliðini kullanmasý akýllýca olacaktýr" ifadesi ile gururlandým. Buyrun analizin tamamý👇

 

**** 

 

 

HARÝÇTEN GAZEL: “TÜRKÝYE’NÝN DÝPLOMATÝK BÝLGELÝÐÝ”

 

Atlantic Council’de yayýmlanan analizi hazýrladým dostlar. Sýkýntýlý günlerin ardýndan moralinizi düzeltecek bir analiz paylaþmak istedim. Özellikle "ABD ve NATO'nun Türkiye’nin diplomatik bilgeliðini kullanmasý akýllýca olacaktýr" ifadesi ile gururlandým. Buyrun analizin tamamý👇

 

***

 

Amerika Birleþik Devletleri ve Avrupalý müttefikleri Rusya’yý, Ukrayna’yý iþgal etmekten vazgeçirmek için uðraþýrken, doðrudan bir askeri güç kullanýmý masadan kalkmýþ gibi görünüyor. Dikkat çekici olan ise, son yýllarda Kremlin’i barýþ için ikna eden bir NATO üyesi var: Türkiye.

 

Türkiye son dönemde, Ukrayna ile olan savunma iþbirliðini katlayarak artýrýyor ve Rusya’yý kýzdýran düzinelerce Bayraktar TB2 insansýz hava aracýnýn satýþýný sürdürerek çýtayý yükseltiyor .

 

Bu, Türkiye’nin son yýllarda görünüþte, “NATO’dan uzaklaþýp, Rusya eksenine kaydýðýný” söyleyen tüm uzmanlar için bir sürpriz gibi görünebilir. 

 

Türkiye 2017 yýlýnda Rusya ile S-400 karadan havaya füze savunma sistemini satýn almak için bir anlaþma imzaladý ve bu hamleye ABD, Türkiye’yi F-35 savaþ uçaðý programýndan çýkararak ve yaptýrým uygulayarak yanýt verdi. Ayrýca Türkiye yýllar önce, Suriye iç savaþýnda arabuluculuk yapmak için BM öncülüðünde yürütülen Astana Süreci’nin eþ baþkaný olarak, Rusya ve Ýran ile yürütülen sürece de dahil olmuþtu. Bu geliþmeler Türkiye’nin Rusya’ya yaklaþtýðý izlenimini vermiþti.

 

Ancak gerçekte Türk-Rus iliþkileri; karmaþýk ve çok sayýda alanda hem rekabet hem de iþbirliði içeriyor. Yüzyýllardýr süren diplomatik sorunlar ve özellikle Karadeniz bölgesi merkezli askeri çatýþmalar arka planda hala etkilerini koruyor. 

 

Rusya ile; enerji, turizm, inþaat ve tarým ihracatý gibi bir çok ekonomik çýkarý olmasýna raðmen Ankara, Moskova’nýn Kýrým’ý ilhakýný reddediyor ve Ukrayna’nýn toprak bütünlüðünü teyit etmek için NATO müttefikleri ile ortak hareket ediyor. 

 

Ayrýca Türkiye’nin, Karadeniz ve Güney Kafkasya bölgelerindeki sýnýrlarý yakýnýnda yayýlmacý politikasý Rusya’yý endiþelendiriyor. Ankara, Ukrayna’daki ihtilafta arabuluculuk teklif ederken bile,  hem Ukrayna’nýn hem de Gürcistan’ýn NATO üyeliðinin en güçlü savunucularýndan birisi olarak hareket ediyor.

 

Ankara Ukrayna’ya drone satýþýnýn yaný sýra eþ zamanlý olarak, donanma gemileri satýþý ve askeri uçaklar için ortak  jet motoru geliþtirilmesini de içeren savunma sanayi iþbirliðine dayalý stratejik bir ortaklýk yürütüyor.

 

Ýsrail’in Rusya’yý kýzdýrmamak için Ukrayna’ya kendi ürünlerini satmaktan vazgeçmesinden beþ yýl sonra Türkiye’nin Ukrayna’ya insansýz hava aracý satýþý yapmasý burada en önemli detaylardan birisi olarak göze çarpýyor.

 

Aslýnda Rusya’nýn endiþelenmek için pek çok nedeni var. Türkiye’nin ÝHA’larýnýn, güçlü savaþ alaný istihbarat özelliði ve hassas roket saldýrýlarý ile savunma sistemlerini etkisiz hale getirmesi gibi birçok etken, Rusya’yý endiþelendiriyor.

 

Nitekim bu etkenler, Suriye’nin Ýdlib kentinde Rus ve Suriye Rejim güçlerinin Mart 2020’deki hamlelerini durma noktasýna getirdi. Ve Rusya’yý, Ýdlib’i “güvenli bölge” olarak korumak için Türkiye ile yaptýðý anlaþmayý yeniden taahhüt etmeye zorladý. Bundan sadece aylar sonra Türkiye bu defa, Rus paralý askerlerinin Libya’daki Trablus’a ilerleyiþini tersine çevirdi.

 

Ve geçen yýl Türk insansýz hava araçlarý bu defa; Ýkinci Daðlýk Karabað Savaþý’nda Ermenistan’ýn hava savunma sistemleri ve zýrhlý araçlarý da dahil olmak üzere geliþmiþ Rus silahlarýný þaþýrtýcý bir hassasiyet ve hýzla etkisiz hale getirdi.

 

Rusya Devlet Baþkaný Vladimir Putin, 3 Aralýk’ta Türk mevkidaþý Recep Tayyip Erdoðan’ý arayarak, Türk insansýz hava araçlarýnýn Ukrayna’ya satýþý konusundaki endiþesini dile getirdi. Ancak Ankara bu görüþmenin hemen ertesi günü, Ukrayna’ya drone teslimatlarýnýn devam edeceðini açýkladý ve ardýndan Rusya’ya arabuluculuk teklifi sunarak diplomatik dengeyi yeniden kurmaya çalýþtý. Moskova bu teklifi kabul etmese de Ankara’ya yönelik kýþkýrtýcý söylemlerden kaçýnmaya özen gösterdi.

 

Türkiye’nin bu askeri kararlýlýðý ve diplomatik hamleleri, Rusya’nýn Ukrayna’ya yönelik saldýrganlýðýný caydýrmak için mücadele eden NATO’ya güç katýyor.

 

Francis Fukuyama’nýn yakýn zamanda belirttiði gibi, Ukrayna’nýn Türk ÝHA’larýný kullanmasý “tam bir oyun deðiþtirici” olabilir. Royal United Services Institute düþünce kuruluþundaki analistler de Türkiye’nin ÝHA’larýnýn kritik muharebe birliklerini ve tanklarýný etkisiz hale getirebileceði konusunda Fukuyama ile hemfikir.

 

Moskova her þartta Ankara’yý kendinden uzaklaþtýrmamaya özen gösteriyor. Kremlin’in motivasyonu ne olursa olsun ABD ve NATO’nun ittifakýn en büyük ikinci ordusuna da sahip olan Türkiye’nin, Rusya ile yüzyýllardýr süren çatýþmayý ve iþbirliðini yönetmekten elde ettiði diplomatik bilgeliðini kullanmasý akýllýca olacaktýr.”

 

Çeviri/Analiz: Adem KILIÇ

 

 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.