Felçli ama bir kelebek kadar özgür..
21 Nisan 2008 18:40 / 1756 kez okundu!
DALGIÇ VE KELEBEK (Diving Belt and Butterfly) Yönetmen: Julius Schnabl Oyuncular: Mathieu Amalric, Emmanuelle Seigner, Max von Sydow, Marie Josee Croze Sinemalardan kýsa sürede kayýp giden 2008’in en iyi filmlerinden birisi olmaya aday ‘
Beyin damarlarýndaki hastalýk nedeniyle geçirdiði kriz sonrasý çalýþan bir beyin ve sol göz dýþýnda tümüyle felçli bir vücut ile yaþamýný sürdürmek zorunda kalan Jean Dominique Bauby’nin öyküsünü bir sinema filmi yapmak oldukça riskli bir proje.
Filmin bir bölümünü karakterin gören sol gözünden izleyen seyirci düþüncelerini dýþ ses olarak öðreniyor. Elle dergisinin iktidar sahibi editörlüðünden yataða baðýmlý bir felçliye dönüþmek baþlangýçta umutsuzluk ve isyaný getiriyor. Hastanýn üç haftalýk koma sonrasý uyanýþýyla baþlayan filmde seyirci ve baþ kahraman olanlarý ayný zamanda öðreniyor. Doktorlarýn ‘Gözlerinizi açýn, Iþýðý takip edin, Korkmayýn, Hastanedesiniz, Baþýnýza geleni biliyor musunuz ?‘ þeklindeki uyarýlarýyla gözünü açan Jean Dominique Bo’nun ve seyirci ayný gözle dünyayý görmeye baþlar. Gözün sulanmasýyla zaman zaman bulanan görüntüler vasýtasýyla onun iç ve dýþ dünyasýna tanýklýk ediyor seyirci. Doktorlarýn kendisine açýkladýklarý çok ender rastlanan Locked –Ýn-Sendromu’nda tüm vücut felçli iken organlar ve beyin fonksiyonun sürdürüyor. Doktorlarýn tüm mucize söylemlerine karþý hastanýn haklý isyaný baþlýyor ‘Hayat bu mu?’ Sonra hastanýn dýþ dünya ile iliþki kurduðu dönem baþlýyor. Bir ortofonist (konuþma teknisyeni) ve fizyoterapist desteðiyle kullaným önceliklerine göre sýralanmýþ bir alfabeyi öðrenmeye baþlar. Göz kýrpýþlarý ile cümle kurmaya baþlar. Zorlanýr bu kadar ayrýntýlý bir iletiþim yolu karþýsýnda. Kendi kendine sorar 'Tabiatýmýn ortaya çýkmasý için kör veya hasta olmam mý gerekiyordu?' Geçmiþi içi boþ olarak yaþadýðýný itiraf eder. Hayata karþý duyduðu isyan yerini yavaþ yavaþ umuda ve kendisiyle yüzleþmeye býrakýr. Yaþadýklarýný kitaba dönüþtürmeye karar verir. Artýk seyirci de yaþadýklarýný onun deðil kendi gözünden seyretmeye baþlamýþtýr.
Eski yaþamýna yaptýðý anýmsamalar ile üç çocuðunun annesi Celine (Emmanuelle Seigner), tekerlekli sandalyeye mahkum babasý ( Max von Sydow), sevgilisi ile olan iliþkileri konusunda seyirci bir iletiþim kuruyor. Kadýnlara olan ilgisini yitirmeyen Bauby çevresindeki kadýnlar üzerine olan fantezilerini sürdürürken, tek gözünün yardýmýyla sevgilisine ‘hergün seni bekliyorum’ mesajý gönderebilecek kadar yaþama baðlý. Geriye dönüþlerde Bauby’nin geçmiþteki yaþamý, seyirciye de yorum yapacak bir alan býrakarak tanýmlanýyor.
Schnabl ve görüntü yönetmeni Janusz Kaminski ikilisi seyredilmesi sýkýntýlý olabilecek bir konuyu duygu sömürüsüne kaçmayarak, yalýn, yerinde vurgulamalar ile son derece rahat bir seyirlik olarak sunuyor. Karamsarlýk ve gözyaþýna kesinlikle izin vermiyor. Baþlangýç bölümündeki yer yer bulanan, hastanýn gözünden olan anlatým yavaþ yavaþ klasik anlatýma dönüþüyor. Kaminski bilhassa baþ karakterin gözünden yaptýðý çekimlerde teknik detaylar ile harikalar yaratýyor. Dýþ sahnelerin her biri mükemmel ýþýk seçimleriyle adeta bir tablo. Baþ roldeki Mathieu Amalric kolay kolay unutulmayacak bir oyunculuk sergiliyor. Ressam, heykeltýraþ yönetmen Schnabl aykýrý karakter yaþamlarýna meraklý olduðunu ‘Basquiat’ ve ‘Before Night Falls’ ile gösterdikten sonra bu kez rüþtünü ispat ediyor. Ýnsanýn gücünü ve yaþam sevgisini gösterirken, sýk rastlanmayan bir stil çalýþmasý olarak kaçýrýlmayacak bir film. Felçli bir vücudun normal bir beyin fonksiyonu ile fantezilerini ve düþ dünyasýný ayakta tutarak yaþama tutunmasý daha iyi anlatýlabilir mi?
Emin Yeðinboy
21 Nisan 2008
