CORONA, AVRUPA BÝRLÝÐÝNÝN SONU OLABÝLÝR MÝ?

03 Nisan 2020 01:02 / 2368 kez okundu!

 


AHMET DAÞKAPAN HOLLANDA'DAN BÝLDÝRÝYOR! Hollanda güney ülkelerine yardým yapýlmasýný engelleyerek “güney ülkeleri kendi baþlarýnýn çaresine baksýn” diyor... AB içindeki dayanýþmanýn sýfýrý tüketmiþ olduðu bu corona krizi döneminde; Çin, Rusya, Küba ve Türkiye, güney Avrupa ülkelerine karþýlýksýz yardým yapýyor. Dünyada ise bütün dengeler deðiþiyor. Avrupa Birliði ve NATO, artýk bu döneme ayak uyduramayan, kaðýttan kaplan organizasyonlar...

 

****

 

CORONA, AVRUPA BÝRLÝÐÝNÝN SONU OLABÝLÝR MÝ?

 

Ýlk kuruluþ adýmlarý 1948 soðuk savaþ dönemine kadar uzanan Avrupa Birliði; farklýlaþan küresel dengelere paralel, hem iþlevsel olarak hem de yetkileri ve coðrafik yapýsý bakýmýndan sürekli deðiþen bir yapýdýr. AB, dünyanýn sürekli globelleþen geliþim sürecinde Avrupa kýtasýnýn önemli bir bölümünün entegrasyonunu hedefleyen bölgesel-global bir idare þeklidir. Globalleþen dünyada batý Avrupa ulusal devletlerin her alanda; hukusal, sosyal, ekonomik, coðrafik ve diðer bütün alanlarda entegrasyonunu hedefler. Ayrýca NATO kapsamýnda savunma sorunlarýný ortak çözen ülkelerin birliði olgusu da paralelik içerisinde devam etmektedir. Avrupa Birliði üyesi ülkeler prensip olarak dýþ savunma meselerini NATO‘ya býrakmýþtýr. Yani “big brother” ABD’ye býrakmýþtýr diyebiliriz.

 

Sovyetler Birliði’nin daðýlmasýyla birlikte kapitalizmin zafer çýðlýklarýyla büyük bir hevesle Avrupa Birliðinin geniþletilmesi konusu, öncelikli bir konu olarak AB gündemine oturdu. Eski Sovyet Sistemine baðlý farklý ülkelerin AB’ye üyeliði ve entegrasyonu ivedilik kazanmýþ bir konu olarak iþlendi ve bir kaç yýllýk arayla 12 yeni ülke AB ye üye kabul edildi. Þu an itibarýyla 27 Avrupa ülkesinden oluþan bir Avrupa Birliði sözkonusudur. Ancak bu ülkeler arasýnda henüz hedeflenen harmoni saðlanamamýþtýr. Yani AB aslýnda yeni yapýsýyla henüz oluþum sürecindedir.

 

1992 ve 1993 yýllarýnda bu bölgesel global birliðe resmen Avrupa Birliði adý konuldu ve bununla birlikte üye ülkelerin kimi ulusal yetkileri Avrupa Birliði sorumluluðu altýna alýndý. Brüksel’de konumlanan Avrupa Birliði, üye ülkelerin birliðe yýllýk maddi katký saðlamasý anlaþma kapsamýna alýndý. Üye ülkelerin ekonomik konumlarý AB nin kontrolü altýna alýndý. Avrupa Merkez Bankasý AB finans dünyasýnýn çok önemli bir kurumu haline geldi. AB’nin üye ülkelere yüklediði ekonomik þartlar ve bütçe zorunluluklarý sonucu üye ülkeler ekonomik olarak ve ulusal bütçe bakýmýndan AB’ye baðýmlý konumdalar. Gayri safi millî hasýlasý (GSMH) nýn minimum ve maksimumu, bütçede belirtilen milli borcun miktarý ve yüzdeliðinin hudutlarý AB tarafýndan belirlenir ve her üye ülke bu kaidelere uymak zorundadýr.

 

Bilindiði gibi son geliþme olarak Ýngiltere, referandum yoluyla AB’den ayrýlma kararý aldý. Diðer bir çok AB ülkesinde geliþen milliyetçi hareketler, AB’ye bu denli baðlý olmaya karþý bir tavýr sergilemektedir. Ulusal ülke bütçesinden AB veya diðer deðiþle Brüksel’e para aktarýlmasýný hazmedemeyen Avrupalý insanlarýn sayýsý gittikçe artmaktadýr. Brüksel’deki AB yapýsýnýn gereksizliðini savunanlarýn toplumsal ve siyasi etki alanlarý da hýzlý bir þekilde artmaktadýr. Bu durum Hollanda’da daha farklý deðildir.

 

AB ülkelerinin ve halklarýnýn biribiriyle olan dayanýþma ruhu ciddi derecede zedelenmiþ ve AB’ye güven, küçümsenmeyecek oranda azalmýþtýr.

 

Üstelik bu durum Corona daha henüz gündemde yokken de böyleydi.

 

Corona ile birlikte AB üyeleri arasýndaki çeliþkilerin derinliði gün geçtikçe daha net su yüzüne çýkmaktadýr. AB’nin aslýnda gerçek bir birlik olmaktan çýkmýþ olduðu ve üyeler arasýnda dayanýþma ruhunun asgari düzeyde olduðu veya hiç olmadýðý ortaya çýkmaktadýr.

 

Özelikle Güney Avrupa üye ülkeleri ile Kuzey Avrupa üye ülkeleri arasýnda her krizde su yüzüne çýkan derin çeliþki, corona meselesinde de güneylilerle kuzeylileri daha keskin bir þekilde karþýkarþýya getirdi.

 

Özelikle Almanya, Avusturya, Finlandiya ve Hollanda bir kuzey cephesi teþkil ediyor. Ýspanya, Ýtalya, Portekiz, Yunanistan gibi ülkeler güney ülkeleri olarak zikrediliyor.

 

Güney ülkeleri AB’nin bütçe þartlarýna uymakta zorlanýyor ve AB’nin finansal yardýmýna muhtaç durumunda kalýyorlar. Kuzey ülkeleri ise güneylilerin bu muhtaç durumunu istismar ederek ukalalýk etmekten geri kalmýyor.

 

Dünyayý saran corona, Avrupa’nýn güney ülkelerini çok ciddi biçimde etkiledi. Bu ülkeler AB’nin çok ciddi yardýmýna ihtiyaçlarý olduðunu ifade etmektedir.

 

Bu talebi bildirmeleriyle birlikte Avrupa Birliðinde corona krizi yerine AB içinde güney ve kuzey krizi tartýþmalara hakim olmuþtur. AB liderlerinin bir araya geldiði toplantýda bu talep görüþüldü ve ne olduysa orda oldu.

 

Güney ülkeleri corona sebebiyle ülkelerindeki durumu savaþ ekonomisine benzetiyorlar. Tarihlerinde görmedikleri kadar zor durumda olduklarýný anlatmaya çalýþýyorlar. Hollanda baþbakaný Rutte ve ekonomi bakaný Hoekstra bu ülkelere maddi yardýmýn yapýlmasýna karþý çýkarak yýllardýr bu ülkelerle aralarýnda süren bütçe tartýþmalarýný corona meselesini bir kenara koyarak ön plana çýkardý. Hollanda, güney ülkelerin nezdinde  kendilerine yapýlmasý gereken yardýmlarý engelleyen ülke olarak görünmektedir. Ancak aslýnda Hollanda; Almanya’nýn, Avusturya’nýn ve Finlandiya’nýn sözcülüðünü yapmaktadýr. Almanya ve Avusturya ikinci dünya harbi geçmiþleri nedeniyle arka planda durmayý tercih ediyorlar.

 

Hollanda ekonomi bakaný güney ülkelerini kastederek “biz geçen yýllarda kemer sýkma politikasý uyguladýk ve milli iktisadi rezervemizi saðlýklý bir bütçe düzeyine getirdik. Hollanda halký bunun için çok zorluk çekti. Biz bunu yaparken onlar eðlencelerle meþguldu ve þimdi yardým istiyorlar” þeklinde cümleler kurdu. Kendisinden önceki bakan Dýjsselbloem yine güney ülkelerini kastederek “biz kadýnlar ve içki için para vermekten yana deðiliz” þeklinde konuþunca, güney ülkeleri buna isyan etti. 

 

Portekiz sözcüsü, Hollandalý bakanýn ifadelerini “tiksindirici” olarak niteledi.

 

Ýtalya ve Ýspanya baþbakanlarý “eðer Avrupa Birliði çok hýzlý bir þekilde ortak bir ekonomik çözümle gelmezse, Avrupa Birliðinin devamý tehlikeye girer” þeklinde konuþtular. Bu arada Ýtalya ve Ýspanya basýnýnda “Hollandalýlar artýk ülkemize turist olarak gelmesinler” þeklinde haberlere yer verilmektedir.

 

Ýtalya baþbakaný Sergio Mattarella “umarým herkes, geç olmadan Avrupa Birliði için olan tehlikeyi idrak eder” þeklinde ifadelerde bulundu.

 

Avrupa Birliði baþkaný ise corona hususunda bir ortak politikanýn izlenmesi gerektiðini vurgulamaktadýr. Daha önce AB’de yaþanan krizler esnasýnda olþturulmuþ acil yardým fonunun tahsis ettiði bütçelerle, corona sebebiyle ortaya çýkan ekonomik zararlarýn karþýlanmasý hedefleniyor, þeklinde açýklamalarda bulundu. Bunun için AB komisyonunun kordinasyon saðlamasý gerektiðini ve üye ülkelerin hem saðlýk bakanlýklarýnýn ve hem de içiþleri bakanlýklarýnýn günlük iletiþim içerisinde bulunarak beraber çalýþmalarý gerektiðine dikkat çekti.

 

AB nin corona nedeniyle maðdurlara finanasal destek verebilmesi ya devlet tahvillerin Avrupa merkez bankasý tarafýndan satýn alýnmasý yoluyla (750 milyar karþýlýðýnda devlet tahviller satýn alacaðýna dair söz verdi) mümkün olacak veya acil durumlar için kurulmus Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM) bütçesinin (400 milyar) kullanýlmasý gerekmektedir.

 

Hollanda güney ülkelerine bu bütçelerden yardým yapýlmasýný engeller bir politika izleyerek “güney ülkeleri kendi baþlarýnýn çaresine baksýn” þeklinde yaklaþým sergiliyor. AB içindeki dayanýþmanýn sýfýrý tüketmiþ olduðu bu corona krizi döneminde; Çin, Rusya, Küba ve Türkiye, güney Avrupa ülkelerine karþýlýksýz yardým yapmaktadýr.

 

Ýtalya’nýn belediye baþkanlarý, Almanya basýnýnda bir ilan vererek AB’nin yardýmýnýn yapýlmasý gerektiði doðrultusunda çaðrý yapmýþ durumdalar. Bu yolla Almanya’yý kendilerine yardým yapýlmasý hususunda yanlarýna çekmeye çalýþmaktadýrlar. Almanya’yý yanlarýna çekebilmeleri durumunda Hollanda hükümeti de politikasýný deðiþtirebilir diye düþünüyorlar. Bu ilan Alman basýnýnda çok geniþ bir ilgi gördü.

 

Almanya baþbakaný Angela Merkel ESM bütçesinin kullanýlmasýndan yana bir duruþ sergilemektedir. Ancak ESM bütçesinden yararlanabilmek için uyulmasý gereken aðýr þartlartlar sözkonusudur. Esas meselede zaten güney ülkelerinin sözkonusu þartlara uymakta zorlanýyor olmalarýdýr. Bütçelerini saðlýklý bir düzeye çýkaramýyorlar. Ekonomik krizi aþamýyorlar. Haliyle bu þartlarla ESM fonundan yardým alabilmeleri mümkün gözükmüyor.

 

Bu sebeple Avrupa parlamentosunda degiþik sesler corona krizi döneminde þartlarýn hafifletilmesi gerektiðini, sýnýrsýz yardým yapýlmasý gerektiðini ve ancak krizden sonra þartlarýn yeniden görüþülmesi gerektiðini ifde etmektedir. Ancak Hollanda buna da karþý çýkmaktadýr.

 

Ýngiltere’nin AB’den ayrýlmasýyla birlikte Avrupa Birliðinin geleceði artýk çok belirsiz. Avrupa halklarýnýn desteði þüpheli ve zayýf. AB, mülteciler krizinde çuvalladýðý gibi corona krizinde de çuvallarsa AB’nin toparlanmasý zor gibi görünüyor. Buna paralel olarak soðuk savaþ döneminde oluþturulmuþ NATO da, Sovyetlerin daðýlmasýndan sonra iþlevsizleþmiþ ve eski Yugoslavya, Libya gibi NATO’nun kuruluþ amacýyla hiç bir alakasý olmayan yerlerde kendine yeni vazife çýkarmaya çalýþtý ve çuvalladý. NATO aslýnda soðuk savaþ döneminde ABD’nin Avrupadaki þubesi olarak iþlev görmek için kurulmuþtu. Ancak Rusya’nýn Avrupa için herhangi bir tehdit teþkil ettiðine veya Rusya’nýn Avrupa’yý iþgal etmek veya topraklarýný Avrupa topraklarýyla geniþletmek istediðine gibi bir hedefinin olduðunu gösteren hiçbir veri ve iþaret mevcut deðildir. Sovyetlerin yerine dýþ düþman olarak gösterilebilecek baþka bir olgu da yok. Ýslamý dýþ düþman gösterme çabalarý da fiyasko oldu.

 

Dünyada bütün dengeler deðiþti. Avrupa Birliði ve NATO, artýk bu döneme ayak uyduramayan, kaðýttan kaplan organizasyonlar konumundadýr. Amacý, varlýk nedeni ve hedefi belirsiz olan bu tür kuruluþlar hedefsiz bombaya benzer. Zaman büyük deðiþikliklere gebedir.

 

Ahmet DAÞKAPAN

01.04.2020

 

 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.