Kâinatın merkezine seyahat
13 Mayıs 2009 02:30
ABD ve AB’nin ortak projesiyle perşembe günü uzaya fırlatılacak Herschel ve Planck uyduları, büyük patlamadan sonra kaybolan parıltının fosillerini inceleyecek. Evrenin sırlarının ipuçlarını arayacak
Fransız Guyanası’ndan 14 Mayıs Perşembe günü uzaya fırlatılacak olan ve bir önceki nesil uyduların 450 yılda toplayabileceği bilgileri bir yıl içinde toplayabilecek donanımdaki Herschel ve Planck uyduları, insanlığın bilgi birikimine büyük bir katkıda bulunmak üzere tasarlandılar. Planck uydusu, kainatın ilk evresini daha iyi anlamaya çalışırken, Herschel gözlemevi de yıldızların oluşumunu inceleyecek.
Kourou uzay üssünden Ariane-5 roketiyle uzaya gönderilecek uydular, uzak evrenin ilk zamanki şartlarını mercek altına alabilmek için Dünya’dan 1,5 milyon km uzakta Güneş’in aksi istikametinde “mevzilenecek” ve Dünya’nın gölgesi üzerlerine düşmeyecek. Uyduların hassas cihazları da böylece, gölgeden ve sıcaklıktan olumsuz yönde etkilenmeyecek. Bilindiği gibi, uzay teleskobu Hubble gölge ve sıcaktan olumsuz etkilenmişti.
Projenin maliyeti 1.6 milyar avro
Uydulardan Herschel’e en az üç yıl ömür biçiliyor. Bu süre zarfında dünyanın dört bir yanından birçok astronom, Herschel’in yollayacağı bilgilerden yararlanacak. 15 ay ömür biçilen Planck ise, kainatın Büyük Patlamayla doğumundan yaklaşık 380 bin yıl sonra yayılan ilk “fosil” ışınları incelemekle görevli. ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA ile Avrupa Uzay Ajansı ESA’nın ortak üretimi olan Planck, selefi WMAP’ın ancak 450 yılda toplayabileceği bilgiyi bir yıl içinde toplayacak. Araştırma, toplam 1,6 milyar avroya mal olacak.
Kaybolan parıltının fosilleri incelenecek
Modern kozmolojinin önde gelen isimlerinden Georges Lemaitre’in “dünyaların doğumuyla kaybolan parıltı” olarak tanımladığı kozmik ışınımın, kainatın geçmişini ve dolayısıyla geleceğini aydınlatacağı düşünülüyor.
Uzmanlara göre, artık soğuyarak “fosilleşen” ve aslında bütün uzayı dolduran bu ışıma, “kainatın gençlik döneminin silinmez nişanesini” oluşturuyor.
Büyük Patlamadan hemen sonra elektronlar oluşum halindeki ilk atomlarla birleşince madde ve ışık ayrıldı, kainat saydam hale geldi. Ve böylece serbest kalan ilk fotonlar, başlangıç özelliklerini muhafaza ederek galaksiler arası boşluğa yayıldı. Kozmik ışınım ilkin COBE, sonra da WMAP uyduları tarafından incelenmişti. Planck, kozmik ışımayı çok daha hassas cihazlarla inceleyecek üçüncü uydu oluyor.
Taraf
