Hafýza ve unutma(ma) kültürü

06 Ekim 2012 15:36 / 1309 kez okundu!

 


12 Eylül Utanç Müzesi kalýcý bir mekâna kavuþma mücadelesi verirken, Diyarbakýr Beþ Nolu da Ýnsan Haklarý Müzesi olsun diye direnirken bir kez daha topluma "geçmiþinizle yüzleþin" diyor.


Geçtiðimiz günlerin iki anlamlý etkinliðine katýlma fýrsatým oldu. Biri Ankara'da Çaðdaþ Sanatlar Merkezinde üç kata yayýlarak sergilenen "12 Eylül Utanç Müzesi" sergisiydi. Diðeri de hazýrlýklarý epeydir süren "Diyarbakýr 5 Nolu Cezaevi Ýnsan Haklarý Müzesi Olmalýdýr" mitingiydi.

"Utanç Müzesi" sergisini "Ankara Devrimci 78'liler Federasyonu", Diyarbakýr 5 nolu cezaevinin insan haklarý müzesi olmasý mitingini ise "78'liler Giriþimi" ve Diyarbakýr'da örgütlenen "78'liler Derneði" örgütlemiþ ve düzenlemiþti.

Ankara'daki Utanç Müzesi sergisi aslýnda kalýcý bir mekân için tasarlanmýþ olsa da sürekli bir kalýcý yerlerinin olmamasý nedeniyle þimdilik gezici sergi muhtevasýnda.

Türkiye, yaþanan acýlarýn boyutunun ne denli acý ve ýstýrap verici olursa olsun yaþanmýþlýklarýn üzerinden bir kuþak geçmeden neredeyse belleklerden silinircesine unutulduðu, adeta hatýrlanmamak derecesinde unutulduðu garip bir ülke.

Oysa müzeye ait sergiyi gezerken adeta bir belgesel kuþak þeridi gibi bütün o eza ve cefalarýn son otuz yýl içerisinde bu ülke halklarýnýn baþýndan geçtiðini görmek, izlemek mümkün. Zalim, gaddar yöneticilerin hukuk, yasa, insaniyet demeden / dinlemeden ezip geçtiðinin kimi kez bir ilmekte, kimi kez kurþunlarla delinmiþ bir gömlekte, kanlý bir kazakta, kýrýk bir gözlük camý çerçevesinde, çamura bulanmýþ bir kalemde veya dönemi olduðu gibi olanca çýplaklýðýyla yansýtan gazete kupürlerinde ve tabii ki fotoðraf karelerinde...

Sadece 12 Eylül 1980 darbesi ve akabindeki birkaç yýlla sýnýrlamayýp bugünlere kadar akýp gelen zulümlerin insanýn unutma "becerisine" karþý bir tokat gibi yüzüne çarpan hafýza müzesi belgeseli olmuþ 12 Eylül Utanç Müzesi Sergisi. Eksikleri ve unutulanlar elbette var. Sergiyi gezerken beraber dolaþtýðým arkadaþlar zaman içinde bu müzenin kalýcý bir mekâna kavuþmasýyla büyüyeceðini ifade ettiler.

Diyarbakýr Beþ Nolu Cezaevi ise devletin darbecileri ve uygulayýcýlarý tarafýndan darbe öncesi hafýzasýnýn silinmesi ve sonrasýnda yeni bir hafýza oluþturulmasý üzerine kurgulanmýþ ölümler ve iþkenceler tasarým mekânýnýn yeni kurgusu için maðdurlarýn hafýza oluþturma eylemliliði.

"Yetmiþsekizliler Giþimi" epey bir zamandýr yaklaþýk 1500 insanla birebir görüþerek yüzlerce kaset kaydý yapýp onbinlerce sayfaya dökülmüþ kayýtlarla Diyarbakýr Beþ Nolu Ýþkencehanesinin bellek kaydýný yeniden toplumla yüzleþtirmeye çalýþýyor. Çok anlamlý ve kýymetli bir çalýþma.

O gün miting alanýnda konuþmalarý dinlerken ve kitlenin öfkesini izlerken artýk yaþlarý 50-60'lara dayanmýþ ve boyunlarýnda "görevli" kartýyla dolaþan Beþ nolunun eski sakinlerinin gözlerini okumaya çalýþtým. Vakur ve ne yaptýklarýný bilen duruþlarý vardý. Yaþadýklarýndan dolayý kimseye kin ve öfke duymak gibi bir ruh hali içinde deðillerdi. Ama yaþatýlan onca zulmün, gelecek kuþaklara anlatýlmasý için beþ nolunun bir hafýza mekaný olarak müzeye dönüþtürülmesi gibi insani bir talepleri vardý.

Doðrusu Mamak'tan Diyarbakýr Beþ Nolu'ya uzanan bir yol var. Ya da Diyarbakýr Beþ Nolu'dan Ankara Mamak'a! Bu yola döþenmiþ taþlar sanýldýðý gibi "taþ" deðil. Ýnsan bedeninin kýrýlan kemikleri, dökülen kanlarý ile yoðrulmuþ bir þose. O yolda yürüyenlerin, yürümek isteyenlerin birbirlerine küsmeye, tavýr almaya haklarý yok, olmamalý. Çünkü acýya, zulme talana ve halklarýn inkârýna tanýklýk ediyorlar. Ankara'daki Utanç Müzesini tasarlayanlarla, Diyarbakýr Beþ Nolu'yu müze yapmaya çalýþanlar 78 kuþaðýnýn yol arkadaþlarý...

Bu vesileyle 12 Eylül Utanç Müzesi kalýcý bir mekâna kavuþma mücadelesi verirken, Diyarbakýr Beþ Nolu da Ýnsan Haklarý Müzesi olsun diye direnirken bir kez daha topluma geçmiþinizle yüzleþin diyor. Eðer toplum olarak bu yüzleþme ve hafýza kültürünü hayata katamazsak zalim muktedirlerden daha çok çekeceðimiz var...


Þeyhmus DÝKEN

06.10.2012

 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.