Fotoðrafçýlýðý Bir Süryani'den Öðrenmek
12 Mayýs 2019 00:21 / 996 kez okundu!
Duvarlarýna gururla þehrin o eski fotoðraflarýný asanlarýn kaçý Süleyman Sezgin hocanýn adýný duymuþtur? Bugünün çok itibarlý dijital makineleriyle poz poz þehri pozlayan fotoðraf sanatçýlarý acaba bilir mi Süleyman Sezgin adýný?
****
Fotoðrafçýlýðý Bir Süryani'den Öðrenmek
Epeydir elimin altýnda olan ve uygun bir zamanda þöyle detaylý bir inceleyeyim dediðim bir prestij yayýný albüm kitaba koca bir sabahý ayýrýverdiðimi vakit öðlene doðru olunca fark ettim.
“Fotoðraflarla Diyarbakýr ve Kültür Varlýklarý kitabý” 1922-1928 yýllarýnda Diyarbekir’de “resim muallimi” olarak çalýþan Süleyman Sezgin tarafýndan çekilmiþ 102 fotoðraftan oluþmuþ döneme dair bir Diyarbakýr fotoðraf albümü.
Bahçeþehir Üniversitesi’nden Doktor Kenan Erzurum bir prestij albümü olarak hazýrlamýþ kitabý.
Süleyman Sezgin Lice’den Diyarbekir’e göç etmiþ bir ailenin tek çocuðu olarak 1899 yýlýnda Diyarbekir’de doðmuþ. Diyarbekir öðretmen okulunu bitirip resim öðretmeni olmuþ.
Kentin tanýnan bilinen ailelerinden birinin kýzý Makbule hanýma aþýktýr, evlenmek ister. Lakin o yýllarýn Diyarbekir’inde öðretmenlik para getirmemekte ve bir aileyi geçindirecek “iþ” olarak görülmemektedir. Bu sebeple acil olarak iþ yani bir “meslek” sahibi olmalýdýr ki evlenmeye aday olan kýz tarafý evet desin.
Öðrencilerinden biri Süryani’dir ve okulda konuþulunca haberdar olur öðretmeninin durumundan. Diyarbekir’in Lala (lale) bey mahallesindeki Süryani Kadim Kilisesi’nin papazý olan babasýna gidip durumu anlatýr.
Süryani Papaz baba oðluna öðretmenini alýp kiliseye getirmesini söyler. Gider Süleyman bey kiliseye. Süryani Papaz oðlu aracýlýðýyla anlatýr öðreteceði sanatý resim muallimi Süleyman beye.
Papaz fotoðraf sanatýný bilmektedir. Yalnýz bir sorun vardýr, Papaz efendi de Türkçe bilmemektedir. Anlaþýrlar, zaman içinde Süryani Papaz, Süleyman öðretmene fotoðraf sanatýnýn inceliklerini anlatýr öðretir. Süleyman efendi de Papaz efendinin Türkçe öðrenmesini saðlar.
Yetinmez Papaz efendi… Dostluklarý geliþince Süleyman hocaya Fransýzcayý da öðretir. Tarih 1922-23 yýllarýdýr.
1923-28 yýllarý arasýnda þehrin (o zamanlar þehir deyince sadece surlarýn içi ve hewsel bahçeleri ile dijle kýyýlarý anlaþýlmalý) birçok fotoðrafýný çeker. 1930 ve sonrasýna birçok kaynakta Süleyman hocaya ait fotoðraflar yer alýr.
Süleyman hocanýn baþka yetenekleri de vardýr. Sarraflýktan iyi anlar. Þehrin tanýnmýþ kimi ailelerinin kadýnlarýna Diyarbekir’in ünlü hasýr bileziðini yapandýr ayný zamanda.
Süleyman Sezgin’in çok sayýda bizzat kendisinin çektiði fotoðraflardan seçilen albüm, þehrin 90 yýl öncesine ait; surlar, hükümet konaðý, camiler, medreseler, kýþla, köprüler, Dicle Nehri üzerinde kelekler, surlardaki figürler ve mezarlýklarý kapsýyor.
Ailenin yaþayan fertlerinin de destek ve katkýlarýyla Doktor Kenan Erzurum tarafýndan basýma hazýrlanan kitap kentin hafýzasýna sýký bir görsel yolculuk yapmamýza yardýmcý oluyor.
Süleyman Sezgin hoca ile ilgili bilgiler bu kadar deðil. Yýllar sonra kentin cumhuriyet dönemine ait fotoðraf arþivinin sahibi olarak tanýyýp bildiðimiz Foto Dicle’nin sahibi ve Diyarbakýr Tanýtma ve Turizm Derneðinin kurucu baþkanlarýndan Adil Tekin’e de fotoðrafçýlýðý öðreten adamdýr Süleyman Sezgin.
1965 yýlýnda öte yakaya göçen þehrin bu sanatkâr þahsiyeti þimdi Mardinkapý Mezarlýðý’nda yatar.
Düþünüyorum da, hem sadece düþünmekle kalmýyorum merak da ediyorum iki þeyi... Evlerinin, iþyerlerinin duvarlarýna gururla þehrin o eski fotoðraflarýný asanlarýn kaçý Süleyman Sezgin hocanýn adýný duymuþtur?
Ve dahi bugünün çok itibarlý dijital makineleriyle poz poz þehri pozlayan fotoðraf sanatçýlarý acaba bilir mi Süleyman Sezgin adýný. Bu yazýyla ilk kez tanýyor iseler Süleyman Sezgin adýna bir vefa fotoðraf yarýþmasý yaparlar mý?
Bahçeþehir Üniversitesi adýna bu çok deðerli prestij albümünü ilk kez sahibi tarafýndan yayýnýnýn 90. yýlýnda yeniden düzenleyip basýp yayýnlayan Enver Yücel ve Kenan Erzurum’a çok teþekkür ediyorum.
Ve bu albümü arkasýna bir plaket ekleyerek yayýnaðacý adýna sadece bana deðil kente gelen yazarlara da armaðan eden dostum Yusuf Serdar Esen’e de çok teþekkür ediyorum...
Þeyhmus DÝKEN
11.05.2019
Son Güncelleme Tarihi: 12 Mayýs 2019 00:23
