Yaþar Kemal çaðýrýnca!
15 Temmuz 2012 14:36 / 1404 kez okundu!
Yaþar Kemal’in sesi “onur da aðlar” diyerek haykýran bu coðrafyanýn bir baþka evladý Ahmed Arif’in dizesiyle bir içses’tir. Her ölüme, yýkýma, acýya yüreði yanan bir içses… Ve þimdi çýkmýþ bir kez daha söylüyor: “Demokrasi Kürt Sorunundan geçer. Gerisi aðzýn(ýz)la kuþ tutsan(ýz) iflah olmazsýn(ýz)…”
"Halka taneylemek nemiz
Cümle küstahlýk bizdedir"
Karpuzu Büyük Hasan Dede
PKK'nin 1984 Eruh (Siirt) ve Þemdinli (Hakkâri) baskýnlarýndan epey sonra, kirli savaþýn çokça can yaktýðý, Kürt sürgünlüðünün dünya âleme aþikâr olduðu yýllarda, zaman zaman Türkiye'ye yollanan Avrupalý Müfettiþlerden biri Dîyarbekir'e düþer. Müfettiþin görüþmek istediði fukara Kürtlerden biri, varsayýn ki Hasan Cemal'in Kürtler kitabýnýn ithafýndaki "Lice'nin Aðaçlý Köyünden siyah rugan pabuçlu Ali Dayý" benzeri biri olsun.
Avrupalý Müfettiþ tedbirli ve dolu geldiðinden olacak ki; saymýþ ki saymýþ fukara ve bêçare Kürde: Evin yýkýldý, köyün yandý. Yatýrmýþ boynunu omzuna Kürt, sessizce dinlemiþ. Malýn, davarlarýn talan-telef oldu. Gözü dolmuþ köylünün. Meyve aðaçlarýn, baðýn bostanýn kuru, çorak, yaban verimsiz topraða döndü. Elinde avucunda hiçbirþeyin kalmadý. Halimden belli deðil mi, der gibi sessiz köylü. Oðlun daðda gerilla olarak çatýþýrken öldü. Diðer çocuklarýn þehrin sokaklarýnda çapulcu oldu. Eh, de bakalým daha ne diyeceksin kabilinden sormuþ köylüye.
Durmuþ fukara Kürt ve öylece müfettiþin yüzüne bakakalmýþ. Ardýndan filozofça cevabýný deyivermiþ: "Ne diyem keko, sen daha eyisini bilirsen. Ne de olsa Avrupalardan gelmiþ bir adamsan. Hakikaten bütün bu saydýklarýný ben mi yaþadým. Sahi eðer ben yaþadýmsa kahrolasý insan soyu bütün bu yaþananlara nasýl seyirci kaldý ki! Ve ben hâla nasýl ayaktayam. Vallah ne diyem keko inanmasý sahiden zor..."
Ýþin açýkçasý Yaþar Kemal Aðabeyin 1990'lý yýllarýn baþýndan 2009 yýlýna kadar 20 yýllýk zaman dilimi içinde (aslýnda 1951 yýlýndan bu yana gazeteci kimliði ile yazýp söyledikleri de kitabýn kimi yerlerinde var) her defasýnda farklý þekillerde ifade edilmiþ ama içeriði ayný, kimi cümlelerle býkmadan usanmadan "muktedirlere" sorumlu ve vicdan sahibi bir aydýn kimliði ile yazdýðý, konuþtuðu ve paylaþtýðý cesur metinler "Bu Bir Çaðrýdýr"* kitabýný yayýnlandýðý dönemlerin gazete kupürlerini hatýrlayarak yeniden okuyunca, bir kez daha kýymetini kavradým.
Kitabýn baþýnda "Bu bir çaðrýdýr" diyor Yaþar Baba, "vatan sað olsun" ama vatandaþýn boynu altýnda kalsýn, vatandaþa ne olursa olsun diyenlere. Vatan sevmek, sade insanýný deðil; taþýný, topraðýný, aðacýný, suyunu, börtü-böceðini de sevmekten geçer diyenleredir "çaðrý"...
Ýþin doðrusu Yaþar Kemal gibi Dünya Edebiyatýnýn büyük ustasý bir dil kýymetlisi þahsiyeti sade edebiyatçýlýðý ile tanýyýp, bilmek kanýmca Yaþar Kemal'e büyük haksýzlýk olur. Yaþar Kemal'i vicdan ve onur sahibi aydýn sesiyle de tanýmak bilmek gerek. Yaþar Kemal'in sesi "onur da aðlar" diyerek haykýran bu coðrafyanýn bir baþka evladý Ahmed Arif'in dizesiyle bir içses'tir. Diðer bütün içses'ler gibi deruni ve içerden bir sestir. "Hariçten gazel okuma"ya ve okuyanlara karþý tavýrlý bir içses. Yürekten yaralý, her ölüme, her yýkýma, her talana, her acýya, cinsiyet, kimlik, etnisite ayrýmý gütmeksizin içi, yüreði yanan bir içses...
Bu tespiti dünyanýn entelektüel kimliði bihakkýn biliyor. Bildiði için de Yaþar Kemal'i onurlu ve haysiyetli bir konumda görüyor her daim. Peki ala! Durum ve vaziyet bu mecrada yürüyorken Yaþar Kemal'in 20 senedir býkmadan erinmeden söylediklerine bir Allahýn kulu karar merci erbabý politika mensubu neden kulak vermez o halde.
Kulak vermez. Çünkü onlarýn iþi bu! Kulak vermemek. Yaptýklarý onca kötü iþin, aslýnda "iyi iþler" nevinden olduðunu sanmak.
Bizim buralarýn, yani Dîyarbekir'in bir dörtlüðü var. Yaþar Baba'nýn sevdiði ve yýllar evvel derlediði tarzdan. Derler ki;
"Çay daþý, çakýl daþý
"Durmaz gözümün yaþý
"Sen orada ben burada
"Dosta, düþmana karþý".
160 sayfalýk kitap "Bu Bir Çaðrýdýr"ýn en az beþ yerinde var o tuhaf muktedir sözü; "Biz bu ülkenin bir tek çakýltaþýný dahi kimselere vermeyiz". Haklý olarak soruyor Yaþar Kemal, iyi tamam vermezsiniz, hoþ zaten isteyen de yok. Ama be birader bu ülkeyi Çorak Yurda çevirdiniz haberiniz var mý? Hâlbuki "binbir çiçekli bahçe" idi, her dalýndan yemiþler fýþkýran. Seksen senelik ret ve inkârla bezenmiþ kartkurt politikalarýnýzla virane baykuþ yurduna çevirdiniz ülkeyi. Daha ne tutturmuþsunuz "çakýltaþýný"...
Ve þimdi Yaþar Kemal, çýkmýþ 2012 Türkiye'sinde seksen küsur yaþýnda bir bilge edebiyatçý ve vicdanlý aydýn kimliðiyle bir kez daha söylüyor ve yazýyor. "Demokrasi Kürt Sorunundan geçer. Gerisi aðzýn(ýz)la kuþ tutsan(ýz) iflah olmazsýn(ýz)..."
Geriye kalan nedir ki! Fukara Türk ve Kürt halk çocuklarý gerilla ya da asker olarak üçer beþer ölüyor bu tuhaf ülkenin daðlarýnda, bayýrlarýnda, þehirlerinde. Mahpustakileri ise ne siz sorun ne biz söyleyelim...
PKK sözcüleri, Barýþ ve Demokrasi Partisi temsilcileri, eþinin ve diðer yakýnlarýnýn ziyaretlerine Diyarbakýr beþ nolu iþkencehanesine giderken mahpushane kapýsýnda siyaset okulundan mezun olmuþ Leyla Zana ve daha birçoklarý da konuþtu, söyledi, yazdý. Hiçbiri kâr etmedi, týnmadýnýz, umurunuzda olmadý.
Bütün bunlar sizi etkilemedi ve hâla "terör" de "terör" diye tutturmuþ gidiyorsunuz çözümsüzlükte ýsrar politikalarýnýzla.
Bari bir bilge edebiyat adamýnýn yazdýklarý ve söylediklerine kulak verin:
Bir bataklýðýn içindeyiz.
Ýnsan öldürdükçe.
Ýþkence yaptýkça,
Ormanlarý birkaç PKK'li öldüreceðiz diye yaktýkça,
Zulüm ettikçe,
Halk da "Zulmün Artsýn" diye baðýrdýkça,
Binlerce köyü yaktýkça,
Milyonlarca halký yerlerinden yurtlarýndan edip sürgün ettikçe,
Ruanda benzeri bir dünya yaratmaya can attýkça,
Daðlarda çoban komayýp, canlarýna kýydýkça...
Zulüm saymakla bitmiyor ki...
Battýkça batýyoruz.
Ve güzelim Türkiye'nin kanýna ekmek doðruyoruz.
1995'te etmiþ bu laflarý Yaþar Kemal ve 2012'deki kitabý "Bu Bir Çaðrýdýr"a koymuþ. "Zulmün Artsýn ki, tez zeval bulasýn" sözünü doðrularcasýna...
Yaþar Baba'nýn çok sevdiði bir Kürtçe söz vardýr. Der ki; "Xwedê yeke, derî hezar". Evet, Allah birdir, kapý bin. Biri kapanýrsa bir diðerinin açýlacaðý umudu hep vardýr. Ama baba biliyor musun ki; bunlar bütün kapýlarý sadece kendi bildikleri kaville açmakta inat ediyorlar. Tanrýyý ise sadece kendi inandýklarýna "tahsisli" sanýyorlar.
Diliyor ve umuyorum ki; bu dünya yüzüne belki de yüz yýlda bir gelecek böylesine hançeresi kuvvetli, belleði güçlü, dünyasý sevecen ve topraðýmýzýn, coðrafyamýzýn onur abidesi, yüz aðarý Yaþar Kemal'in sözlerine kulak verecek muktedirler bulunur. Yoksa çorak bir "Çýplak Ada" hikâyesi geliyor geriden benden söylemesi...
* Yaþar Kemal. Bu Bir Çaðrýdýr. YKY, 2011 Ýstanbul...
Þeyhmus DÝKEN
14.07.2012
