Kürdistan Sosyalist Solu'nun kitabý
18 Mayýs 2014 21:58 / 1288 kez okundu!
Emir Ali Türkmen ve Abdürrahim Özmen hazýrladýðý "Kürdistan Sosyalist Solu" Kitabý, 1960’lardan 2000’lere kadar Kürdistan genelinde boyveren sol hareketlerin ayrýntýlý bir dökümü ve þeceresi.
Komünist Enternasyonalin (Komintern) en þaþaalý olan 1920-30’lu yýllarýnýn araþtýrmalarýný yapan, Taline Ter Minasyan Ortadoðu’nun Müslüman olmayan topluluklarýný “Komintern’in Hamallarý” olarak tanýmlar.*
Bu rol zamanla özellikle 1960’lý yýllardan sonra Ortadoðu’da Filistinlilere, 68 eylemlikleri ile birlikte Filistin kamplarýna taþýnan Kürt ve Türk sosyalistlerine düþer. Bugün bile 68’in devrimci önder kadrolarý anýlýrken yanýna mutlaka Filistin kampý deneyimi eklenir.
Bizim yetmiþli yýllardaki öðrencilik yýllarýmýz biraz da o 68 kuþaðýnýn efsanevi anlatýlarý üzerinden, hatta o dönemden artakalan ve tanýþma þansýný bulabildiðimiz þahsiyetlerinin devrimci mücadelede hala kararlýlýklarýný koruyan duruþlarý üzerinde þekillendi diyebilirim.
Kürt sosyalistleri yetmiþli yýllarda kýsmen kendi örgütlülükleri üzerinden Türkiye’deki sol-sosyalist hareketlilik içinde yer aldý(k) ise de bunun aslýnda Türk(iye) sol hareketinin Kürt cenahýna kopy pas edilmiþ þekli olduðunu bugün söylemek kanýmca sürpriz olmamalý.
Türkiye solundaki bütün kamplaþmalar, ayrýþmalar, bölünmeler hatta ucu ölümlere varan silahlý çatýþmalar diyebilirim ki anýnda Kürt soluna da yansýyordu. Bunun þematik þablonunu yakýn günlerde yayýnlanan ve dipnot yayýnlarý arasýnda çýkan çok önemli bir çalýþma olan “Kürdistan Sosyalist Solu Kitabý”nýn son sayfasýndaki soyaðacýnda bulmak mümkün.
Kitabý Emir Ali Türkmen ve Abdürrahim Özmen hazýrlamýþ. 680 sayfalýk kitap þimdiden önemli bir boþluðu doldurmaya aday. 1960’lardan 2000’lere kadar Kürdistan genelinde boyveren sol hareketlerin ayrýntýlý bir dökümü ve þeceresi Kürdistan Sosyalist Solu Kitabý.
Kitabýn giriþinde kendisini Fransa’daki kýymetli çalýþmalarýndan tanýdýðýmýz Hamit Bozarslan’ýn en az kitap kadar kýymetli ve daha önce Ýletiþim Yayýnlarýnda çýkan Türkiye’de Siyasi Düþünce’de yayýnlanmýþ “Türkiye’de Kürt Sol Hareketi” altmýþ sayfalýk çalýþmasý önemli ölçüde meseleye giriþ saðlýyor.
DDKO, Özgürlük Yolu, Rýzgari, Ala Rýzgari, Tekoþin, Kawa, KUK ve PKK Kürt siyasi sosyalist örgütlenmeleri; anýlan örgütlerin þahsiyetlerinin yazýlarý ve örgütsel yayýnlarýndan titizlikle derlenmiþ.
49’lar Olayý’nýn analizi ile o yýllarda kendilerini “Doðulu Gençler” olarak ifade eden; Sait Kýrmýzýtoprak, Selahattin Kemaloðlu, Kahraman Aytaç, Sait Kelekçi, Gýyasettin Eroðlu, Hasan Kocademir, Mehmet Ali Aslan, Yusuf Karagül, Vefa Alpaslan, Mehmet Ali Dinler, Tahsin Binici, Ali Ekber Eren, Hamdi Turanlý, Süleyman Bayramoðlu ve Haydar Kaya gibi þahsiyetlerin 1962’de Yön Dergisinde “Barýþ Dünyasýna Cevap” metinsel analizlerinden; tam kýrk yýl sonra 2012’de Sayýn Abdullah Öcalan’ýn yeni dünya düzleminde adeta bir manifesto gibi yine bir dergi üzerinden Demokratik Modernite’de “Ortadoðu’da Yeni Sistem Ýnþasý Olarak Demokratik Modernite” metinleri kitabýn çok kýymetli artýlarý olarak gözüküyor.
Musa Anter, Sait Kýrmýzýtoprak ve Ýsmail Beþikçi’nin metinleri de kitaba zenginlik katan bölümleri. Kitaba sonsöz olarak Ahmet Hamdi Akkaya Kürt Hareketinin Örgütlenme Süreci Olarak 1970’ler baþlýðý ile dönemin ayrýntýlý bir analizini yapmýþ.
Doðrusu kitapta yer alan kimi metinlerin, çalýþmalarýn ilk halinin çeþitli dergilerde (Yön, Barýþ Dünyasý, Özgürlük Yolu, Rýzgari, Tekoþin, Kawa, Xebat, Ala Rýzgarî, Demokratik Modernite) yayýnlandýðý dönemler itibariyle kimi okurlarca okunmuþ olmasý mümkün. Ama kitabý özgün kýlan bu metinlerin yeniden kitap için elden geçirilip güncellenerek konu bazlý olarak okura kitabýn oylumu içinde sunulmasý bir boþluðu doldurmasý ve konu ile ilgilenenlere bir baþvuru kaynaðý sunmasý açýsýndan çok önemli ve anlamlý.
Dipnot Yayýnevi Ankara’dan çok önemli bir açýðý kapatmada epey zamandýr didinerek ve direnerek kýymetli bir çaba içinde. Daha önce de Ertuðrul Kürkçü’nün detaylý analiz önsözü ile “Türkiye Sosyalist Solu Kitabý”ný yayýnlamýþtý Dipnot Yayýnevi.
Hazýr 20-25 Mayýs Tarihleri arasýnda Diyarbakýr TÜYAP Kitap fuarý Kürdistan’ýn okur kitlesiyle buluþuyorken zamanýn ve bölgenin nabzýna dokunacak “Kürdistan Sosyalist Solu Kitabý” ile merhabalaþmak ilginç olabilir okura, benden söylemesi.
* Kürdistan Sosyalist Solu Kitabý, Dipnot Yayýnlarý 2014, Ankara.
Not: Fuar süresince söyleþilerimle birlikte hergün Fuar Alanýnda Aras Yayýncýlýk, Can ve PEN Türkiye Merkezinin stantlarýnda “Gittiler Ýþte” (üçüncü baský) ile yeni çýkan “ÞehrAmed” ve “Amida Ana” kitaplarýmý okurlara dostlara imzalayacaðým.
Þeyhmus DÝKEN
17.05.2014, Diyarbakýr
