Bir kenti fethetmek!

04 Mayýs 2013 01:41 / 1069 kez okundu!

 


Bugünlerde Diyarbakýr’daki bilboardlarda iki dilli Türkçe ve Kürtçe olarak bir afiþ dikkat çekiyor. Ve siz bu yazýyý okuduðunuzda o afiþe sebep olan gün kutlama ve anmasý muhtemelen gerçekleþmiþ olacak.


Yazýlarýmý okuyanlar yaþadýðým þehirden bu denli sýkça söz etmemden umarým bezmemiþlerdir. Ama bezip býkmýþlarsa da, haberleri olsun daha çok yazacaklarým var, aflarýna sýðýnarak. Çünkü þehir öyle az buz bir þehir deðil, binler yýllýk bir þehir. Üstelik sadece mekânsal hikâyeleri ile deðil, yaþadýðý onca serencam ve muhalif dik duruþu ile muktedire meydan okumuþ siyasal manada simge bir þehir.

Bu sebeple þehir sýrlarýný fýsýldayacak bizler de sýrdaþlarý olarak yazacak, paylaþacaðýz. Paylaþacaðýz ki; paydaþlarý, dostlarý ve yarenleri çoðalsýn. Çoðalsýn ve büyüsün. Büyüsün ki iþlerimiz kolaylaþsýn.

Çünkü daha çok iþimiz var bu þehirde, dedik. Demeyi de sürdüreceðiz…

Bugünlerde Diyarbakýr’daki bilboardlarda iki dilli Türkçe ve Kürtçe olarak bir afiþ dikkat çekiyor. Ve siz bu yazýyý okuduðunuzda o afiþe sebep olan gün kutlama ve anmasý muhtemelen gerçekleþmiþ olacak. Afiþte þöyle bir ifade var. Fetha Amedê, Diyarbakýr’ýn fetih günü: 1374. yýlý.

Bilmeyenler için bu anma ve kutlamayý gerekli kýlan ve ilk kez bu yýl yapýlan etkinliðe sebep olan tarihsel meseleyi yazmakta yarar var.

Diyarbakýr Milattan sonra 639 yýlýna kadar Roma-Bizans egemenliðinde olan bir þehir. Arap Ordularý kenti M.S. 639’da kuþatýr. Beþ ay süren kuþatmadan sonra kent, Müslüman Araplar tarafýndan ele geçirilir. Ele geçirilir geçirilmesine de, þehrin sakinlerinin Hýristiyan tebaaya mensubiyeti nedeniyle orta yerde duran Mar Toma Katedrali bile en az iki yüz yýl süreyle ortak ibadethane þeklinde; cami, kilise ve havra olarak kullanýlýr.

Þehrin sicilinden geçen bütün kavimler; camilerle kiliseleri, havralarla mescitleri ayný uhrevi dünyanýn yeryüzü ibadet mekânlarý olarak dikkate alýrlar. Nüfus popülasyonuna da pek müdahale etmezler. Hatta 1869 yýlýnda yapýlan þehir envanterini Dîyarbekir Salnamelerinden incelediðimizde fark ederiz ki; bütün o fetihlere ve fetihlerin neredeyse 1300 yýl sonrasýna bile baktýðýmýzda 1869 yýlý rakamlarýna göre kentin Müslüman nüfusu ancak yüzde kýrklarda seyreder. Ne olursa 1895 ve 1915 felaketlerinden sonra olur. Kent; Anadolu ve Mezopotamya coðrafyasýnýn bütün o bilinen tekçi Türkçü tektipleþtirmelerine mazhar olur. Ve ez cümle bugünlere gelinir.

Özeti bu!

Buradan bir okuma yaptýðýmýzda bugün için çevredeki þehirlerden mesela Urfa’nýn Peygamberler Þehri olarak anýlmasýna öteden beri alýþkýndýk. Peki Diyarbakýr için bütün muhalif metropol ve direniþçi kimliklerini yok sayarak bugün adeta din üzerinden politika yapýlarak sistematize edilen bir þehir kimliðine evriltmek neyi anlatmaya çalýþýyor.

Hatta yapýlan iþten yani fethedilmiþ bir þehir anmasý iþinden yola çýkarak vurgulamak gerekirse hiçbir döneminde iþgal edilmemiþ ve bu nedenle kimi þehirler gibi kurtuluþ günü de olmayan bir þehrin fetih gününden söz etmek! Sonra da bu fetihçi anlayýþ üzerinden yeni sahiplenmecilikler tesis etmeye yeltenmek bir þehri anlatmaya muktedir mi, hakkaniyetli mi!

Kesinlikle deðil.

Diyarbakýr’ý Ýslami politika yapanlarýn kategorize etmeleri, hele hele bu manada fetihçi manada, tek baþýna Ýslami kimlikle daraltmaya yeltenmeleri kente yapýlmýþ büyük haksýzlýk olur. Evet, Þehir bugün büyük ölçüde Kürt ve Müslüman bir þehirdir. Ama þehrin diðer hiçbir kimliði, dini, cemaati, inanç topluluðunu da ötekileþtirmeyen tarih boyunca yok saymayan bir yapýsý vardýr.

Belki Maraþ kahraman olmayý, Antep gazi olmayý, Urfa þanlý olmayý kendine çok yakýþtýrabilir! Ama býrakýnýz Diyarbakýr, alternatif muhalif ve metropol kimliðiyle siyasal manada simgesel bir þehir olarak Kürtlerin kalbi Amed olarak kalsýn derim. Öyle kalmasýný da arzu ederim.


Þeyhmus DÝKEN

04.05.2013

Son Güncelleme Tarihi: 04 Mayýs 2013 11:08

 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.