Künye daða yazýlýnca
12 Þubat 2015 20:56 / 987 kez okundu!
“Ýnsan, insanýn hikâye anlatýcýsýdýr” ilk cümlesi ile baþlamýþ “Kardeþim Hepsi Hikâye”ye. Hani önemli ya da önemsiz anlattýðýmýz meselelerde Hepsi Hikâye deriz ya! Aslýnda yaþananlarýn hiçbirinin Hikâye olmadýðýnýn kanýtý Memduh Uyan’ýn kitabý.
Mahmut Memduh Uyan ismine ilk evvel doksanlý yýllarda Diyarbakýr’ýn benim bildiðim en eski kitabevi (ki kuruluþu 1963 olmalý) Karýnca Kitabevi’nde bir gün rahmetli Ayþe Nur Zarakolu ile sohbetimizde rastlamýþtým.
Belge Yayýnlarý o yýllarda aðýrlýklý olarak mahpusta olan devrimcilerin çoðunlukla ilk edebi çalýþmalarý diyebileceðimiz anýlarýndan oluþan “Yeni Sesler” dizisi ile bir yayýna baþlamýþtý. Bizler bir grup arkadaþ karar vermiþtik. O dizide ne çýkarsa alýp okuyacaktýk. Bu bir nevi destekti. Hem mahpus arkadaþlarýn kitaplarýnýn satýþýna katký saðlamak, hem de okunduklarýnýn bilinmnesini istemekti. Ayþe Nur abla ile o kitabevinde sohbetimizde bunlarý konuþurken çok hoþuna gitmiþ ve Mahmut Memduh Uyan’a, Ayþe Hülya Özzümrüt’e mutlaka görüþlerde ileteceðini söylemiþti. Memduh Uyan’la uzun yýllar sonra ilk kez yüzyüze yakýn günlerde Ankara’da Mülkiyeliler’de tanýþýp ayaküzeri sohbetimizde unutmuþtum o günleri sormayý. Ama “Ben Bir Ýnsaným” kitabýnýn belki de Diyarbakýr’da o yýllarda ilk okurlarýndan biri olduðumu söyleyiverdim.
Uyan’ýn o yýllardan aklýmda kaldýðý kadarýyla edebiyata yatkýn dili bende iz býrakmýþa benziyordu. Bu sebeple sevgili Emirali Türkmen “Kardeþim Hepsi Hikâye”nin* çýktýðýný ve kargoya verdiðini söyleyince merakla beklediðim kitap dedim. Kitap geldiði gün elimde olan iki kitabý bir yana býraktým ve baþladým okumaya.
Adeta bir film þeridi gibi yetmiþli yýllarýn Ankarasý ve bütün o devrimci eylemlilikler gözümün önünden hýzla akýp geçti. Ankara’da Devrimci Gençlik dediðimiz, Parti-Cephe mevzisinin ne büyük kitleselliðe hükmettiðini hatýrlayýverdim.
Bütün o dönemin panormasýný derin analizlere, duygusallýklara, dostluklara, kararlýlýklara varýncaya kadar dökümünü yapmýþ açýkyüreklilikle Memduh Uyan. Meðerse ayný yýllarda, çoðu kez ayný mekânlarý paylaþmýþýz. Siyasal’ýn kantini, Zafer Çarþýsý, Ankara’nýn neredeyse korsan miting yaptýðýmýz bütün meydanlarý. Tevekkeli deðildi yüz aþinalýðý. Görüþtüðümüzde sanki defalarca dost sohbetlerinde birlikte olduðumuz bir arkadaþlýðýn naif dýþavurumunu hissettim Memduh Uyan’da.
“Ýnsan, insanýn hikâye anlatýcýsýdýr” ilk cümlesi ile baþlamýþ “Kardeþim Hepsi Hikâye”ye. Hani önemli ya da önemsiz anlattýðýmýz meselelerde Hepsi Hikâye deriz ya! Aslýnda yaþananlarýn hiçbirinin Hikâye olmadýðýnýn kanýtý Memduh Uyan’ýn kitabý.
Devrim’in bir “hayal” olmadýðýnýn, gerçekleþmesi mümkün bir realite olduðunun ruhunda, bedeninde anlatýsý olmuþ kitap.
O yýllarda çok sýk söylenen bir marþýn sözlerinden bir mýsra aklýma geldi. Marþta diyordu ki; “Devrimcinin görevi, devrim yapmaktýr…”
Sahiden “Devrim yapmak” niyetinde olan bir devrimcinin dað, kamplar, mahpusluk, iþkence, açlýk, hastalýk, aþk, dostluk ve daha nice insana dair herbirþeyin bir bedende zaman dilimi içinde paylaþýmýný yazmýþ Memduh Uyan. Üstelik edebiyatýn roman, öykü, aný, anlatý, deneme ya da adýný ne koyarsanýz koyun bir türüne saplanmadan. Bütün bunlardan beslenerek, zülfi yare’de dokunarak bir kitap yazmýþ.
Anasý oðluna bakarken; Uyan’ýn tabiriyle “içine aðlamýþ”. Meðerse içimize aðlayacaðýmýz ne çok “Hikâyemiz” varmýþ. Saðolsun Mamhmut Memduh Uyan bizi bütün yaþadýklarýmýzla yüzleþtirmiþ.
Dörtyüz seksen sayfalýk kitabý okuduðumda o günlere geri gittim ve düþündüm. Sahiden, bizler gençliðimizde romantik sahicilerdik. Devrimci önderler efsane kiþiliklerdi. Onlar konuþtuklarýnda insan tekinin hayatý, dünyasý deðiþiyordu.
Seksen askeri darbesinden sonra Devrimci Yol Çizgisinin Ana Gerilla Birliði Komutanlýðýný yapmýþ ve beþ yýl gerilla mücadelesinde ýsrar etmiþ bir devrimci önderin bütün içtenliðiyle yazdýðý kitabý aný-anlatý-tanýklýk edebiyatý okumayý sevenler için çok kýymetli bir çalýþma. Ve “Kardeþim Hepsi Hikâye” hakkaniyetli bir dönem kitabý olmuþ. Çok duygulanarak okudum. “Ýnsan evladý kuþ misali. Bir bakarsýn burada. Bir bakarsýn düþlerde, baþka yerlerde, baþka gerçeklerde.” Dese de yazar. Kitap çýplak hakikati olanca içtenliðiyle anlatýyor.
Aslýnda her hikâye, geçmiþte yaþanmýþ olanýn bir kez daha yeniden hafýzalarda yaþanmýþlýðýnýn teyidi deðilmidir? Öyleyse eðer Mahmut Memduh Uyan iyi ki Kardeþim Hepsi Hikâye’yi yazmýþ. Ve dahi yaþananlarýn hikâye olmadýðýný hafýzlara bir daha kazýmak için…
* Kardeþim Hepsi Hikâye! Mahmut Memduh Uyan. Dipnot yayýnlarý. 2015.
| Þeyhmus Diken, Diyarbakýrlý, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni bitirdi. Türkiye Yazarlar Sendikasý üyesi ve Uluslararasý PEN Diyarbakýr temsilcisi. Demokratik Toplum Kongresi-DTK delegesi ve kültür sanat komisyonu üye ve sözcüsü. bianet, BirGün ve Tigris Haber’de de yazýyor. Pek çok dile çevrilen Kürdistan geneli ve Diyarbakýr özeliyle ilgili 17 kitabý bulunuyor. |
Þeyhmus DÝKEN
07.02.2015, Diyarbekir
