AYÇA ÞEN-Hýrs ve Ceza-Roman

HIRS VE CEZA-AYÇA ÞEN-EVEREST YAYINLARI

Kitap eleþtireceðim ya. Ýþimi iyi yapmalýyým diye düþündüm. Yeni çýkan kitaplara bir bakayým dedim. Gittim en yakýn AVM’ye. En çok kitap oralarda oluyor. Çok da güzel duruyor reyonlarda, hemen yanýnda da eyelinerlar, parfümler, traþ losyonlarý felan. Baktým, en yeni kitaplar diyor. Bi dolu cicili bicili kapaklý kitap. Vampirler, alýþveriþkolikler felan yani. Ha bir de cep kitaplarý diyo. Küçük küçük ama kalýn, sanki klasik gibi.

Sonra gözüm takýldý (eleþtirmenlerde böyle yazýlýr, FHM, Cosmo Girl’de görmüþtüm zahir). Bir kitap gördüm. Ama hemen de hayatým deðiþmedi yani. Çünkü, sadece görmüþtüm. Daha okumaya zaman vardý. Hýrs ve Ceza. Ayça Þen diyo kapakta. Bir baþyapýtmýþ. Hah dedim, sezgilerim, iyi biþeyler yakaladýðýmý söylüyordu. Kritik burnum koku almýþtý iþte. Elime aldým kitabý. Fena durmuyordu elimde. Ön kapaðý liberal liberal bakýyordu. Kalýnlýðý ise demokratikti. Baymaz yani okurken.

Hýrs ve Ceza. Hatýrlýyordum bu ismi. Okumuþ muydum. Yok sanmam. Çünkü, eleþtirmeden önce kitap okumuyordum ki. Galiba bir klasikti. Klasik kelimesi ne güzel. Süslüyor yazýyý. Aðýr bir hava veriyor. Hýrs ve Ceza. Evet. Dedemin kitaplýðýnda vardý. Tamam, yazarý da Kefke miydi Tostoy mu ne öyle biþi. Az okumuþtum biraz, elli sayfa kadar, O kadar yetiyor kitabý anlamama. Kitapta biri vardý. Erkek biri. Rachmaninov’du adý. Yoksa Oblomov’muydu. Kitap psikanalistlik yapýyordu.

Bu isimleri herhalde doðru hatýrlýyorum ama yine de nette kontrol etmem lazým. Ama yazýyý yazarken dönüp kontrol ederim. Nasýl olsa Ayça Þen’in kitabýndaki yazar da kitap yazmaya karar verince kitap okumaya baþlýyor. Yazdýkça okuyor ve yazdýklarýný kontrol ediyor netten. Öðrendikçe yazarlýðý da geliþiyor. Kitap da geliþiyor. Roman yani. Onu biliyoruz herhalde.

Demek ki Ayça Þen bir eleþtirmendi. Hýrs ve Ceza’yý eleþtirmiþti belli ki. O zaman dedim, ben de onun eleþtirmesini eleþtireyim. Bu düþüncemi sevdim. Aldým kitabý. Neyse ki kart geçiyordu. Ayça Þen ismi de tanýdýk geliyordu kulaðýma. Eski yazarlardandý sanki. Demek ki þimdi eleþtiri kitabý yazýyor. O da Peride Cemal ve Fuat Derviþ gibi olmalý. Tamam. Bunu da, Atilla Özkýrýmlý’nýn kitabý vardý babamýn. Ordan bakayým. Doðru mu. Eleþtiriyi yazarken bakarým yani.

Romanmýþ. Eleþtiri deðil. Okuyunca anladým. Yani roman herhalde. Çünkü, roman gibi baþlýyor. Kitapta bir yazar var. Yazacaðýný söylüyor. Sonra baþlýyor romanýný yazmaya. Kafam karýþtý sanki. Ama çok zeki bir kitap olduðunu anladým, çok da komik. Bi yazar vardý, James Jones. Ulize diye bi kitabý var. Okumadým ama eleþtirmesini okumuþtum. O kitap gibi bu da. Kitap içinde roman var. Roman içinde kitap. Eðlenirken öðreniyorsunuz. Çünkü bir yýðýn isim var kitapta. Aslýnda James Jones bilseydi bu kitabýn yazýlacaðýný, bence o kadar telef olmazdý. Nevzat Erkmen de tavanarasýna kapanýp yýllarca uðraþmazdý çevirmek için.

Yani bir yazar var kitapta. Yazar olmaya karar veriyor önce. Ýþini býrakýyor. Eh parasý da yok, SSK’sý da yani. Napsýn. Yazar olayým diyor. Oturayým bari yaþamadýklarýmý yazayým diyor, sonra da annesinin evine yerleþiyor. Ne yazsam ne yazsam derken bir aþk romaný olsun diyor. Lirik olsun, ama biraz gelecekte geçsin. Yazmak için biraz okumalýyým deyip, iþte, klasikler, mesela Vadideki Balzac, sonra biraz 12 Eylül, az politika tarihi, biraz Zaliha Berksoy. Okudukça kelime hazinesi geliþiyor. Çok hýnzýr, hiç kullanýlmamýþ sözcükler buluyor. Artýk yazmakla kazanacak hayatýný, yani artýk o da biraz solcu solcu yazacak. Kitap yazarý olacak. Üstelik de roman. Öykü, hikaye gibi zýmbýrtý þeyler deðil.

Aþk da yazýyor, politika da, solcu solcu yazdýðý için mesajlar da veriyor yani. Dünya barýþýna katkýda bulunuyor. Kitaptaki roman yazarý, romanýný yazarken kendine öyle de güveniyor ki, kitabýn sonunu baþtan söylüyor.

Babam da öyle derdi. Ben bir kitaba baþlamadan önce, kitabý nasýl olsa okumayacaðýmý bildiði için hemen, katil bahçývan derdi bana. Vallahi yani. Düþünsenize, Jerzy Kosinski’deki bahçývanýn katil olduðunu baþtan biliyordum.

Evet baþtan söylüyor. Eda ile Selim aþýk olacaklar diyor ve kitap Hindistan’da bitecek. Ama kitaptaki yazar neler olacaðýný bilmiyor. Ýþte burasý çok çok zekice. Zaten söylemiþti yani. Romaný yazarken öðrenecekti kitaptaki yazar. Yaþayacak, okuyacak, öðrenecek, kendi sözcük hazinesini de katacak, bir de dizginlenemez bir hayalgücü olunca tabii akýyor klavye.

Valla böyle iþte. Kitaptaki yazar, kitaptaki romaný yazarken çok eðleniyor. Bütün zekasýný gösteriyor. Ayça Þen de kitabý yazarken çok eðlenmiþ olmalý. Biz de yani ben, kitabý okurken çok eðlendiðim gibi, eleþttirttirirken de çok eðlendim. Yazarken, kitaptaki roman yazarý gibi ben de çok güzel yazdýðým için elime þap þap vurup tebrik ettim.

Mutlaka okumalýsýnýz bu kitabý. Çok deniþik, küntürlü, komik, ironik, didaktik, romantik bile yani. Zaten kapaðýnda da bir baþyapýt diyor. Yoksa boþyapýt derdi.

Daha ne deyim ki. Okuyun iþte. Vallahi güzel.

Gökhan Özgen
10.09.2009