ÇEKÝLEN ACILAR VE JEOSTRATEJÝK GÝRÝÞÝMLER
06 Haziran 2010 02:18 / 1619 kez okundu!
Korkarým uluslararasý iliþkilerde iyi niyet her zaman olumlu sonuç vermeyebiliyor. Ancak halihazýrda haklý bir destek kazanan ve muhalefeti ile uyumlu bir görüntü sergileyen Türkiye’nin aklýselim ile hareket ederek sükunetini muhafaza etmesi olumlu sonuç saðlayacaktýr.
----------------------------------------------------------------------------
“Ýç politika ve uluslararasý aracýlýk giriþimlerine gömülmüþ Türk giriþimleri, yakýn zamanda bir haftada onlarca þehit verdiðini ve geçici bir duraksamanýn yaþandýðýný, teröristlerin baþýnýn tehditlerini unutmuþ görünmektedir. Terörizmin ABD iþgal ve kontrolundaki kuzey Irak’tan kaynaklandýðýný bilmemize raðmen, sanki yakýn geçmiþte hiçbir olay vuku bulmamýþ gibi rahatlýk içindeyiz. (25 Mayýs 2010 tarihli ABD Dýþ Politikasýnýn Güven Yaratmayan Çeliþkileri Baþlýklý, beþ gün önce yazýlan deðerlendirme)”
Eminim hiçbir yazar yazýsýnda belirttiði olumsuzlukla sonradan karþýlaþmaktan hoþlanmaz ve “ben demiþtim” iddiasýnýn yakýþýksýz olduðuna inanýr. Ancak olay canlarýn kaybýný içeriyorsa bunu belirtmekte ileriye dönük önlemler için yarar vardýr sanýrým. Yukarýda tetkik ve eleþtirilerinize sunduðum beþ gün önceki 25 Mayýs 2010 tarihli yazýnýn giriþinde, bebek katilinin utanç verici “31 Mayýs tarihinde baþlayacak” tehdidinin unutulduðu ve uluslararasý giriþimlerin ülkeyi ( (Mavi Marmara olayý gibi ) içe dönük giriþimlerden uzaklaþtýrdýðý ve bir rahatlýðýn içindeymiþiz gibi davranýldýðý kanaatimi belirtmiþtim. Bu yazýdan beþ gün sonra olanlara bakalým: Ýskenderun’da altý can þehidimiz ve Gazze önlerinde katliam. Ölü sayýsý, ismi, yaralýlarýn sayýsý, ne iþlemler yapýldýðýnýn bilinmediði ortam. Bir gün önce Þýrnak’ta, iki gün önce Yüksekova’da ve üç gün öncede Diyarbakýr’da yüreklerimiz yandý. 25 Mayýs 2010 tarihindeki yazýmda eleþtirdiðim rahatlýðýmýz kedere dönüþtü. Son olaylar olurken Baþbakan Þili’de, Genelkurmay Baþkaný Mýsýr’da, Dýþiþleri Bakaný yurtdýþýnda Genelkurmay Ýkinci Baþkaný Çin’de seyahatte. Bu seyahatlerin, Ýskenderun faciasýnýn ve Mavi Marmara olayýnýn zamanlamasý karþýsýnda bazý sorumlular, bu olaylarýn birbiriyle irtibatlandýrýlabileceðini ima ettiler. Kýsacasý üzüldük, kahrolduk ve þaþkýna döndük.
Günün verdiði acýyý ve öfkeyi bir an için bir kenarda tutarak olaya, uluslar arasý kurallarýn egemen olduðu iliþki yöntemleri açýsýndan bakýldýðýnda resim biraz daha görünürlük kazanabilir.
TÜRKÝYE’NÝN JEOPOLÝTÝK KONUMUNDAKÝ DEÐÝÞÝMLER
Ne þekilde baðlantý kurulmaða çalýþýlýrsa çalýþýlsýn baþlangýçta bir gerçeði kabul etmeliyiz: Son olaylarla Türkiye, yurt dýþý kaynaklý ve/veya destekli haince giriþimlerle çok önemli kayýplara uðramýþ bulunmaktadýr. Bunun nereden ve nasýl kaynaklandýðý ise çok karmaþýk olduðu kadar özenle yapýlacak bir araþtýrmayý gerektirmektedir.
Çok basite indirerek ifade etmek gerekirse ülkemiz çýkar çatýþmasý içinde olanlarýn olumsuz etkisi altýndadýr. Kýrým ve Birinci Dünya Harplerinde Batý tarafýndan Rusya’ya karþý kullanýlan Türkiye, bir kanat ülkesi görevi yapmýþ, parçalanmýþ ve yaþantýsýný Cumhuriyet ile sürdürebilmiþtir. Ýkinci Dünya Harbinden sonrada kanat görevini NATO içinde sürdürmüþtür. SB daðýlýp ta NATO görevi deðiþip Afganistan’a kadar gidince bu defa ülkemiz merkez ülkesi huviyetini kazanmýþtýr.
Amerika’nýn; çýkarýný tehlikeye atabilecek tehditlerin ortadan kaldýrýlmak ve ülkesinin % 70 baðýmlý bulunduðu petrolün Basra Körfezinden makul bir fiyatla sürekli (Fare and Free ) akýþýný saðlamak için, Kuveyt’in iþgalini önlemek amacýyla 500 Bin kiþilik koalisyon kuvveti ile Irak’a birinci saldýrýsý; Saddam’ýn millileþtirme ve dolardan dönme giriþimlerini önlemek için de uydurma bir gerekçe ile Irak’ý iþgali ve 11 Eylül felaketine karþý Afganistan’ýn iþgali ülkemizi bu defa ABD Politikasýnda Mihver Ülke-Pivotal State konumuna getirmiþtir. Kural olarak Uluslararsý kurallara göre bir mihver ülke ile iliþkiler iyi düzenlenmeli ve kontrol altýnda tutulmaya çalýþýlmalýdýr. ABD de bugüne kadar bu politikayý benimsemiþtir.
JEOSTRATEJÝK KAZANIMLAR ÝÇÝN ÇIKAR ÇATIÞMALARI
ABD Ýsrail’i ileri karakol olarak kullanarak Akdeniz’den Orta Asya’ya kadar geniþ bir sahada bir yandan ülkemiz ile mihver düzeyinde iliþki kurarken diðer yandan kontrol aracý olarak Ýran’a karþý Pejak ve Türkiye’ye karþý da PKK yý yaþatmýþtýr. Bugün dahi ABD PKK’nýn Irak’taki mevcudiyeti için uydusu bölgesel Kürt yönetimi ile en ufak bir giriþimde bulunmamaktadýr. Irak’ta komþumuz Amerika ve onun kontrolündeki topraklardan gelen teröristler insanlarý katlediyor, canýmýzý yakýyor. Acaba Türkiye’den bazý terörist unsurlar Irak’taki Amerikan iþgal kuvvetlerine karþý terörist giriþimlerde bulunsaydý, bu ülkenin yanýtý nasýl olurdu?
Amerika’nýn bölgede saðladýðý jeostratejik kazanýmýna yegane engeli Ýran oluþturmaktadýr. Ýran ise Filistin’i Hamas terörist kuruluþla ikiye böldürerek, Gazza’yý Hamas yönetimine sokmuþ ve bu jeostratejik kazanýmý ile ABD ve onun bölgedeki ileri karakolu Ýsrail karþýsýna dikilmiþtir. Buna ilaveten Lübnan’da Hizbullah örgütünü destekleyerek ülkenin yönetiminde söz sahibi olmuþ ve 2006 yýlýnda Lübnan’da Ýsrail’e roketlerle ilk yenilgiyi yaþatmýþtýr. Ýran’da ayný bölgede jeostratejik kazanýmlar peþindedir, jeostratejik kazaným çýkarlarý ABD ile çatýþmaktadýr.
Çok özet olarak sunmaða çalýþtýðým bu jeostratejik kazaným çatýþmalarýnda Türkiye Mihver Ülke konumundadýr. Amerika ve ileri karakolu Ýsrail, mihver ülke ile çýkar çatýþmasýna girmemeðe özen göstermeyi çýkarýna uygun olarak niteleyecektir. Ancak, Ýran ile iþbirliði içindeki bir Hizbullah destekçisi Suriye ile çok yakýn iliþkilere giren, Hamas liderini misafir eden ve özellikle Hamas yönetiminin egemen olduðu Gazze için her türlü giriþimi benimseyen Türkiye’nin, ABD+Ýleri Karakolunu karþýsýnda bulmasý beklenen bir olaydý. Bu karþý olma doðrudan deðil el altýndan idare edilecek ve Mihver ülkeye duyulan ilgide deðiþiklik olmadýðý görüntüsü verilecektir. Ýsrail katliamýna üzüntülerini belirterek ve BM Güvenlik Konseyinde sonucu onaylayarak ABD, Türkiye’nin tepkisini geçiþtirmeye çalýþacak ve Türkiye ise Ýsrail’i hedef tahtasýna koyacaktýr.
Ýran’ý frenleyerek kontrol altýna almak için büyük uðraþýlar veren ABD, tam BM Güvenlik Konseyi Daimi Üyeleri + Almanya’yý ikna ederek, bu ülke üzerinde sýnýrlayýcý önlemler kararý almýþken, arkasýný döndüðünde Geçici Üye Türkiye’nin Brezilya’yý da yanýna alarak Ýran ile önlemleri bozacak þekilde yeni bir uranyum zenginleþtirme anlaþma metni hazýrlandýðýný görüyor. Türkiye ile anlaþmalar imzalamýþ bulunan Rusya ise ABD ile nükleer ve füze anlaþmasýný geliþtirerek bu ülkenin þimdiye kadar Ýran’a karþý gösterdiði anlayýþý da bozuyor. Türkiye ABD’nin bölgedeki jeostratejik kazanýmlarýna karþý bir duruþ sergilerken Ýran ise geliþmeleri zevk ile izliyor. Bölgede sýkýntýda olan ABD ve Baþkaný Obama’dýr.
Atom Enerji Kurumunun denetiminden kaçan, 2006 Lübnan yenilgisinin bir esir askerini alamadýðý için izlerini taþýyan, geçmiþte gizli tuttuðu nükleer silah kabiliyetini Güney Afrika’ya satýþa yönlenen, SB daðýldýktan sonra o ülkelerdeki çok muhafazakar Musevileri ülkesine alarak politikasýnda þiddeti öngören ve son olarak da aklýselim sahibi laik Musevilerin baþka ülkelere göç etmesine neden olan Ýsrail sýkýntýlý günler yaþýyor. ABD ile iliþkisi ise þimdiye kadar hiç olmadýðý kadar engebeli. Kýsacasý ileri karakolun durumu da iç açýcý deðil.
SONUÇ
Yukarýda sunulan çok kýsa deðerlendirme karþýsýnda Türkiye’nin, çok iyi niyetlerle sýfýr sorun ve iþbirliði giriþimi þeklinde yürütülen politikasýnýn son olaylarla bir dar kapýyla karþý karþýya olduðu söylenebilir. ABD Ýran’a karþý tutumunu sürdürecek, Ýsrail onlarca BM kýnama yazýlarýnýn yanýna bir yenisini ekleyecek ve zamanla gergin ortam yatýþarak jeostratejik kazaným çatýþmalarý sürdürülecek. Bu olaylardan çýkarýlacak ders: Korkarým uluslararasý iliþkilerde iyi niyet her zaman olumlu sonuç vermeyebiliyor. Ancak halihazýrda haklý bir destek kazanan ve muhalefeti ile uyumlu bir görüntü sergileyen Türkiye’nin aklýselim ile hareket ederek sükunetini muhafaza etmesi olumlu sonuç saðlayacaktýr.
Sedat ÝLHAN, E. General
01.06.2010
