Edebiyat ve Ýnternet
28 Nisan 2009 01:27 / 4193 kez okundu!
Çalakalem Morsöz E-Dergi Mart 09 sayýsýnda ‘Edebiyat-Ýnternet Ýliþkisi’ne dair bir söyleþi yapmýþ. Söyleþinin, Ý. Mýsýrlýoðlu'nun yanýtlarýna iliþkin bölümünü sizlere ulaþtýrmak istedik.
"Deðiþen dünya, edebiyatý da týpký müzik sektörü gibi internet ortamýný, sanal bir gerçekliðe doðru hýzla itiyor hiç þüphesiz. Bu baðlamda, yeraltý edebiyatý yerleþik hayata geçiyor. Artýk yazarlýða ilk adým ‘Varlýk Dergisi’nde yayýnlanan bir öykü ile atýlmýyor. Çeþitli internet sitelerinde bir araya gelen gruplar hem okur hem yazar oluyor; blog yazarlýðý ile herkes kendi yayýncýsý oluyor. Tabii bu ayný zamanda nitelikli eserlere ulaþýmý kolaylaþtýrdýðý gibi, iþi içinden çýkýlmaz hale de getirebiliyor. Önemli birçok isim kiþisel internet sitelerinde günlük yazýlarýný yayýnlayýp okurlarý ile de buluþuyor. Bunun yanýnda, ‘telif’ dediðimiz kavram gitgide anlamsýzlaþýyor."
Konuya böyle yaklaþan derginin sorularý ve Ý. Mýsýrlýoðlu'nun yanýtlarý þöyle:
Ýnternetin edebiyat dünyasýndaki yeri nedir; yazýnýmýza olan katkýlarý nelerdir?
Yazýnýn bulunuþu muhteþem bir adýmdýr insan için. Bundan yaklaþýk 5000 yýl sonra matbaanýn bulunuþu da çok önemlidir. Bilginin sadece kilisenin ya da zenginlerin tekelinde kalmasýný önlemiþ ve kitap, dergi, gazete biçiminde yayýlmasýný saðlamýþtýr. Bundan 500 yýl sonra gelen bir buluþ olan internet ise inanýlmazý baþarmýþ ve tüm dünyayý bir að gibi sarmýþtýr. Artýk bilgiye ulaþmak çok daha kolay ama bilgi kirliliði tehlikesi var. Doðru bilgiye ulaþmak baþka türlü bir yetiþkinlik bilinci gerektiriyor. Telif konusu ise hem teknik, hem hukuki hem de ahlaki sorun alanlarý yaratýyor. Yazarlar, her türlü bilgiyi dilerlerse ellerinin altýnda bulabiliyorlar. Ansiklopediler artýk sanala geçti, dýþ gözlem yerine kimileri sanaldaki bilgilenmesini yeterli bulabiliyor. Her türlü sözlük sanalda elinizin altýnda, anlamýný bilmediðiniz bir sözcüðün anlamýný ya da kökenini öðrenmek çok kolay artýk. Edebiyat biraz gözlem, biraz bilgi, biraz üslup biraz da yaratýcýlýk ve yetenek ise, bunlarýn önemlice bir bölümünü internetten bulmak mümkün… Gerisi sabýr, düzenli çalýþma, eleþtirilerden yararlanma ve sanal ya da edebi gerçekliði, gerçek yaþamla sýk sýk karþýlaþtýrmaya kalýyor. Unutulmasýn ki edebiyat gerçek yaþamý anlatmak deðildir. Edebiyatýn kendi gerçeði vardýr ve bunu da ancak estetik bilimi çözümleyebilir.
Takip ettiðiniz; tavsiye edebileceðiniz edebiyat siteleri neler?
Çok iyi bir sanal edebiyat dergi izleyicisi deðilim. Ýlgi çekici yazýlara rastladýðým Borges Defteri (www.borgesdefteri.blogspot.com); yine biraz daha farklý bir cenahýn seslerini duymak isteyenler için www.dergibi.com adý amatörce edebiyat olan, içinde ruhu amatör ama kalitesi yüksek yazýlara rastlayabileceðiniz bir site olarak da www.amatorceedebiyat.com sitesini sayabilirim.
Türk edebiyatý internette yeterince iyi temsil ediliyor mu? Türk edebiyatýnýn internet yayýncýlýðýnda bulunduðu nokta nedir?
Her þey kendi dengesinde ilerler. Ne az ne çok… Dergicilik ülkemizde zaten edebiyatýn uzun boylu bir gölgesi olmamýþtý hiç. Ama geçmiþteki Soyut, Yeni A, gibi dergileri düþünüyorum da, onlarýn elinde internet olsaydý kim bilir neler yaparlardý? Ýnternet inanýlmaz imkânlar sunuyor bence. Bu yönüyle bakarsak, pek belli olmasa da, geçmiþ güzel günler diye avunmanýn anlamý yok. Þu anki sanal dergilere yazanlarýn, ilgilenenlerin sayýsýnýn ve etkisinin geçmiþten hiç de az olmadýðýný düþünüyorum.
Ýnternetin, sizin yazýn kariyerinize etkileri, katkýlarý nelerdir?
Daha çok internet yazarý sayýyorum kendimi. Yetmez mi?
E-Dergiler, matbuu dergilerin yerini alýr mý?
Edebiyatçýlarýn henüz yeterince interneti kavramadýklarýnýn farkýndayým. Harika fikirleri olan belki de yeni bir akým baþlatacak durumdaki genç, zýpkýn gibi bir edebiyatçýnýn, kendisinin çýkaracaðý ama yakýn düþüncedeki bir kýsým yol arkadaþýný da iþin içine katacaðý kimi edebi sanal dergiler, belki gelecekte eski dergilerin etki gücünün birkaç kat üstüne çýkacaklardýr. Belki de þimdi onun sýkýntýlarýný yaþýyoruz. Eskiden edebiyatçýlar daktilolarýndan ayrýlamadýklarý için bilgisayarýn onlara sunduklarýný es geçtiler ve daktilo üzerine nostalji yaparak oraya takýldýlar; umarým bu kez internetin olanaklarýný gözden kaçýrmazlar.
Kafelerde okuryazar buluþmalarý, edebiyat sohbetleri yapýlýr hala az da olsa. Sanal buluþmalarýn bu sohbetlerin yerini almasý nasýl bir geliþme olur size göre?
Yerini alamaz ama o buluþmalarýn öncesini ve sonrasýný daha anlamlý hale getirebilir, böylelikle belki buluþmanýn kendisini de daha verimli kýlabilir.
-------------
Söyleþiye ve diðer yazarlarýn yanýtlarýna ulaþmak için týklayýnýz: www.edebiyatuniversitesi.ning.com/profiles/blogs/edebiyatampinternet-evliligi
