ÝMAMOÐLU'NUN DÝPLOMA VAKASININ TARÝHÝ KÖKLERÝ
21 Mart 2025 11:04 / 168 kez okundu!
Cumhurbaþkanlýðýna aday olabilmek için üniversite diplomasý þartý elitist Kermalist vesayetcilerin 1961 anayasasi ile hayata gecirdikleri bir þey. Amacý muhafazakarlarýn önünü kesmekti. Ama ülkedeki sosyolojik geliþme ve deðismeler bu düzenlemeyi anlamsýz ve iþe yaramaz kýldý. Imamoðlu'nun diploma olayý CHP'nin Erdoðan'ý vurmak için kullandýðý bir silahýn þimdi kendisine dönmesine sebep oldu. Bu durumda olmasý gereken CHP gibi þirretlik ve militanlik yaparak üste çýkmaya çalýþmak yerine bu düzenlemeyi ortadan kaldiracak bir anayasa deðiþikliði teklifi getirmek. Bu da elbette CHP cephesinden gelmesi gereken bir teklif. Ama CHP bunu yapmak yerine kanunlarýn ve anayasa hükümlerinin dýþýnda ve üstündeymiþ gibi militanlik yapmakta ve þirret bir tutumla gerçeklerden kopuk bir siyaset izlemekte.
***
ÝMAMOÐLU’NUN DÝPLOMA VAKASININ TARÝHÝ KÖKLERÝ
Türkiye, 27 Mayýs 1960 tarihinde demokratik seçimlerle göreve gelmiþ Adnan Menderes hükûmetine karþý bir darbeye sahne ve þahit oldu. Bu, kökleri Osmanlý Ýmparatorluðu’na kadar giden darbeciliðin cumhuriyet dönemindeki ilk ve o zamana kadarki en açýk yansýmasýydý. Darbeciler, kendi hâline býrakýlan seçmenlerin genellikle yanlýþ -yani CHP dýþýndaki- partileri seçtiði endiþesine dayanan ve buna karþý tedbirler alan bir anayasa yaptýrttý. Bu anayasa demokratik iktidarýn alanýný atanarak göreve gelen silahlý memurlar ve müttefikleri lehine olacak þekilde daraltmaktaydý.
Bu çerçevede yapýlan düzenlemelerle yürütme geleneksel parlamenter sistemdekilerden farklý olarak iki parçaya ayrýldý. Cumhurbaþkanlýðý bürokratik vesayet odaklarýnýn uzantýsý ve temsilcisi olarak planlandý ve yapýlandýrýldý. Bunun adýmlarýndan biri cumhurbaþkaný olabilmenin milletvekili olabilmeye nispetle daha aðýr þartlara baðlanmasýydý. Bu þartlar arasýnda cumhurbaþkanlýðýna aday olacaklarýn üniversite mezunu olmasý þartý da vardý.
1961 Anayasasýna göre, cumhurbaþkaný halk tarafýndan deðil TBMM tarafýndan seçilecekti. Memlekette o tarihte çok az üniversite vardý. Bu üniversitelerde genellikle “üst” tabakadan ailelerden gelen gençler okumaktaydý. Hem bu üst hem de tabiri caizse “alt” tabakadan gelen insanlar tam bir Kemalist beyin yýkamaya tabi tutulmakta ve bilinçli veya bilinçsiz Kemalistler olarak mezun edilmekteydi. Yani, üniversiteyi bitirecek kimselerin Kemalist olmasý istisna deðil âdeta kuraldý. Buna ek olarak, bürokratik vesayet sistemi, cumhurbaþkanýnýn askerler arasýndan çýkmasý uygulamasýyla kuvvetlendirildi.
Ne var ki zaman içinde Türkiye’de vuku bulan sosyolojik geliþme ve deðiþmeler bu düzenlemeyi iþe yaramaz kýldý. Muhafazakâr ailelerin çocuklarý da üniversitelere gitmeye ve dünya görüþlerini deðiþtirmeden mezun olmaya baþladý. Baþka bir deyiþle insanlarýn üniversitelerdeki ideolojik endoktrinasyondan kaçmasýný mümkün kýlan yollar ve araçlar ortaya çýktý. Bir süre sonra da üniversitelerde beyinlerin yýkanmasýndan mutlu olmayan ve ona þu veya bu þekilde ve þu veya bu derecede karþý çýkan liberal ve muhafazakâr öðretim üyeleri görülmeye baþladý. Bu sayede bu düzenleme planlandýðý gibi Kemalist olmayanlarýn siyasette cumhurbaþkanlýðýna yükselmesini önleme tedbiri olarak önemini ve etkisini kaybetti.
Olaðan þartlarda böyle bir düzenlemenin olmamasý gerekirdi. Milletvekili seçilme þartlarýný karþýlamak cumhurbaþkanlýðýna aday olabilmeye yetmeliydi. Dünyada bunun örnekleri de var. Mesela ABD’de böyle bir þart yok. Ýmamoðlu bu þarta takýldý. Aralarýnda Ýmamoðlu’nun da bulunduðu 28 kiþinin üniversiteler arasýnda yaptýðý geçiþin o zamanki kurallara ve düzenlemelere aykýrý olduðu Ýstanbul Üniversitesi tarafýndan karara baðlandý. Bu durumda yapýlmasý gereken þey bence cumhurbaþkanlýðý adaylýðý þartlarýnýn yeniden düzenlenmesini ve buna uygun bir anayasa deðiþikliðini temin etmek. Bunun özellikle muhalefet kanadýndan gelen bir öneri olarak ortaya çýkmasý beklenir ve gerekir.
Ama ne yazýk ki CHP asýl konuyu görmezden gelmekte ve ilgisiz iþlerle uðraþmakta. Bir zamanlar CHP’nin Erdoðan’ý vurmak için var gücüyle kullandýðý bir silah þimdi CHP’ye yönelmiþ durumda. Olmasý gereken bu silahýn hiç kimseye karþý kullanýlmamasý ve hatta bir silah olmaktan çýkarýlmasý. Ama korkarým CHP yanlýþ yolda ilerlemeye ve bir sürü kiþiyi, kurumu, hukuki düzenlemeyi karþýsýna almaya devam edecek.
Atilla YAYLA
