Ýslamiyet neden geri kaldý?
17 Ocak 2017 21:11 / 1459 kez okundu!
Biraz kabalaþtýrma pahasýna þunu söyleyebiliriz... Ýslamiyet felsefeye sarýldýkça geliþti, felsefeye tavýr aldýkça, ondan uzaklaþtýkça durakladý, geriledi.
Ýslamiyet neden geri kaldý?
Bir arkadaþýn sosyal medyadaki "Ýslamiyet neden geri kaldý?" sorusuna deðiþik yanýtlar gelmiþ. Ben de oraya eklediðim notu biraz eklemeyle yeniden yazdým. "Geri kalma" sözleri baþlýbaþýna ayrý bir tartýþma konusu gibi görünse de tartýþmanýn özü neredeyse 1000 yýllýk bir geçmiþe sahip. Yani tanýdýk bir tartýþma ve hala önemli. Baþka onlarca sebep sayýlabilir elbette ama biraz kabalaþtýrmak pahasýna diyebilirim ki, Ýslamiyet felsefeye sarýldýkça geliþti, felsefeye tavýr aldýkça, ondan uzaklaþtýkça durakladý, geriledi.
Bizans'ýn mirasýnýn üstüne oturan Osmanlý, bu mirasýn iyi yanlarýnýn yaný sýra iþin kötü yanlarýný da almayý ihmal etmemiþti... Kimi örgütlenme biçimlerinde, devlet yönetiminde, müzikte çok olumlu olarak deðerlendirdiði mirasýn mesela melekler bölümü biraz karýþýk... Çünkü Bizanslýlar, kent neredeyse Osmanlýlar tarafýndan ele geçirilmek üzereyken, denir ki meleklerin cinsiyetini tartýþmaktaydýlar. Üstüne bir de Katolik - Ortodoks çekiþmesi eklenince Osmanlýnýn iþi biraz daha kolaylaþmýþtý. Katolikler Bizans'a yardýmda nazlanýyor, Ortodokslar ise, "Ýstanbul'da Katolik külahý görmektense Osmanlý kavuðunu tercih edeceklerini" açýkça söylüyorlardý.
O gün seçilen yol bugünümüzü belirledi.
Sonuçta Ýstanbul el deðiþtirdi ama Ýbni Rüþd'ün deðil Ýmam Gazali'nin peþinden giden Osmanlý, benzeri tuzaklara düþmekte gecikmedi. Bilimi, araþtýrmayý temel edinen, kuþkusuyla geleceðe yön veren bir Ýslam alimi olan Ýbni Rüþd (Averros) çizgisi, örneðin Takiyettin'in ve rasathanenin yok edilmesine izin vermezdi. Ancak Ýmam Gazali'nin "herþey Kuran'da var, araþtýrmaya, kuþkuya gerek yok, kuþku bizi tanrýdan ve dinden de kuþkuya götürür; bu felsefecilerden (Farabi ve Ýbni Sina kastediliyor) ve onlarýn Ýslam'a getirdiklerinden (üniversite ve büyük çeviri hamlesi kastediliyor) kurtulmak lazým" düsturunun iyice abartýlarak uygulanmasýyla Ýslam dünyasýndaki hakimiyeti kýrýlamayýnca ve Þeyhülislam Hocazade, Fatih'in son bir umutla sorduðu "Ýmam Gazali mi haklýydý yoksa Ýbni Rüþd mü?" sorusuna tarihi ama kanýmca yanlýþ cevap verince yapýlacak bir þey kalmamýþtý.
Artýk bir anlamda Takiyettin'in de, Osmanlýya ilk matbaayý getirecek Ýbrahim Müteferrika’nýn da kaderi çizilmiþ gibiydi. Hatta bizim ve çocuklarýmýzýn da kaderi...
Önemli olan bu gün ne tartýþtýðýmýz ve bu konuya nasýl yaklaþtýðýmýz...
Umarým günümüzde Ýslam dünyasýnda felsefe yeniden revaçta olur ve Batý'nýn durakladýðý þu momentten Doðu dünyasý akýllý biçimde yararlanabilir. Barýþ, kardeþlik ve bilginin egemenliði yeniden tüm dünyada hüküm sürmeye baþlar. Averros adýyla Batý’ya býraktýðýmýz ve onlarýn Rönesans’ýna, Reform’una öncülük etmiþ Ýbni Rüþd yeniden hatýrlanýr..
Bazý kesimlerdeki, "Ýslamdan duyulan yanlýþ korkular" insaný yanlýþ politikanýn kucaðýna atýyor. Üstelik bu kesim biraz zorlasa Ýbni Rüþd çizgisini keþfedecek; evrim tartýþmalarýnda olduðu gibi yeni bir bakýþ açýsýný kurcalayabilecek ama kendisini objektif olarak karþýsýnda durduðu Ýmam Gazali çizgisinin sýcak kollarýnda uyumaya býrakmayý tercih ediyorlar. Yanlýþ Ýslamcýlarýn tutumu da karþýlýklý yanlýþlarý hýzlandýrýyor Gazali'nin bir çok olumlu yanýnýn da böylece toptan kötülenmesine hizmet edilmiþ oluyor.
Aramaya, tartýþmaya devam...
Baþka bir yazým da bununla ilgiliydi. Ýlgilenen arkadaþlarýn dikkatine...
http://www.izmirizmir.net/ilhami-misirlioglu-imam-gazzali-mi-hakliydi-ibni-rusd-mu-y186.html
Ýlhami MISIRLIOÐLU
Son Güncelleme Tarihi: 28 Ocak 2017 13:08
