Moore Filmi, Maske, Evde Kal?
06 Mayıs 2020 18:08 / 1639 kez okundu!
Genelde dünya olarak başarıyla baş ediyoruz bir virüs belası ile. Biraz sap ve saman karışıyor.
****
Moore Filmi, Maske, Evde Kal?
Genelde dünya olarak başarıyla baş ediyoruz bir virüs belası ile. Biraz sap ve saman karışıyor.
Ün aşeren bir sürü insan çıkıyor ve fikirlerini ve hayallerini paylaşıyor medyada. Dünyada yüzbinlerle sağlık çalışanı kısmen koruyucu malzeme yetersizliği ile virüs yükü altına girerken, biri çıkıyor “tasarımları ile” 15 saniyede UV ile virüsü öldürmekten bahsediyor, diğeri yanındakileri “kahramanlarım” diye nitelendirerek (kendisi başkahraman oluyor?) virüslere yakın çalıştığını ve aşı bulacağını iddia ediyor. Umarım yaparlar. Bulunca basına demeç vermek daha uygun olmaz mı? Hani bilim insanının ağır başlılığı? Diğerleri çıkıyorlar dezenfektan veya UV ile virüsü içten ve dıştan öldürülebileceğini söylüyor. Bilen bilmeyen konuşuyor, tam bir curcuna. Tabii insanlar da kulağa hoş geleni anlıyorlar.
Biyolojide Fenotip ve Genotip diye iki terim var. Fenotip kelimesini “mış gibi yapan” olarak günlük lisana aktarabiliriz. Ün aşermesi beşeri bir güdü, bazılarında daha güçlü, hatta hastalık seviyesinde. Yaşlılar hatırlarlar “zakkumcu ziya” diye biri hammaddesi zaten bir ilaçta kullanılan zakkum ile hastaları tedavi ettiğini söyledi. Çok ünlü oldu sonra da kayboldu. Topluma faydası? Olmadı ama bazı kompleksler tatmin oldu bir süre için. Mimikri denilen olayda bazı böcekler örneğin “mış gibi” (mesela zehirliymiş gibi) görüntü vererek kendi türlerinin nesiller boyu yaşamda kalmasına neden olurlar.
Yale üniversitesi epidemiyoloji profesörü Daniel Weinberger ABD Eyalet ölüm rakamlarını analiz etmiş ve Washington Post’a göre geçen Pazar itibariyle ABD de Corona ile bağlantılı ölüm sayısının açıklanan 56 binin en az iki misli olduğunu açıkladı. Çin’den gelen sayılara zaten pek inanılmıyor.
Epidemiyoloji ile uğraşanlar bu olayı değerlendirmek için doğru insanlar çünkü immünoloji, yoğun bakım hekimi gibi ön cephede savaşmıyorlar veya virologlar gibi laboratuvarda. Tepeden bakabilen bir bilim dalı. Evde kal acil hasta yükünü azaltmak için çok doğru bir yaklaşım idi. Ama İsveç misalinde görüldüğü gibi başka düşünenler de var. Şimdiki verilere göre anlaşılan 1918'de olan İspanyol gribi kadar ağır değil bu Covid19!
Maske takmanın faydasında hemfikiriz, ancak kapalı alanlarda veya diğer insanlara 2 metreden az yakınlaşır isek. Bahçede, ormanda, yolda yalnız yürürken maskenin bir anlamı yok.
Maskeyi bezden dikmek veya bir eşarptan ucuna iki kalın saç lastiği takmayı toplumun yüzde sekseni yapabilir. Tek kullanımlık kağıt maskeleri sağlık çalışanlarına bıraksak böyle kod falan ile dağıtmak yerine ve bu bilgiyi halk ile paylaşsak.
Yüzde yirmi bez maskesini yapamayanlar için de komşuları, hayır kuruluşları ile halkın maske sorunu basitçe çözülür.
***
YouTube kanalında Michael Moore un son belgeseli var. Sanırım çok yakında Türkçe altyazılı veya dublajlısı da çıkar. Moore bunu Corona günlerinde topluma bir armağan olarak bu kanala koydu. İzlemenizi öneririm. İşte topluma hizmet! Milyonlarca dolar her filminden kazanan bir yapımcı. Rüzgar, güneş enerjisi ve elektrikli araba fikrine epeyce daha kritik yaklaşacağız bu filmden sonra.
***
Semmelweiss hakkında ne yazdım diye araştırınca 2007 de yazdığım bir kitabın korsanı ile karşılaştım. PDF düzgün, sadece ismi sanırım Azeri Türkçesi ile yazılmış: “Önyargılar güzeldir Mahmud Tolon.” Bu kitabı da okumanızı öneririm. Olacakları ve neler yapmamız gerektiğini etraflıca yazmıştım.
Mahmut TOLON
01.05.2020
