Enver Paşa Garı’ndan Haydarpaşa’ya 100 yıllık yolculuk yangınla bölündü
28 Kasım 2010 21:20
İlk adı Enver Paşa Garı olan Haydarpaşa Garı'nın projesini Otto Ritter ve Helmut Cuno isimli iki mimar yapmıştı. 100 yıl aradan sonra bir daha yandı.
İlk adı Enver Paşa Garı olan Haydarpaşa Garı'nın projesini Otto Ritter ve Helmut Cuno isimli iki mimar yapmıştı. İnşaatta İtalyan ustalar ve mühendisler çalışmış, Garın... inşaatına 30 Mayıs 1906’da başlanmış, 1909 yılında bitirilmişti.
Haydarpaşa Garı “İstanbul’un Anadolu Kapısı” sayılıyordu. Denize 1100 adet temel kazığı çakılarak inşa edilmiştir. Bu anıtsal gar yapısı, edebiyatımızda ve sinemada da sık sık konu edilir. Eklektik bir yapı özelliği taşır, ama Alman Rönesansı üslubu daha ağır basar. Beş katlıdır. Gar binasının ünlü saatini yüzyıl başlarında Mustafa Şem-i Pek yapmıştır. 1915 yılında Vedat Tek tarafından yapılan garın önündeki geniş alanın kıyısında bulunan küçük ve şirin Haydarpaşa İskele Binası, “birinci ulusal mimarlık” izini taşır.
Tarih Vakfı’nın “İşgal İstanbul’undan Fotoğraflar” başlığıyla kitap olarak da basılan, Fransız Ordusu Sinema Fotoğraf Servisi'nin Mayıs-Haziran 1919'da çektiği yüzlerce fotoğraf arasındaki bir fotoğraf önemlidir. Haydar Paşa Gar’ını bu fotoğrafta kuleleri ve çatısı tahrip olmuş olarak görebiliyoruz. Fotoğraftaki alt yazı şöyle: “Kadıköy, Küçük Asya, 1918'de Müttefik uçakları tarafından tahrip edilen Enver Paşa Garı, Haziran 1919”
Enver Paşa’nın popüler olduğu zaman onun adını taşıyan ancak işgal sonrasında adı Haydar Paşa Garı’na dönüştürülen binanın, 1917 yılında gar deposunda yapılan sabotajda cephelere sevkedilen cephanenin infilakı sonucu büyük hasar gördüğü, kulelerinin yandığı ve yüzlerce askerin öldüğü biçiminde bilgiler de kim kaynaklarda vardır. Bugünkü şeklini 1919’dan sonra yapılan onarımdan sonra almıştı.
Bugünkü yangın ile yeniden yüzyıl önceye dönülmüş oldu. Otel kompleksine dönüştürülmesi düşünülen binadaki yangına bu nedenlerle birçok kesim tarafından kuşkuyla yaklaşılıyor.
