|
hurkus
|
Türkiye’nin 2001’de yaptığı, küresel kriz nedeniyle tüm dünyada tek tek uygulanıyor. Almanya, Danimarka, İzlanda ve Yunanistan tasarruf mevduatın tamamına devlet güvencesi getirirken, İngiltere, İsveç garanti kapsamını artırdı ve diğer ülkelerde de benzer tartışmalar yaşanıyor. 2001’de holding bankaları tek tek batınca bir yandan yönetimine el kondu diğer yandan da tasarruf mevduatına önce yüzde 100 güvence getirildi ve daha sonra bu miktar 50 bin YTL’ye (milyar TL’ye) indirildi. Bugün itibarıyla tasarruf mevduatı olanların yani mudilerin yüzde 92’sinin yani yaklaşık 66 milyonun hesabı 50 bin liranın altında. Diğer bir deyişle 100 mevduat sahibinden 92 tanesinin hesabı tam güvence kapsamında.
Türkiye’de sektörü 2001 krizi sonrasında disipline etmek amacıyla Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) kuruldu. BDDK bünyesindeki Fon Kurulu da 12 Aralık 2003’de Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na (TMSF) dönüştürüldü. Böylece sektördeki tasarruf mevduatı ile tasarruf mevduatı niteliğindeki depo ve döviz tevdiat hesapları TMSF kapsamına alındı. Ve TMSF, 1999’dan bugüne kadar 22 banka yönetimine el koydu.
Bugün bir bankada bir gerçek kişiye ait yukarıda tanımlanan hesapların anaparaları ile bunların faiz reeskontlarının toplamının 50 bin Yeni Türk Lirası’na kadar olan kısmı sigorta güvencesinde. Yani TMSF, bu miktarı ödemeyi garanti ediyor. Sigorta kapsamında ödemeler Türk Lirası olarak yapılır. Döviz tevdiat hesaplarının Türk Lirası karşılıkları, bankanın bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul izninin kaldırıldığı tarihteki Merkez Bankası döviz alış kurları esas alınarak belirlenir. Krizle 2001’de tasarruf mevduatının yüzde 100’üne getirilen güvence, 5 Temmuz 2004’de 50 milyar TL’ye/50 bin YTL’ye indirilir ve bu miktar halen geçerlidir.
Temmuz ayı itibariyle 2007’de 338.2 milyar YTL’yi aşan mevduat toplamı, bu yılın aynı döneminde yüzde 20.3 oranında artarak 407 milyar YTL’ye yaklaştı. Mevduatın en büyük kısmını tasarruf mevduatı oluşturuyor ve bunu döviz tevdiat hesabı izliyor. Tasarruf mevduatıyla döviz tevdiat hesabının 50 bin YTL’ye kadar olan anapara ve faiz toplamı TMSF’nin güvencesinde.
TMSF’nin 2007 Yılı Faaliyet Raporu’na göre, 71 milyon 444 bin mevduat sahibinin yani mudinin 70.2 milyonu mevduat bankasında geriye kalan 1.2 milyon mudi de katılım bankasında yani faizsiz sistemde. 71.4 milyon mudinin yüzde 92’sinin yani 65.8 milyonun hesabı TMSF’nin güvence kapsamında. Mevduat bankasındaki mudilerin yüzde 98.9’unun mevduatı 0-50 bin YTL aralığında. Bu aralıktaki hesapların toplam mevduattaki payı yüzde 24.3’te kaldı. Yaklaşık 70 bin mudinin ise 50.001-1 milyon YTL aralığındaki mevduatın payı yüzde 35’i geçti. Geriye kalan 20 bin mudinin 1 milyon YTL’yi aşan mevduatın payıysa yüzde 40.3’e ulaştı. 1.2 milyon mudinin bulunduğu katılım bankalarında ise hesap sahiplerinin yüzde 93.4’ünün mevduatı 50 bin YTL’nin altında yani güvence kapsamında. Türkiye Bankalar Birliği’nin ‘Bankalarımız 2007’ raporunda ise mudi toplamı 74.6 milyonla, TMSF raporundan fazla.
Bir gerçek kişinin birden fazla mevduat veya katılım bankasında hesabı bulunması halinde, her bir mevduat ya da katılım bankası için güvence ayrı ayrı hesaplanır. Örneğin A, B Bankası’ndaki veya C, D Katılım Bankası’ndaki 50 bin YTL’nin altında kalan her hesabın tamamı ile aşan hesabın sadece 50 bin YTL’lik kısmı TMSF’nin güvencesi kapsamında. Böylece aynı kişinin 10 tane bankadaki her bir hesabının 50 bin YTL’lik kısmı sigorta güvencesinde olduğu dikkate alındığında, toplam 500 bin YTL’si sigorta şemsiyesi altında. Ama aynı gerçek kişinin aynı mevduat veyahut katılım bankasında birden fazla hesabı bulunması halinde, hesapları toplamının 50 bin YTL’ye kadar olan kısmı sigorta kapsamında olup, aşan kısmı güvencede değil. Ayrıca ortak hesap sahiplerinin sigorta kapsamı da hesaba ortak olanların her biri için ayrı ayrı hesaplanır.
• Türkiye’de tasarruf güvence kurumu TMSF olup, yasada belirlen miktarın ödenmesini garanti eder.
• Türkiye’de faaliyet gösteren, mevduat ve katılım fonu kabulüne yetkili yerli ve yabancı tüm kredi kuruluşları ile merkezi yurt dışında bulunan kredi kuruluşların Türkiye’deki şubeleri sisteme dahildir.
• Tasarruf mevduatı ve katılım fonuna ilişkin sigorta primleri ilgili kuruluş tarafından TMSF’ye ödenir.
• Yurtdışında yaşayan yerli ya da yabancı gerçek kişilere ait yurtiçi şubelerde bulunan tasarruf mevduatı hesapları kapsamındadır.
• Ticari hesaplar kapsamda değildir.
• Kıyı Bankacılığı (Off-Shore) faaliyetinde bulunan kredi kuruluşlarında açılan hesaplar sigorta kapsamında değildir.
• 18 yaşından küçük kişiler adına açılmış mevduat, katılım ve özel cari hesaplar sigorta kapsamındadır.
• Sigorta kapsamındaki tüm ödemeler YTL olarak yapılır.
|
Sitemizde yayınlanan yazılar, yazarlarını bağlar.
