Aðrý Daðý'nda Yeþeren Servetler
04 Haziran 2022 15:16 / 621 kez okundu!
Aðrý Daðý bitki örtüsü bakýmýndan çok zengin bir dað. Öyle ki sayýsý bini geçen bitkinin bulunduðu Aðrý Daðý (Agiri)'de 111 adet familya, 21 çeþit aðaç ve ilaç ve kozmetik sektöründe kullanýlabilecek altý yüz çeþit bitki yetiþiyor.
****
Aðrý Daðý’nda Yeþeren Servetler
Aðrý Daðý bitki örtüsü bakýmýndan çok zengin bir dað. Öyle ki sayýsý bini geçen bitkinin bulunduðu Aðrý Daðý (Agiri)'de 111 adet familya, 21 çeþit aðaç ve ilaç ve kozmetik sektöründe kullanýlabilecek altý yüz çeþit bitki yetiþiyor.
Yaný sýra Ararat'ta dört yüz çeþit süs bitkisi yetiþiyor iken biz süs bitkisi ithal ediyoruz..!
Ýlaç ve kozmetik sanayisinde kullanýlabilecek otsu bitkilerin cenneti olan Aðrý Daðý'ný bu konuda da maalesef ilgisiz ve sahipsiz býrakýyoruz.
Ulusal ve uluslararasý alanda birçok yönüyle ilgi çeken, Yaz ve Kýþ turizmi ile inanç turizmi potansiyeline sahip Aðrý Daðýný maalesef hala turizme kazandýramadýðýmýz gibi zengin bitki örtüsünü de deðerlendiremiyoruz.
Aþaðýda Aðrý Daðý'nda yetiþen bazý bitkilerin isimlerini Kürtçe ve Türkçe okuyacaksýnýz. Bölge halký yýllardýr bu bitkilerden hem beslenme hem de saðlýk konularýnda çeþitli þekillerde faydalanmaktadýr.
Agiri'de Yetiþen Bazý Bitkilerin Kürtçe Ýsimleri:
Acý qici
Aþot
Behif
Belghewes
Belghewesa zirav
Beniþte kurma
Beniþteqanok
Beniþte qarçin
Beniþte zirçike
Berfin
Binevþ
Bih
Biha meþe
Bihol
Bizir
Cetili
Çaya beji
Çaya heciya
Çaya pirçik
Çaya sor
Çel
Çeqçeq
Çera girara
Çeraqolince
Çera sýtýrcame
Çera sitircameye sipî
Çevreþl
Çileka beji
Çize gir
Çize hur
Çuka hur
Daregeni.
Daremn
Darkoti
Delga
Dendereþk:
Devedýþ
Diri
Dirik
Elegez
Ewucal
Fasuliye beji
Gaperçef
Gelaz
Germaþiv
Germendik
Geza sor
Gezgezýka derewin
Gezgezl
Giyagezý
Gizer
Gizera beji
Goniya deva
Goniyafisek
Goniya kosýl
Goniyaserpirçik
Goniya sipi
Guhanbizin
Guhançelek
Guladeverü
Gulebuk
Gulik
Guse
Helikberan
Hewajo
Hewþana çiya
Hurmiya beji
Hurzelik
Kax
Keleme kera
Sergijik
Serzer
Sice
Sipidang
Siping
Sipinga deve
Sirim
Sirox
Sorsorik
Sosin
Susa þirin
Susa tehl
Þewilc
Þilan
Þilana pirçik
Þirlcelem
Þolik
Telilc
Telok
Teltelk
Teqteqo
Tiriye beji
Tirþike beji
Tirþo
Tirþoya ga
Tirþoya meriva
Tirþoya xilxila
Tivretuzk
Tolik
Topiz
Tuzik
Xaþxaþk
Xeli
Xilol
Xirebeng
Xurdemýr
Zil
Zileqemer
Zimançelel
Ziyan
Agiri'de Yetiþen Bazý Bitkilerin Türkçe Ýsimleri:
Acý ýsýrgan
Acý meyan
Acýbadem aðacý
Acýmýk
Ada çayý
Adi deve dikeni
Adi eþek dilceni
Aktaþ yoncasý.
Ak dilcen
Alaca taç otu
Alýç
Altýn yýldýz
Altýn damla
Anadolu süt otu
Anemon
Anýlc
Arap balcasý
Ardýç
Aslanpençesi
Aþ otu
Ateþ pire otu
Aydýn üç gülü
Baldýrý çýplak
Ballýbaba
Ballýca
Bambul
Beþ parmak otu
Beyaz ballýbaba
Beyaz civanperçemi
Beyaz yapraklý kuþ üvezi
Bin bir yaprak
Bodur ardýç
Boya otu
Böðürtlen
Bülbül otu
Canavar otu
Cehri
Civanperçemi
Çakal armudu
Çançiçeði
Çaþýr
Çengel sakýzý
Çiriþ
Çoban gülü
Çobançantasý
Çok çiçekli karanfil
Çubuklu Peygamber çiçeði
Çuha çiçeði
Dað ardýcý
Dað arýncasý
Dað armudu
Dað karaaðacý
Dað karanfili
Dað korungasý
Dað lalesi
Kafkas yýldýzý
Kâðýt çiçeði
Kahve dikeni
Kamýþ
Kancalý geven
Kandil çiçeði
Kapari
Kara katran otu
Karabaþ otu
Kara kýz eðreltisi
Karaman kimyonu
Karçiçeði
Kardelen
Kaside
Kaya çiçeði
Kaya eðreltisi
Kayrak çayý
Kazayaðý
Keçi biciði
Kedi nanesi
Kediotu
Kýlýç otu
Kýllý uyuz otu
Kýrl alesi
Kýrkinci otu
Kýrmýzý sepallý koruotu
Kýsa Mahmut otu
Kýzýl kiraz
Kirpi otu
Kirpi baþý
Köpek gülü
Köpek papatyasý
Kum výzýðý
Kumotu
Kuþ fiði
Kuþburnu
Kuþkonmaz
Kürt muzu
Lalemant
Laz kantaronu
Manisa lalesi
Mavi sýðýrdili
Mavi þifa otu
Mavi dünya
Mayasýl otu
Menengiç
Meyan
Meyankökü
Mikirge
Mine çiçeði
Mor çiçekli geven
Mor çiçekli karabaþ otu
Mor peygamber çiçeði
Mumçiçeði
Orak yapraklý düðün çiçeði
Orta yapraklý sinir otu
Papaz otu
Parlak süsen
Pelemir
Pembe salkým
Peygamber çiçeði
Peynir otu.
Murat AKKUÞ
31.05.2022, IÐDIR
