Hangi meslek gidici, hangi hüner ebedi?
01 Mart 2018 20:24 / 1233 kez okundu!
İş duyuruları gözünüze çarpıyor olmalı: Remayözcü, son ütücü, ilk ilikçi, overlokçu, makastar, manikürcü. Meslek de kazanç da garanti, manikürcünün, masajcının, eve gelip hizmet veren kuaförün, Keyveni’nin (geniş çaplı sofraların günübirlik yemek ustası, tükendi tükenecek…) iş fırsatı yanında bahşiş de cabası.
******
Ülkemizin, dünyanın gözde meslekleri epey zaman tıp, askerlik, eğitim, mimari, hukuktu, gayrısı guguktu. Güzel sanatların, sporun bütün dallarıyla iş olması, geniş kitle için ekmek kapısı sayılması sonradan.
Tarımın, suların, iç huzurunun, barışın kıyısından bile olsa, geçen yok, sanki ekip biçmeden, suları temiz ve içilebilir kılmadan, saklamadan, içinde şarkılar bitmeden, barış olmadan yaşanabilirmiş gibi…
Bir de ara işler var elbet, her ülke gibi bizde de.
Kalaycı, hallaç, lehimci, bileyci, lağımcı, tenekeci, tahan pekmez ve bozacı, tatlıcılar, mahalle arasına pespembe şekerden bulut indiren pamukşekerci, şans-talih-kader kısmetçi, yoğurtçu, sütçü, yağcı, macuncu, ayvacı, tenekeci, otçu, demiri tavında dövücü, bıçakçı, ayı oynatan, pamuk attıran(=hallaç), elek-kalbur-takunyacı, yorgancı, fıçıcı, sinema oynatan, sütsan ve dondurma satan, sertçi, manii attıran naneci, kartelacı, örücü, çorap çekici, mühürcü, kahve kavuran, rölyefçi,falcı… Bunlar, kısmen guguk sayılan işler, bizim dönemde bile ufaktan el çekmeye başlamıştı, sokak aralarından. Her dönemin kral işi kokoreç, midye, kim sarsabilir bu ikisinin tahtını?
Aynı mahallelerden şimdi motorlu AVM.ler geçiyor. Eskiden erkek giysisi alır, yerine naylon leğen-sepet-mandal verirlerdi, şimdi peşin para yahut kredi kartı post cihazıyla geçiyorlar.
Bahçevan atlı arabasından tenzil-i rütbe etti, o da motorize artık. Sütçüler bir ara şark hizmetine gitti, ortadan silindi, şimdi ufaktan geri dönüyor, ‘özgür gezinen yani hafifmeşrep(!) tavuk yumurtası, kaymak, kese yoğurdu da bonusu…
Şehirler büyüdükçe büyüdü, ha diyende herşeye ulaşılmıyor, iyisiyle eğrisiyle herşey heryere ulaştırılır oldu. Bohçacılar silindi, Bonzaiciler türedi. Sözkonusu kazançsa her yol mübah oldu.
Meslekleri düşünürken, marifetleri saydık, ikisini karıştırdık.
Yeni moda mesleklerdi aklımızdaki…
Hangi meslek gidici, hangi hüner ebedi?
Birileri meslek icadederken, birileri üstünü siliyor. Yaşam Koç’u, aşk doktoru, bul karayı al parayı, ne iş? Bunlar olmadan olur da, kokoreççi ve midyeci olmadan olur mu?
İki iş için, acili şöyle dursun uzun vadeli çağrı yapıldığını hiç görmedim, hikayecilik ve sosyal hizmet uzmanlığı. Aciliyeti de yok demek, gereği de…
Bakmayın sorumlu yönetici aradıklarına, o mevzuat gereği, pekçok mesleğe bu yetkiyi dağıttıklarından belli, olsa da olmasa da farketmez diye düşünüldüğü…
Hikaye deseniz, o hepten hikaye…Meddah olunsa, belki…
Opera ve tiyatroya kimileri, aralarında ünlü yazarlar, toplumbilimciler ve bu dal sanatçıları ‘olmayabilir de’, demedi mi? Gelecekte bu işler ve klasik müzik icracıları olur mu acep?
İş duyuruları gözünüze çarpıyor olmalı: Remayözcü, son ütücü, ilk ilikçi, overlokçu, makastar, manikürcü. Meslek de kazanç da garanti, manikürcünün, masajcının, eve gelip hizmet veren kuaförün, Keyveni’nin(geniş çaplı sofraların günübirlik yemek ustası, tükendi tükenecek…) iş fırsatı yanında bahşiş de cabası.
Bizim baht okuyanlar yetmiyor, yurt dışından gelen falcılar, yılda bir yahut iki kere buluşuyor belli bir grup müşterisiyle. Aylar önceden katılım parası yatırılıyor, üstadın uçak bileti, en lüks kalma yeri ayarlanıyor, öylelikle… İlaç da var mı (!) işin içinde bilmem?
Araştırdığım bir konuda söyleşi yapmaya gitmiştim, İstanbul’a İzmir’den transfer bir medyuma, vergi levhası bile asılıydı, hafriyat yapılır adı altında, matrak bir medyum hanımdı, söyleşi zamanını transa geçtiği süreyle biçip para istedi. Reklama girdiği için asıl benim kendisinden şerefiye almam gerektiğine karşılıklı gülerken, kasada oturan, karta taksit yapılır, dedi. Konuşamadık, hoş, kitap tamamlandı, onu da yayınlatamadık. Acaba yayıncılık gelecek çağlarda geçerli meslek olacak mı? Medyumluk gidici değil…
Kullanıcı arayüzü mühendisi, bilgi teknolojileri mühendisini nasıl bilsin, mektup yazıcı, okuyucu, ayrıyeten baht okuyucu mesleklerini görüp bilenler?
Sigorta uzmanı, gıda kimyageri, epidemiyolog, dental hijyenist, tıbbi sonografi uzmanı, yazılım geliştiricisi, yönetim danışmanı, sağlık servisleri yöneticisi, yükselecek mesleklermiş.
Oxford’a göre önümüzdeki çeyrek yüzyılda olmayacak meslekler şunlar; laboratuar teknisyenliği, muhasebecilik, taksi ve otobüs şoförlüğü hatta vatmanlık, metro sürücülüğü, telepazarlamacılık, tezgahtarlık, teknik gazetecilik, emlakçılık, satış elemanları, tıptaki yan meslekler.
Yitip gitme riski düşük olanlar, dişçilik ama sanırım teknisyenliği, din adamlığı, psikolojik terapislik, spor hocalığı, bütün yaratıcı meslekler.
Geleceği parlak meslekler: Veri analisti, vergi uzmanı, çözüm analisti, sözleşme ve birleşme uzmanı, mobil geliştiricisi, insan kaynakları müdürü, doktor asistanı, ürün müdürü, yazılım mühendisi, denetim müdürü.
On yılda daralması beklenen mesleklerin başında dikiş makinası operatörü geliyor, onu çiçekçi dükkanı işletenler izliyor. Kapıdan kapıya pazarlamacılık da gidicilerden. Tekstil işçiliği, muhasebeciler, analistler, teknik yazarlar, peki edebi yazarlar ne oluyor, onlar da gitti gidiyor…
Tırışka yazanlar baki. Sekreterler de gidici. Noterler de… Ekonomistler yerini yapay ekonomistlere bırakacakmış, o nasıl olacaksa? Satış danışmanları işlerini robotlara kaptıracakmış.
Müşteri hizmetleri çalışanları yerini özel programlara terkedecekmiş. Emlakçıların yerini sanal emlak uygulamaları alacakmış. Boşuna demiyoruz cilalı sanal çağı diye…
Savaş icatçılarının, en ölümcül silahı, kimyasalı bulanların, tırışka siyasetçilerle, kültürleri, ülkeleri, insanlığı perişan edenlerin, çocuklara dünyayı zehir zıkkım edenlerin kökü ne zaman kuruyacak, bir de bunu söyleseler…
Ayşe KİLİMCİ
01.03.2018
