Ýzmirliler Suyumuza Sahip Çýkacak mýyýz? - Yalçýn Ergündoðan

10 Eylül 2007 16:23 / 1586 kez okundu!

 

Efemçukuru Ýzmir'in su havzasý. Ýzmir o havzadan besleniyor, canlýlar o havzadan süzülen suyla yaþam buluyor. Ýzmirlilerin tümü belki farkýnda, belki de farkýnda deðil. Ama yaþam kaynaklarý olan sularýnýn baþýnda bir felaketi andýracak boyutta çeþitli ell

Ýzmir’in çevrecileri, ekolojistleri bu sessizliði çýðlýklarýyla bozmaya çalýþýyor. Karþýlarýnda yine uluslararasý tekellerin temsilcisi Eldoradogold (Tuprag) var. Sondajlar sürüyor. Her yer delik deþik. Doðal ortam, bitki örtüsü bozuluyor, yaþamýný o bölgede sürdüren pek çok canlý evlerinden kovalanýyor. Kovalanmakla da kalmayýp canlarýndan oluyor. Eee, sýk sýk söylüyoruz. “Ýnsan türü” bu, ne yapacaðý belli olmaz. Baþka türlere de, kendi türüne de. Hele söz konusu olan, bu ‘akýllý’ türün en palazlanmýþ, palazlandýkça da gözü en fazla dönmüþ uluslararasý tekelci sermayenin temsilcileriyse. Durum daha da vahim demektir. Efeler diyarý Ýzmir’in “Efemçukuru” diye adlandýrýlan bölgesinde de durum ayný.


Bölgede yaþayan köylüler huzursuz. Tümü de tepkili. Protestolara aktif olarak katýlýyorlar. Yaþam savunucularý, burada da hem toplumsal hem de yasal mücadeleyi sürdürüyor. EGEÇEP Platformu dönem sözcüsü Arif Ali Cangý, çýkar çevrelerinin sözcüsü yayýn organlarý üstüne sürülse de, türlü çeþitli tehditler, dalavereler çevrilse de susmamaya kararlý, konuþuyor:



ÖNCE RUHSAT ÝPTAL EDÝLÝYOR



“Bu kez, Enerji Bakanlýðý'nýn bu þirkete verdiði ruhsatýn iptaliyle iþe baþlayalým dedik. Ruhsatýn iptali davasýnýn ilk yargýlama aþamasýnda ruhsatýn iptaline karar verildi. Bu aþamada Ýzmirlilerin haberi bile olmadan ÇED olumlu kararý verilmiþ. Bu arada, madencilerce yapýlan itiraz sonucu, “Ruhsat iptali” kararý Danýþtay 8.Dairesi’nce bozuldu. Gerekçe ise çok ilginç. Danýþtay 8. daire kararýnda, ‘söz konusu karara gerekçe oluþturan bilirkiþi raporunun hazýrlayýcýlarýndan Prof. Dr. (hidrojeolog) ‘Bergama Ovacýk Altýn Madeni’ ile ilgili de görüþ açýkladýðýndan tarafsýzlýðý konusunda kuþku duyularak karar bozuldu’ diyor.


Ruhsat iptal kararý bozulduktan sonraki duruþmada Prof. Dr. Þevki Filiz'in yerine seçilen Prof.Dr.Gültekin Tarcan bilirkiþi olarak tayin edildi. Sayýn Tarcan da raporunda, bölge riskli, özellikle maden iþletilmeye açýlýrsa, kesin olarak su havzasý kirlenir’ dedi. Bu kez Ziraatçý olarak görüþ alýnan Peyzaj Mühendisi Prof. Dr. Aydýn Güney, raporunda ‘peyzajý bozulursa biz düzeltiriz’ þeklinde görüþ bildirdi. Maden Mühendisi olan diðer rapor hazýrlayýcýsý da ‘olumlu’ görüþ bildirince, bizler 2 olumlu rapora karþý bir olumsuz görüþ içeren rapor ile karþý karþýya kaldýk. Mahkeme de, Sn. Tarcan’ýn ‘çok önemli riskler oluþacaðýný’ belirten raporunu dikkate almayarak daha önce “iptal” kararý vermesine raðmen bu kez oy birliði ile davamýzýn reddine karar verdi. Þimdi temyize baþvurduk...”



SONRA DURUM TERSÝNE DÖNÜYOR



Kendisi avukat olan, yaþam savunucularýndan EGEÇEP sözcüsü Arif Ali Cangý böyle anlatýyor dertli, tasalý, kaygýlý olarak. Þimdi, Danýþtay’a iletilmek üzere, Ýzmir 4. Bölge Ýdare Mahkemesi’ne yaptýklarý “Yürütmeyi durdurma” istemli temyiz dilekçesinin sonucunu bekliyorlar. Arif Ali Cangý temyiz baþvurularýný söyle özetliyor:



“Ýzmir’in su havzasý içinde altýn madenciliði yapýlacaðý haberlerinin basýnda yer almasý üzerine, Ýzmir Barosu Baþkanlýðý tarafýndan bu konuda bilgi verilmesi için Ýzmir Su ve Kanalizasyon Ýdaresi Genel Müdürlüðü (ÝZ) ne baþvurulmuþtur. Baþvuruya yanýt olarak gönderilen 12 Aðustos 2002 tarihli yazýda özetle “..Menderes ilçesi, Efemçukuru köyü yakýnlarýnda, Ýzmir Kentine Ýçme suyu saðlanmasý için inþa edilen Çamlý Barajý uzun mesafeli koruma alanýnda ve yine Tahtalý Barajý su toplama havzasýnda; TÜPRAG Metal Madencilik San. Ve Tic. Ltd.Þti’ne Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlýðý tarafýndan, altýn madeni iþletme ruhsatý ve Ýþletme izni verildiði izin verilen faaliyetin, yüzey topoðrafyasýný deðiþtireceði, arazide erozyon ve çökertme olacaðý, kimyasal dengelerde bir takým deðiþimlerin ortaya çýkabileceði, doðal su akýþý yönünde ve akýþ hacminin deðiþiminin doðal döngüyü olumsuz yönde etkileyeceðinden ve elde edilen suyun kirlenmesine yol açacaðýndan, meydana gelen zararlarýn telafisinin mümkün olamayacaðý....” belirtilmiþtir. Bu yazý ile konudan haberdar olan, baþta Ýzmir Barosu olmak üzere çok sayýda Meslek odasý ve sivil toplum kuruluþunu içinde barýndýran, Ýzmir-Bergama-Eþme, Sivrihisar Havran/Küçükdere Elele Hareketi (ELELE)’nde konu tartýþýlmýþ, ÝZSU’nun kaygýlarý da göz önüne alýnarak, Ýzmir Kenti’nin su kaynaklarýnýn korunmasý için bu dava süreci baþlatýlmýþtýr.


Bilindiði gibi, çevresel zararlar hemen ortaya çýkmamakta, uzun vadede görülmektedir. Bunun için Çevre Hukuku’nda artýk “kirleten öder ilkesi” yerine ihtiyat ilkesi, önleme ilkesi kabul edilmiþtir. gereðince, olasý riskle çalýþacak faaliyetlerin önlenmesi için, öngörülen riskin gerçekleþmesi de gerekmemektedir. Çünkü olasý çevresel riskin gerçekleþmesi halinde, yaratacaðý yýkýmýn onarýmý mümkün olamamaktadýr. ihtiyat ilkesi, 1992 ‘Birleþmiþ Milletler Çevre ve kalkýnma Konferansý’ Rio Deklarasyonu’nda (Ýlke-15), þu þekilde yer almaktadýr; “çevrenin korunmasý amacýyla ihtiyat prensibi devletlerin kapasitesi doðrultusunda yaygýn bir þekilde uygulanacaktýr. Ciddi tehditlerin veya tamiri mümkün olmayan zararlarýn bulunmasý halinde bilimsel belirsizlik, önlemlerin alýnmasýný erteleyebilecek bir neden olarak kullanýlmamalýdýr”.




DÝKKATE ALINMAYAN BÝLÝRKÝÞÝ RAPORU’NDAN




Prof. Dr. Gültekin Tarcan (Jeoloji Mühendisi) tarafýndan hazýrlanan “Bilirkiþi” raporunda; “Dava konusu cevherleþme ve çevresindeki yaygýn jeolojik birim Üst Kretase – Paleosen yaþlý Bornova karmaþýðý (ya da Ýzmir filiþi) birimidir . Bu birim, çok farklý litolojilere sahip kayalarý ve irili ufaklý bloklarý içeren bir karmaþýk oluþumdur . Birim içinde kumtaþlarýyla uyumlu kireçtaþý, çört, çakýltaþý seviyeleri, yer yer olistolit (blok) konumlu kireçtaþlarý, mafik denizaltý volkanitleri ile tektonik dilimler ve / veya olistolit olarak yer alan serpantinit kütleleri bulunmaktadýr. Senozoyik yaþlý riyolit porfir dayklarý açýsal uyumsuz olarak Bornova karmaþýðýný kesmektedir. Bu dayklar çevresinde geliþmiþ olan bir hornfels zonu boyunca hidrotermal Pb, Cu, Zn, Mn, Au, Ag ve Fe cevherleþmeleri bulunmaktadýr. Kuvarterner yaþlý alüvyon ve dere tortullarý havzanýn deðiþik yerlerinde Bornova karmaþýðýný üstlemektedir...” denilerek bölgenin yapýsý daha önce çeþitli kurumlarca yapýlan inceleme raporlarý da göz önüne alýnarak Prof. Gültekin Tarcan tarafýndan yeniden tetkik ediliyor. Çýkan sonuç ise Ýzmirlileri ayaða kaldýracak cinsten: “Þu anda, bölgede bulunan cevherli zonda sularla temas çok az olduðundan kirlenme oluþturmuyor. Ancak, bölgede bir’ maden iþletilmesi’ durumunda ise; ek kimyasal kullanýlsýn ya da kullanýlmasýn, belirtilen madenlerin oksijenli ortama çýkmasý ile parçalanmasý ile su ile mineralin temas yüzeyleri artacak, yer altý ve yüzey sularý kirlenecektir”... Bilirkiþinin hazýrladýðý çok kapsamlý gözlem ve inceleme raporunun can alýcý noktasý bu.



SULARIN KÝRLENME TEHLÝKESÝ YÜKSEK



“...Raporumuzda belirtilen mineralojik bilgilerin bir sentezi olarak, minerallerin çoðunun çeþitli aðýr metal elementleri içeren kükürtlü minerallerden oluþtuðu söylenebilir. Bu minerallerin yüzey ve yeraltý sularýnýn etkisiyle çözünerek, akarsularýn ve yeraltý sularýnýn kalitelerinin bozulmasýna yol açmasý tehlikesi bulunmaktadýr. Þu an var olan doðal konumlarýnda cevherli zondaki bu minerallerin su tablasý altýnda, oksijensiz ortamda bulunmalarý ve yeraltý sularýyla temas yüzeylerinin çok az olmasý nedeniyle herhangi bir kirlenme oluþturmasý beklenmemelidir. Ancak, yapýlacak olan herhangi bir maden iþletmesi sonucu, ek kimyasal madde kullanýlsýn veya kullanýlmasýn, yukarýda deðinilen minerallerin oksijenli ortama çýkmasý ve parçalanýp bozunmasýyla su-mineral temas yüzeyinin artmasý nedeniyle oluþacak su-kayaç etkileþiminin de artmasý sonucunda, yeraltý ve yüzey sularýnýn kirlenme tehlikesi bulunmaktadýr...”




Yalçýn Ergündoðan



yalcin.ergundogan@sesonline.net

yalcin.ergundogan@gmail.com

 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.