Adları kaderleri oldu!

Özer AKDEMİR

Tüm Yazıları

Bazı yerleşimlerin kaderleri adlarında gizlidir. Kimi binlerce yıl çeşitli topluluklara yurtluk etmiştir, adını da bu kadim tarihinden alır. Kiminin adını ise yeşilliği, subaşında oluşu, dağları ya da bozkırın sarı sıcağında kavruluşu ile doğa belirler.

Çanakkale’nin Yenice İlçesi’ne bağlı Karaydın köyünün kara yazısı da bin yıllar önceden belli olmuş. Kazdağlarındaki Karaydın ve Karaköy köyleri kara kaderleri ile yüzleşmek zorunda şimdi!..



ZEHİRLİ DAYANIŞMA

Kazdağlarında onlarca köyün ve Çanakkale’nin içme sularının kaynağı Ağı Dağı günümüzde altın madeni sondajları ile delik deşik. Ağı Dağı kadar ünlü Eybek Dağı ise kurşun madenlerine feda ediliyor. Karaaydın Köyünün iki deresinden biri Döşemedere kıyısında CVK adlı şirket çinko kurşun madeni işletiyor. Diğer dere Handere’de ise Oreks Krom Maden işletmesi faaliyetini sürdürüyor. Karşılıklı ‘dayanışma’ içinde Kaz Dağları’nın altını üstüne getiren bu iki şirketin atık havuzları da bitişik! Biri bakır, diğeri kurşun ayrıştıran bu iki şirketin kimyasal atıkları ve ağır metallerı iki dereyi kirletiyor. Yöre halkı şirketlerin bu kirliliğin üstünü örtebilmek için köyde ‘sosyal sorumluluk’ projelerine özel bir önem verdiklerini söylüyor. CVK çinko kurşun işletmesi daha önce atık barajı sızıntı yaptığı için kapatılmış. İlk zamanlarda köylüleri ‘gençlere iş vereceğiz’ diye ikna eden şirketin şimdi tesislerde çalışmak üzere Erzincan’dan işçi getirdiği ileri sürülüyor.



DERELERİN SUYUNU DA ALMIŞLAR

Köylüler yaz aylarında bile suyu azalmayan Döşemedere’nin artık yazları kuruduğunu belirtiyorlar. Ağaçlar da kurumaya başlamış. Bir zamanlar berrak bir şekilde akan dere suyu şimdi boz bulanık bir renk almış. Madenlerin, önünü kesip göl haline getirdikleri dereden işletmeye su çektiklerini söyleyen köylüler, derelerin sularının bu şekilde şirketler tarafından kullanıldığını anlatıyor. Yörede suların bu madenci şirketlere tahsisi daha önce de gündeme gelmişti. 2012 yılında MTA tarafından Çan Bardakçılar kaplıcasında bulunan 96 lt/sn. debiye sahip önemli bir su kaynağı yöredeki altın işletmesi Alamos Gold’ a satılmıştı. Yine aynı şekilde MTA’nın 2007 yılında Ağı Dağında Alamos Gold ruhsat alanı içinde bulduğu, (yöre halkının Roma Kalesi olarak adlandırdığı ören yerine komşu) 25 ltsn. debiye sahip suyun ise akıbeti belli değil!

***

KESTANELER KURUYOR!

Yöre halkı tarım ve hayvancılıkla uğraşıyor. Tütün, biber, domates ve her çeşit, orman emvali ürünleri ile geçimini sağlıyor. Dağdan yosundan eğreltiye kadar, kekiği, ada çayı, ıhlamuru gibi değişik bitkilerden mantarlardan önemli bir ek gelir elde ediyorlar. Kestane ormanlarından ki kestaneler yöre halkının en büyük gelir kaynakları arasında. Son zamanlarda görülen kestane kanseri nedeniyle kestaneliklerde kurumalar başlamış.

Adı gibi kara yazgılı bir başka köy ise Gönen yolu üzerinde bulunan Karaköy. Burada da Çinko - Kurşun - Bakır işletmesi var. Nesko Maden adlı şirket sularını paylaşmak istemeyen Karaköy halkının karşı çıkmasına rağmen faaliyetini sürdürüyor. İşletme Gönen Barajına da çok yakın. Köyün adaşı olan Bayramiç Karaköy’de de altın madeni sondajları dereleri zehirleyip Bayramiç barajına karışmıştı.

***

ANTİK ÇAĞDAN GÜNÜMÜZE

Antik kaynaklarda adı Argyria’ymış. Yunanca “áñãõñïò- argyros = gümüş” ten geliyor adı. Zengin gümüş yatakları nedeniyle almış bu ismi. Gümüşün dışında zengin kurşun, altın ve bakır yatakları da var bölgede. Zaten bu madenler genelde hep yan yana bulunurlar. 2005-2007 yıllarında yapılan kazılarda Karaydın Köyü’nün yaklaşık 2 kilometre uzağındaki Dedetepe’de kalıntılarına ulaşılmış Argyria’nın. Yüzey araştırmalarında çok sayıda seramik tuğla, çatı kiremidi bulunmuş. Kaçak kazılar sonucu ortaya çıkan antik bir sarnıç dan çıkarılan seramik parçalarının geç Helenistik-Erken Roma dönemine ait olduğu belirlenmiş. Bölgeye yakın bir başka antik kent ise Yenice-Balya yolu üzerindeki Argyza’dır.


Özer AKDEMİR

09.05.2013

Son Güncelleme Tarihi: 14 Mayıs 2013 00:30

Arkadaşına Gönder Yazdır

Bu yazıyı Facebook'ta paylaşabilirsiniz+:

0