Erivan'daki Gök Mescid Üzerine...

24 Eylül 2019 14:42 / 1257 kez okundu!

 

 

Ermenistan'ýn baþkenti Erivan'da bulunan Gök Cami ya da ‘Blue Mosque’, yapýldýðý 1700'lü yýllardan bu yana, gök rengi kubbesiyle hala dimdik ayakta duruyor.

Erivan'da Mesrop Maþtots Caddesi üzerinde bulunan Gök Cami, Sovyetler'in sesleniþiyle Gök Medrese ya da turistler tarafýndan ifade edildiði üzere Blue Mosque, aðaçlarýn arkasýndaki mavi çinileri ile yoldan geçenleri selamlamaya devam ediyor.

 

****

 

Erivan'daki Gök Mescid Üzerine...

 

Ermenistan'ýn baþkenti Erivan'da bulunan Gök Cami ya da ‘Blue Mosque’, yapýldýðý 1700'lü yýllardan bu yana, gök rengi kubbesiyle hala dimdik ayakta duruyor.

Erivan'da Mesrop Maþtots Caddesi üzerinde bulunan Gök Cami, Sovyetler'in sesleniþiyle Gök Medrese ya da turistler tarafýndan ifade edildiði üzere Blue Mosque, aðaçlarýn arkasýndaki mavi çinileri ile yoldan geçenleri selamlamaya devam ediyor.

1766  yýlýnda dönemin Erivan’ýn Beyi Hüseyin Ali Han tarafýndan yaptýrýlmýþ olan caminin asýl adýnýn Hüseyin Ali Han olduðu da bilinenler arasýnda.

Erivan Beyliði, Safeviler Devleti'nin dahilinde, Erivan þehri ve çevresini, Nahçývan Özerk Cumhuriyeti'nin Þerur bölgesi, þimdiki Türkiye'de bulunan Iðdýr (Ýdîr) ilini ve ayný zamanda Beyazýt Kalesi'ni içine alan, Kaçar boylarýnýn temsilcilerinin yönettiði bir beylik olarak biliniyor.

Ýran ve Rusya'nýn bölgesel hakimiyet kurma çabalarý arasýnda yýkýlan Erivan Beyliðinin aksine, 1900'lü yýllarda üç kez yangýn geçiren Gök Cami, inatla ayakta durmaya devam ediyor.

Halen daha þehirde izleri bulunan Sovyetler döneminde ordu deposu, daha sonraki yýllarda ise Erivan Tarih ve Zooloji Müzesi olarak kullanýldýðý bilinen yapý, Sovyetler'in yýkýlýp Ermenistan'ýn baðýmsýzlýðýný kazanmasýnýn ardýndan, Ýran'la yapýlan bir protokol neticesinde, 1995 yýlýnda tekrar cami olarak hizmete açýldý.

En son restorasyonunu da 1999'da gören cami 7 bin metrekare alan üzerine kurulu. Asýl kubbenin bulunduðu ve ibadet yapýlan alana ev sahipliði eden ana mekan 442 metre geniþliðinde ve kubbe yüksekliði de 24 metre yüksekliðinde.

Camideki 28 odada ise, kimi zaman toplantýlar yapýlýyor, bazý odalarda da Ýran tarihine ait bazý eþyalar sergileniyor. Hüseyin Ali Han'ýn 4 minareli inþa ettiði camide, bugün tek bir minare varlýðýný koruyabiliyor. Caddeden avluya açýlan dar kapýnýn hemen ilerisinde, ziyaretçileri büyük toplantý salonu karþýlýyor. Bu salonun da giriþi çini iþlemeleriyle bezeli. Büyük toplantý salonunun hemen karþýsýnda ise, halihazýrda dýþ cephesinde onarýmý devam eden asýl kubbenin bulunduðu ve ibadet mekaný olarak kullanýlan cami kýsmý yer alýyor. Her iki yapýyý birbirine baðlayan dörtgen alanda ise küçük odalar yer alýyor.

Camide ibadete gelenler daha çok Ermenistan'da yaþayan Ýranlýlar ve bölgeye gelen Müslümanlar. Ýbadet için gelenler raflarda bulunan Kur'an-ý Kerim'leri okuyabiliyor, namaz taþlarýný secde edecekleri yere yerleþtirip ibadetlerini edebiliyor.

Daha çok eðitim ve ticaret amaçlý Erivan'da yaþayan Sünni cemaatin bir kýsmý ise, gerekli izinleri alarak Mýsýr Konsolosluðu binasýnda Cuma namazlarýný kýlýyor.

Gök Cami'nin Unesco Kültürel Miraslar listesine alýnmasý için eski Ermenistan Kültür Bakaný Hasmik Poghosyan bakanlýðý döneminde konuyla ilgili çalýþmalara baþlattý. Ancak çalýþmalar sonlanamadý. 2018 yýlýnýn Ocak ayýnda, Ermenistan Kültür Bakanlýðý, Ýranlý mevkidaþlarýna araþtýrmalar ve sonuç hakkýnda dilekçe gönderdi. Ýran'dan gelen yanýta göre, cami civarýndaki bazý yapýlarýn süreci engellediði ifade edildi. 

Anlayacaðýnýz biz Iðdýr merkezdeki kiliseyi yýkýp yerine camii yaparken, Ermeniler Gök Mescide gözleri gibi bakýyorlar...

 

Murat AKKUÞ

16.09.2019, IÐDIR

 

 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.