Dengbêj Mukaddes'in Ýbretlik Hayatý..!

08 Mart 2020 11:58 / 3821 kez okundu!

 

 

8 Mart Dünya Kadýnlar günü dolayýsýyla sizlere bir kadýn Dengbêjimizin ibretlik yaþam öyküsünü paylaþacaðým. Dengbêj Mukaddes’in filmlere konu olabilecek acý gerçek yaþamý binlerce kadýnýn hayatýnýn bir özeti gibi…   

 

****

 

Dengbêj Mukaddes'in Ýbretlik Hayatý..!

 

8 Mart Dünya Kadýnlar günü dolayýsýyla sizlere bir kadýn Dengbêjimizin ibretlik yaþam öyküsünü paylaþacaðým. Dengbêj Mukaddes’in filmlere konu olabilecek acý gerçek yaþamý binlerce kadýnýn hayatýnýn bir özeti gibi…   

Bitlis’in Hizan ilçesinde yaþanan baskýlardan dolayý 1983 yýlýnda Van’ýn Bahçesaray (Müks) ilçesine göç eden Mukaddes Yýldýrým, çocukluðundan bu yana Þakiro baþta olmak üzere birçok dengbêjin kilamlarýný söylüyor.

Çocuklarý, ailesi, ülke özlemi ve yaþadýðý  baskýlara dair kilamlar seslendiren Mukaddes daha 12 yaþýndayken üçüncü eþ olarak 7 çocuðu olan babasýnýn arkadaþý ile evlendirilir.  Çocuk yaþta karþý karþýya kaldýðý hayatýn zorluklarýný kilamlarla dile getiren Mukaddes’in dengbêjlik serüveni de tam da burada baþlýyor.

Çocuk yaþta zorla evlendirildi

Zorla evlendirildiði zamanlar sokakta oyunlar oynadýðýný söyleyen Mukaddes, evlendirilme hikâyesini ise þöyle anlatýyor;

“O dönemler iki kiþi Hizan’a tütün satmak için geliyor ve Jandarmalar tütün satýcýlarýný takip ediyor. Babam o tütüncüleri jandarmadan kurtararak eve getiriyor. Bu vesileyle tütüncü ve babam birbirleriyle arkadaþ oluyor. Evlenmeden önce babamýn tütüncü arkadaþý ‘Senin ve benim eþim hamile eðer erkek ve kýz doðarsa birbirleriyle evlendiririz’ diyor. Tütüncünün kýzý oluyor benim de erkek kardeþim oluyor. Aðabeyim daha sonra tütüncünün kýzý ile evleniyor. Tütüncünün eþi vefat edince babama; ‘ben kýzýmý senin oðluna verdim, eþim vefat ettiði için senin kýzýnla evlenmek istiyorum’ dedi. Ben 12 yaþýma geldiðimde üçüncü eþ olarak 54 yaþýndaki kiþiyle zorla evlendirildim. Adamýn 7 çocuðu vardý. Hatta benden büyük çocuklarý da vardý. Hepsine yýllarca ben baktým ve o çocuklarla birlikte büyüdük. Bana yapýlanlar çok büyük haksýzlýktý. Çocuklarla sokaklarda oyun oynamam gerekirken kendimden büyük ve küçük çocuklara bakmaya çalýþýyordum.”

‘Dertbejim ben’

Ailelerin birbirlerine verdikleri sözler nedeniyle hayatýnýn karartýldýðýný dile getiren Mukaddes, evlendirilmesiyle birlikte yaþadýðý acýyý kilamlarla dile getirmeye baþlýyor.

Kendisini “Dertbêj” olarak tanýmlýyor, Kürt kadýnlarýnýn büyük acýlar yaþadýðýna dikkat çekiyor ve þunlarý söylüyor:

 “Kürt kadýný dertbêj, erkeði ise dengbêjdir. Çünkü Kürt kadýný yaþadýklarýna, çocuðuna, doðaya, yasaklara, ülkesine, baskýlara, aþklara hep aðýt yakar. Kadýnýn söz hakký olmadýðý için ne yaþýyorsa kilamlara dökerdi. Ben de tüm yaþadýklarýmý kilamlara döktüm ve söylüyorum. Þu ana kadar 23 kaset yaptým. Bunun dýþýnda yazdýðým besteler var. Eðer bunlarý söylemezsem benim içimde birikir. Dengbêjlik iyi ki Kürt kültüründe var yoksa biz kadýnlar nasýl sorunlarýmýzý dile getirecek, yeni nesle kendimizi nasýl anlatacaktýk? Bizler hayattan göç ettiðimizde de dengbêjlik devam etmeli” diyor.

Çocuk yaþta yaþadýðý baský ve zorluklarý, “Ez keçik bum bi dilê þikestî” ile dile getiren Dengbêj Mukaddes bu kilamýnýn bir bölümü ise þöyle:

 ” Eman eman ez keçik bûm bi dilê þikestî

 Eman eman 26’an ez di xewestim

 Eman eman xwedê ji bavêmin re qabûl neke

 

 Emen eman min ne da xortek 14 salî

 Min da hevalek xwe ez 24 seetan digirim”

(Derleme için MA’dan Ayþe Sürme’ye teþekkür ederim.)

 

Murat AKKUÞ

07.03.2020, Iðdýr

 

Son Güncelleme Tarihi: 08 Mart 2020 13:39

 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.