ANLAMÝÞKIR - Düzgün Gökhan/Hollanda

17 Temmuz 2008 12:15 / 3050 kez okundu!

 

Kürtçe “anladýnýz mý?” sorusunun Türkçeleþmesidir "anlamiþkýr?" Bir Kürdün mutlaka baþka bir Kürde “anladýn mý?”sorusunu Kürtçe sormasýdýr, anlamiþkýr. Mutlaka baþka bir Kürde olmak zorundadýr bu soru. Yoksa anlamýný bulamaz. Düny

*****



Duyumlarýmýzýn algýladýðý her þey bir anlam taþýr. Boþluk bile…


Anlamlarýn dünyasýnda yaþadýðýmýzý söyleyebiliriz. Anlamsýzlýklar ise, hayatýn eskiterek tedavülden çýkardýðý anlamlardýr.


Farklý duygularýmýz ayný anlamlarý deðil, farklý ve özgün anlamlarý taþýr. Bir günümüzün ve anýn anlamý da farklýdýr. Anlar birbirinden deðiþik yaþandýðý için farklý anlamlar içerirler.
Ýnsan için ise öncelikli anlam iliþkilerdedir. Ýliþkilerin ürettiði anlamlar çoðunlukla devingendirler.


Bir iliþkide anlam deðiþikliði yaratmak etkiye göredir. Etkileþim, mutlaka anlamlarý yönlendirir. Kimin kimin anlamýna kayacaðýný belirleyen yeniliktir.


Ýliþkideki anlam formasyonunu belirleyen zaman kavramý, etkileþim düzeyine baðlýdýr.
Ayný kiþide kendi anlamýnýzý defalarca deðiþtirmeniz de mümkündür. Davranýþlarýnýzý deðiþtirince, onda yaratacaðýnýz anlamlar da deðiþir.


Bir iliþkide, aradýðýnýz anlama göre yaklaþarak onda kendi anlamýnýzý belirleyebilirsiniz. Aradýðýnýz anlama göre davranmazsanýz, aradýðýnýz anlamý yaratamazsýnýz onda.


Hem çevrenin sizdeki anlamýný hem de sizin çevrenizdeki anlamýnýzý deðiþtirebilirsiniz.


Olgulara, nesnelere ve kiþilere yüklediðiniz anlamýn yoðunluðunu belirleyen de sizsiniz. Önceki anlamlarý geri çekip yeni anlamlar da yükleyebilirsiniz her þeye. Kendi anlamlarýnýza göre yaþarsýnýz öylece. Saðlýklý anlamlandýrmak budur.


Yenilikçiler kendi anlamlarýnda yaþarlar. Ýçerik dolu anlamlarla… Anlamlý yaþamak bu olsa gerek…


Dünyadaki bütün anlamlarý deðiþtirebilirsiniz de. Anlamlarýn globalleþmesi gibi.

Ýstediðiniz þeye, arzuladýðýnýz yoðunlukta anlam yüklersiniz, istemediklerinizi anlamsýz görürsünüz. Anlamlandýrmak izafidir. Ýnsan, ihtiyacýna göre anlam yüklemiþtir þeylere. Ruhsal kapsama girmeyen anlamlar þey diye anlamlandýrýlmýþtýr.


Anlam alýþveriþi kiþinin kendisine baðlýdýr.

Gündelik hayatta, sosyal hareketliliðin anlamlarýyla ilgileniriz daha çok. Ýlgimiz iletiþime endekslidir.

Hayat denilen þey anlamlarý yaþamaktýr. Olgularýn içini hissedercesine…

Anlamlardaki sosyal dinamiklerin yaný sýra ifade biçimi de belirleyicidir. Dil, anlamlarýn sözlü karþýlýðýdýr.


Toplumlar yaþanýlacak anlamlarý dile getirebildikleri kadar geliþirler. Anlamlar geliþince toplum da geliþir. Soru sorma özgürlüðüne göredir bu. Özgür sorular özgür cevaplar getirir.
Geliþmemiþ toplumlar, geliþmemiþ anlamlarý yaþarlar. Özgür cevaplar aramazlar. Zira, özgür sorulara gecikmiþlerdir.


Toplumlarýn geriliðini anlamlarýn geriliðiyle açýklamak ta mümkündür.

Anlamlarýn içeriðindeki sosyal dinamizm yaralýysa, iletiþim kan kaybýna uðrar. Ýfade biçimi, anlamlarý sedye ile taþýmaya koyulur.


“Anlamiþkir”, Türkiye toplumunun sedyesidir. Hastabakýcý ve doktor görevini bekleyemezsiniz ondan. Anlam iletiþiminde, saðlýklý insan davranýþlarýný sergileyemez. Hastalanmýþ anlamlarý taþýmaya yarar ancak. Anlamlarýn düzeyine baðlý, duyulan ihtiyacý vurgulayamaz.


Kürt-Türk iletiþimi bir yana, “anlamiþkýr” Kürtler arasýndaki anlam taþýmacýlýðýnda da sakar davranýyor. Anlam asimilasyonu Kürtçe anlaþýlmayý aþýndýrmýþtýr.


Anlaþýlmayý ve anlaþýlmamayý teyit ettiren soru fiili anlamýný yitirmiþtir. Fiil, isim deðiþtirerek iþlevini de deðiþtirmiþtir. Anlaþmayý anlaþmamaya dönüþtürmüþtür.


Kürtler arasýndaki iletiþim bozukluðu, anlamýn sözlük karþýlýðý olan “ragihandýn”ýn anýlmamasýyla pekiþmiþtir.


Buna, içteki anlam kaymasý diyelim.


Asýl hayati olan anlamlar ise, devletle olan iletiþimde önemini yitirmiþtir. Anlam kaymasý, toplumsal gerçekliðin kayganlýðýný artýrýr.

Türkler ve Kürtler arasýndaki anlaþma menzili “anlamiþkýr “ile uzamýþtýr.

Ýki halk ayný þeyi söylüyor ama resmi dildeki anlamak anlamiþkýr’ý karþýlayamýyor. Dolayýsýyla anlaþmayý ve anlaþmazlýðý teyit ettiren soru da sorulamýyor.


Sözde, ayný anlamý verdikleri varsayýlan iki dildeki bu sözcükler eþ zamanlý soru kipini haiz deðildirler.


“Anlamiþkýr?”ý Kürtler “anladýn mý?”manasýnda dillendirirler. Türkçe isim soylu kelime olan anlam’dan türeyen anlamak fiili “Kürtçeleþmiþ”, “ragihand”ýn yerine geçmiþtir…


Türkçe'de: Anlam

Kürtçe'de: Mana

Türkçe'de: Anlamak

Kürtçe'de: Ragihandýn

Türkçe'de: Anla-dýn mý?

Kürtçe'de: Anlamiþkýr


Yapým bakýmdan (anladýn mý) sorusundaki -dýn mý gibi -miþkýr soru ekini oluþturma vasfý yoktur. Kürtçede miþkýr-la soru üretilmez. -miþkýr, soru yapým ve çekim eki deðildir. Hem görev hem yapým bakýmýndan “anladýn mý” sorusundaki gibi iþlevli olmaz.


Fiilin Türkçe’deki kullanýmý anlam-ýn karþýlýðýna isabet etmesine raðmen, Kürtçe’de benzer görevde kullanýlmasý ayný anlamý taþýmýyor. ”Anladýn mý?” ile “anlamiþkýr?” görev bakýmýndan ayný içerik bakýmýndan büsbütün farklýdýrlar.


Anlam kaymasý, kimlik yasaklarýný böylece anlaþýlýr kýlmýþtýr. Toplum, olgularýn içeriðini hissedemiyor.

Siyasal anlaþmazlýðýn bir nedeni de, bu olsa gerek!

Ýletiþimin anlamý kavranýlmýyor. Kavramak anlamlarý anlamaktýr. Algýnýn gerçekleþmesinden sonra ise sonucu tepki belirler.


Toplum karþýlýklý olarak birbirinin anlamýný küçültüyor. Anlamlar hortumlanýyor.

Karþýlýklý anlam yitiren iki toplumun diyalogu, kavrayýþ sürecine vardýrmadan düþünceyi yolda döküyor. Dolaysýyla Kürtler ve Türkler düþüncesiz bir araya geliyorlar.


Türkiye’nin anlam saðlýðý bozulmuþtur. Çünkü insanlarýn kavrama saðlýðý bozulmuþtur. Türkiye’deki anlamlarýn kaderi anlayanlarýn öyküsü içindedir. Anlamlarýn öyküsü de anlayanlarýn yaþantýsýna göredir.


Düþünce, barýndýðý sözcüðe uygun anlamla aktarýlmayýnca düþündüremiyor. Toplumdaki anlam erozyonu, farklýlýðýn özgün farklýlýklarla anlatýlamamasýndan alabildiðine etkilenmiþtir.
Ýliþki, anlam alýp anlam vermektir. Anlamsýz iliþki gerçekleþmez ki…


Anlamsýz toplumda kavrayýþ geliþemez. Hayatýn bütün anlamlarý üzülür böylece.

Anlaþmak bütün anlamlarý sevindirir. Bütün anlamlarýn içinde, sevindirenler daha deðerlidir.
We anlamiþkýr? Anladýnýz mý?


Konunun baþlýðýný çözen Türkiye’deki anlamlarýn içeriðini de çözer.

Anlaþýlýr anlamlar gibi...


Düzgün Gökhan

candost1@live.nl

 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.