Dün 'melek' tartýþmasý bugün 'türban'. Ya yarýn?
09 Aralýk 2007 06:51 / 1625 kez okundu!
www.izmirizmir'in kardeþ sitesi ve Doðu Anadolu'nun en etkin, en kaliteli web adresi olan http://www.ercis.net'te, buranýn genç kalemlerinden antropolog Ýsmet Tunç (ki kendisi sitemize de üye ve zaman zaman yazýlarý, yorumlarýyla katkýda bulunuyor), bir y
Tanýdýk tartýþma
Bizans'ýn mirasýnýn üstüne oturan Osmanlý, bu mirasýn iyi yanlarýnýn yaný sýra iþin kötü yanlarýný da almayý ihmal etmemiþti... Kimi örgütlenme biçimlerinde, devlet yönetiminde, müzikte çok olumlu olarak deðerlendirdiði mirasýn melekler bölümü biraz karýþýk... Çünkü Bizanslýlar, kent neredeyse Osmanlýlar tarafýndan ele geçirilmek üzereyken, denir ki meleklerin cinsiyetini tartýþmaktaydýlar. Üstüne bir de Katolik - Ortodoks çekiþmesi eklenince Osmanlýnýn iþi biraz daha kolaylaþmýþtý. Katolikler Bizans'a yardýmda nazlanýyor, Ortodokslar ise, "Ýstanbul'da Katolik külahý görmektense Osmanlý kavuðunu tercih edeceklerini" açýkça söylüyorlardý.
O gün seçilen yol
Sonuçta Ýstanbul el deðiþtirdi ama Ýbni Rüþd'ün deðil Ýmam Gazali'nin peþinden giden Osmanlý, benzeri tuzaklara düþmekte gecikmedi. Bilimi, araþtýrmayý temel edinen, kuþkusuyla geleceðe yön veren bir Ýslam alimi olan Ýbni Rüþd (Averros) çizgisi, Takiyettin'in ve rasathanenin yok edilmesine izin vermezdi. Ancak Ýmam Gazali'nin "herþey Kuran'da var, araþtýrmaya, kuþkuya gerek yok, kuþku bizi tanrýdan ve dinden de kuþkuya götürür; bu felsefecilerden (Farabi ve Ýbni Sina kastediliyor) ve onlarýn Ýslam'a getirdiklerinden (üniversite ve büyük çeviri hamlesi kastediliyor) kurtulmak lazým" düsturunun Ýslam dünyasýndaki hakimiyeti kýrýlamayýnca ve Þeyhülislam Hocazade, Fatih'in son bir umutla sorduðu "Ýmam Gazali mi haklýydý yoksa Ýbni Rüþd mü?" sorusuna tarihi ama yanlýþ cevap verince yapýlacak bir þey kalmamýþtý.
Artýk bir anlamda Takiyettin'in de, Osmanlýya ilk matbaayý getirecek Ýbrahim Müteferrika’nýn da kaderi çizilmiþ gibiydi. Hatta bizim ve çocuklarýmýzýn da kaderi...
Önemli olan bu gün ne tartýþtýðýmýz
Umarýz günümüzde Ýslam dünyasýnda felsefe yeniden revaçta olur ve Batý'nýn durakladýðý þu momentten Doðu dünyasý akýllý biçimde yararlanabilir. Barýþ, kardeþlik ve bilginin egemenliði yeniden tüm dünyada hüküm sürmeye baþlar. Averros adýyla Batý’ya býraktýðýmýz ve onlarýn Rönesans’ýna, Reform’una öncülük etmiþ Ýbni Rüþd yeniden hatýrlanýr..
Sosyolog Emre Kongar ve günümüzdeki melek?
Keþke Kongar sosyoloji ve tarih alanýna katkýsýna daha çok önem verse. Çünkü bu alanda kötü deðil ama politikada pek kötü kalýyor. Ýslam’dan duyulan yanlýþ korkular insaný yanlýþ politikanýn kucaðýna atýyor. Üstelik Kongar biraz zorlasa Ýbni Rüþd çizgisini keþfedecek ama kendisini objektif olarak karþýsýnda durduðu Ýmam Gazali çizgisinin sýcak kollarýnda uyumaya býrakmayý tercih ediyor. Özetle iyi bilim adamý, kötü politikacý! Üstelik tarihte benzeri yaklaþýmda olanlarýn da tek örneði deðil.
Evet birileri meleklerin cinsiyetini tartýþmýþtý, birileri meleklerin bacaklarýnýn gözlenmesini... Bugün da baba, aðabey, koca üçgeninde sýkýþtýrýlan kadýnlarýmýzýn bir bölümü için belki de bir çeþit özgürleþme aracý olan, "modern mahrem" sayýlan türbanýn, çok yanlýþ biçimlerde tartýþýlýyor olmasýnýn, bundan bir farký olmadýðýný Kongar dahil birileri kavrýyamýyor ne yazýk ki...
09-12-2007
Ý. Mýsýrlýoðlu
