Lincoln

10 Þubat 2013 21:02 / 1716 kez okundu!

 


Zincirsiz yaþama ilk adým

Amerika’nýn ýrkçýlýk konusunda geçirdiði sýkýntýlý yýllar, Hollywood’un özenle iþlediði bir konuya dönüþtü. Geçmiþle yüzleþme konusunda, Obama’nýn ikinci dönem seçilmesinin etkisi veya Spielberg’de olduðu gibi kiþisel takýntý olabilir. Beyaz ýrkýn, sýrf ten renginden dolayý kendisine eþit görmediði insanlarýn ayaðýna taktýðý zincirin çýkarýlmasýnda ilk adýmý atan Abraham Lincoln’ün hikayesi, Spielberg’in yýllardýr hayalini kurduðu bir proje oldu.

Deneyimli senarist Tony Kushner’in senaryoyu yazmasý on yýlý almýþ. Lincoln rolü için Daniel Day- Lewis dýþýnda baþka bir oyuncuya teklif götürmeyen Spielberg, bu kararlýlýðýnýn karþýlýðýný almýþ. Day-Lewis karakterini olaðanüstü bir oyunculuk gösterisi yaparak canlandýrýyor. Canlandýrmýyor adeta Lincoln oluyor.

Öykü köleliði kaldýrmayý kafasýna koymuþ Lincoln’ün bu konuda anayasaya eklenecek 13. ek maddeyi parlamentoda oylamaya sunmaya hazýrlanmasýna, parlamento tartýþmalarýna e oylamaya odaklanýyor. 1865 yýlýnda, iç savaþýn hala sürüyor olmasý ve muhalefet partisi Demokratlar’ýn katý tutumu önündeki dev engellerdir. Muhalefetin en az 20 oyuna ihtiyacý olan Lincoln bu konuda politikanýn deðiþmeyen kurallarýný devreye sokar. Karþý tarafýn adamlarýný masa altýndan makam vaatleri ve yeni iþ olanaklarý ile kendi taraflarýna çekerler. Parlemento tartýþmalarýnda sarkastik ve yýkýcý hitabetiyle tanýnan parlamenter Thaddeus Stevens’ýn kürsü hakimiyetinden destek alýrlar.

Lincoln “politika kurallarý asla deðiþmez” gerçeðinin altýný çiziyor. Tarihin en önemli kararlarýnýn altýnda bile politik manipülasyon olduðunu, insanlarýn sadece fikirlerle etki altýna alýnamayacaðýný göstermesi ders niteliðinde. Daha da önemlisi alýnan büyük kararlarýn altýnda duygusallýðýn, mantýkla eþit paylaþýmý olduðunu da gösteriyor. Lincoln’ün çocukluðunda tanýk olduðu köle nakliyatýnýn, kendisinde yarattýðý duygusal yýkýmdan yola çýkmasý, Thaddeus’un ateþli konuþmalarýnýn altýnda yine kiþisel nedenlerin yatmasý bu görüþü destekliyor.

Lincoln’ün içine kapanýklýðý, sakin, anekdotlar ekleyerek yaptýðý konuþmalarý karþýsýndakileri ara sýra þaþýrtýyor. Küçük yaþtaki oðlunun ölümünün onu üzgün, kendinle hesaplaþýr bir ruh durumuna ittiði anlaþýlýyor. Verdiði kararlardan dönmemesi onlarýn gerçekleþmesi için her türlü zekice manevrayý kullanmasý, politik kimliðinin en büyük artýsý. Karýsý ile yaptýðý ev içi konuþmalar, gördüðü rüyalarý yorumlatmasý, askere gitmek isteyen oðluna izin vermemesi hatta attýðý tokat onun politik yaþamdaki kimliðinden çok farklý gözüküyor.

Kuzey Birliði üniformasý taþýyan zenci askerin Lincoln’e “beyazlar artýk kendi adlarýna savaþan elleri silahlý zencileri görmeye alýþmýþ olduklarýna göre, belki birkaç yýl içinde zenci teðmen ve yüzbaþýlara da alýþabilirler. Elli yýl sonra belki zenci bir albaya. Yüzyýl sonra ise… Oy hakkýna” þeklindeki sözleri olayýn nereden nereye geldiði konusuna veya Amerikan demokrasisinin ilerlemesine (veya propagandasýna) yarýyor.

Lincoln bir kapalý mekan filmi. Kalýn perdelerin örttüðü loþ odalarda yapýlan konuþmalar ve tartýþmalar filmin büyük bölümüne hakim. Spielberg’in deðiþmez görüntü yönetmeni Janusz Kaminski, filmin tüm ruhunu toplanmýþ iki perde arasýndan loþ odaya süzülen ýþýðýn önünde, profilden duran ince yapýlý Lincoln karesiyle yansýtýyor.

Thaddeus Stevens karakterine Tommy Lee Jones müthiþ bir enerji veriyor. Sakin sakin dinleyen adam aniden volkan gibi patlýyor, karþý görüþteki herkesi susturuyor.

Tarihsel detaylarýn zenginliði, muhteþem bir Daniel Day-Lewis ile son yýllarýn en etkileyici biyografik öyküsü. 12 dalda Oscar adayý olmasý doðal.


Emin YEÐÝNBOY

10.02.2013






 

Bu yazýyý Facebook'ta paylaþabilirsiniz+:
Facebook'ta paylaþ
0
Yorumlar
Uyarý

Yorum yazabilmek için üye olmalý ve oturum açmalýsýnýz.

Eðer sitemize üye deðilseniz buraya týklayarak hemen üye olabilirsiniz.

Eðer üye iseniz oturum açmak için buraya týklayýn.