Sesler Düþler Düþünceler
01 Haziran 2012 17:36 / 3462 kez okundu!
36 yýl sonra bu þiiri meraklýlarýnýn dikkatine bir daha sunuyorum :) Ýlk yayýnlarken þöyle yazmýþtým: “Tam 30 yýl önce yazmýþtým bu þiiri. 12 Eylül'ün zulmünden saklandýðým yýllarýn bir gecesinde... Mayýs'ýn son gecesi garip bir fýrtýna patlak vermiþti. Aradan geçen bunca zamandan sonra dün Ýstanbul'un göbeðinde aniden patlayan gökgürültüsü, çakan þimþekler, yaðan kar, yaðmur... beni 30 yýl öncesine götürdü. içimden bir ses "bu þiirini sandýktan çýkarmanýn zamaný geldi galiba" dedi.”
*****
SESLER
DÜÞLER
DÜÞÜNCELER
-Fýrtýnalý bir akþamda doðan þiirin kýsa öyküsüdür-
"Dýþarýsýz bir adam" günün acýlarýný, sýkýntýlarýný ve daha da ötesini taþýr, olabilecek en iyimser duygularý da hatta. Adamýn uykuyla baþý derttedir. En derin uykularda bile, dikkatle yüzüne bakýlýrsa ayaða fýrlamaktadýr Yan sokaktaki zil sesine uyanmaktadýr. Yataðýn yerini deðiþtirir, kulaklarýný pamuklar geceleri. Hiçbiri iþe yaramaz. Gündüz uykularý zaten semtine uzaktýr. Kýsacýk daldýðý anda, gece düþlerle dolup taþar uykularý ya da uykusuzluklarý. Organizmasý 'uykuyu korumak' için sesleri, diðer tüm iç ve dýþ uyarýcýlarý durmaksýzýn görüntülere çevirir, düþlere dönüþtürür. Adam da 'kendini korumak', diri tutmak için durmaksýzýn yazar, çizer. Baþucunda 'düþ defteri' bulundurur, bir de kalem ve lamba. Gün gelir düþler defterlere sýðmaz, bir ucundan sýzar þiirlere.
Gelmeyen baharýn son ayýnýn son günü, beklenen -ya da beklenmeyen- bir fýrtýna patlar. Gece, tam bir sesler curcunasýyla çýkagelir. Uykusuz adamýn geceyarýsý ýþýklar da kesilmeden önce aldýðý þiir notlarýnýn ilk biçimi þöyledir:
dýþarda
gece pencereni vuruyor
uzaklarda bir yerde
açýk kalan bir kapý
fýrtýnada
yarým kalmýþ uykular
devrilen saksýda çiçek
kopan bir ip çamaþýrlarla
uçlarý parçalanmýþ bayrak
kabýna sýðmayan deniz
denize sýðmayan gemi
hangi umutlarý saklar
içinde
hangi fýrtýnalara gebe
bilesin
kalmak istemem o gecende
dýþarda
hey büyük insanoðlu
ne günlere tanýksýn
ne günlere
daha
***
Adam sabaha kadar uykuyu kovalar, düþler de adamý... Fýrtýna cam kýrar, keser ýþýklarý, bir çocuðu aðlatýr. Düþten ayaða fýrlar adam. Hiçbir þey anýmsamaz. Sýkýþýr, ayakyoluna koþar. Ýþini görürken anýmsar. Unutuþla anýmsayýþ yerken birbirini, belleðine karþý savaþýp not almaya çalýþýr. Düþten kalanlara bakar, düþünür: "Demek ki bir an daldým. Çiþten sýkýþtým. Neredeyse uyanacaktým zordan. Beynim uykuyu kollama görevine geçip, günlük bilinçaltý kuyusundan görüntüler çekti çýkardý, uydurdu rastlantýsal bir planlýlýkla hikayesini. Vücudum yuttu, uyku sürdü az daha. Sýkýþma son noktasýný buldu, kalkýp tuvalete koþuldu. Uykuyu zorlayan uyarý atýlýrken dýþarý, biyolojik eylem çaðýrdý beynin gündüz vardiyasýný. Gece bekçisinden teslim raporu alýndý. Biri yeni kalkmýþ uykusundan, öbürü uyuyacak neredeyse. Kýrýk dökük sözler... Ki unutur, biri söylerken, yazarken öbürü inanýlmaz bir hýzla..." Kimi düþlerin tuvalette aniden anýmsanmasýný böyle yorumlayan adam notlarýný alýr, gördüðü düþleri yazmaya çalýþýr. Görüntü-imge biçimindeki düþlerin, yazýya dökülme sürecinde döküldüðünü, bir boyutunu yitirdiðini, hatta baþkalaþýma uðradýðýný görür. Düþüyle þiiri, notlarý arasýnda ilginç koþutluklar yakalar. Þiir üzerinde sabah biraz çalýþýr:
gece
kapkara bir yüzdür dýþarda
vurur pencereni durmadan
sanýrým uzaklarda - evet eminim
açýk kalan kapýdýr - düþlerde bir geçiþe yol açar
fýrtýnada
yarým kalmýþ uykular - kör kuyulara hasret düþmeler
gece
kýrýlan bir camdýr perdelerle delirmiþ
bir çocuk uyanýr
titrek ýþýklarla koþturur ana
hep yarým uykularla
hep yarým
dalgalarla çarpýp kýrýlýr her ses
uykularýn ele avuca sýðmaz koruyucularýna
ki düþlerdir
her þeyle bir dönemeç alan
alt kata sýðýnmýþ kedi
uzakta çýlgýn köpekler
ya takunya sesleri
ya
devrilen her saksýda bir çiçek varsa
kopan bir ip çamaþýrlarla yalnýzdýr
nereye savrulur
uçlarý paramparça bir bayrak
kabýna sýðmayan deniz
denizi taþýran gemi
hangi umutlarý damýtýrsýn
içinde
hangi acýlara gebesin
dýþarda
kim kalmak ister evet kim
kim uyur kim uyumaz
kim tanýktýr gecemdeki fýrtýnalara
***
Görüldüðü gibi bazý yerler deðiþti, bazý dizeler eksildi ya da fazlalaþtý, hantallaþtý kimi yer. Bazý çocukluk anýlarý karýþtý iþe, bilinç eklendi, düþ üzerine kimi düþünceler de... (O sýra okuduðu yazarlarýn etkileri deðiþik biçimde duyumsanýyor. Turgut Uyar, C. Caudwel, Freud)
Çalýþmalarýný yoðunlaþtýran "dýþarýsýz adam", kaðýtlarýný, defterlerini karýþtýrýr. Deðiþik zamanlarda notlanmýþ kimi gözlemlerini, imgeleri þiire katar. Bazý imgeler yerini bulmaz, onlarý bir baþka þiirin rastlantý yolculuðuna ayýrýr. Çekidüzen verir þiire, o günkü estetik duruþuna uygun olarak. Þiirin son durumunu aldýðýný düþünüyordur.
Þiirde o sýra deðiþik ortam, kiþi ve akýmlarýn etkisindeki, toplumcu bakýþýn yönlendirdiði bir bireyin bir gecesinden tulumbalanmýþ duygu, düþünce yoðunluðunu aktarmaya çalýþmýþtýr. Fonda dönemin politik ortamý (sýkýyönetim, gizlilik, saklanmalar, arama taramalar vd.) belli belirsiz algýlanýr.
Her þiir yazan gibi baþardýðýný düþünmektedir ama kimi þiir yazanlar gibi de yetinmemektedir. "En iyi þiirlerim henüz yazýlmadý" diyor birisi, adam ona yürekten katýlýyor.
Ýþte þiirin "son" biçimi:
sesler
düþler
düþünceler
I
gece
bir dinlemedir
yan sokakta zilin ýsrarlý sesi
fýrlarým o an
parmak beni gösteremeden
düþümde
taþar odalardan ayaklarým
topu topu sekiz adýmdýr yolculuklar
ellerim
gözlerimle anca
çocuklarý çiçekleri kuþlarý
pencereyle sýnýrlý bir tarihtir günlerim
açýktýr
sonsuzluða - yani insana
düþüncem ýþýðý geçmiþ en öndedir düþlerim
hey büyük insanoðlu
ne günlere tanýksýn
ne günlere daha
II
gece
kapkara bir yüzdür dýþarda
vurur pencereni durmadan
bir umutsuz inleyiþ
sanýrým uzaklarda
açýk tahta kapý
yol açar düþlerde bir geçiþe
çýnlar
kör kuyuya hasret düþmeler
o zaman kesilir belki
fýrtýnayla
sürüklenen paramparça uykular
III
gece
kýrýlan bir camdýr perdeyle delirmiþ
bir çocuk uyanýr
titrek ýþýklarla koþturur ana
hep yarým uykularla
hep yarým
düþlerdir belki
uykularýn
ele avuca sýðmaz bekçileri
çevirir görüntüye durmadan
kopkoyu çarþafý yýrtabilen gizleri
alt kata sýðýnmýþ kedi
uzakta çýlgýn köpekler
ya takunyalar üst katta
ya
devrilen her saksýda bir çiçek varsa
IV
gece
yapayalnýzdýr
kopan iptir çamaþýrlarla
uçlarý paramparça bayrak
gönderde unutulmuþ
düþlerim
kabýna sýðmayan denizdir
denizi taþýran gemi
hepsi tanýdýktýr
düþ
insaný
ayýrmaz
el uzatýr yüzü belirsiz kahramanlara
V
gece
kalabalýktýr sanýlanýn tersine
ben yalnýz
mum çýtýrtýsýna boðulmuþ
son sayfasýna sürgünüm
baþucumda kitabýn
defterler bitti
sancý: yazýlara sýðar mý düþün
solgunum - bir limon kaç çorbaya
kaç þafaða soyunan uykusuz
dýþarda
hangi acýlarý damýtýrsýn
kimdir umutlarýma gebe
içerde
belli ki
demir döküm iþçisi deðil
bir eskici bir araba bir at
surdibi'nde bir oda
yüzü kýbleye deðil
o - da
bir sýzýdýr yüreðimde - ki
o tanýk gecemdeki fýrtýnalara
Ýlhami MISIRLIOÐLU
31.05.1982, Ýstanbul
Son Güncelleme Tarihi: 03 Haziran 2018 00:33
