SAHİCİ İNSAN, ESASLI SANAT…
22 Mart 2019 23:58 / 2430 kez okundu!
Gülper Refiğ’in yazdığı Halit Refiğ kitabını okuyorum (Yeditepe yayını, 2018 basımı), keşke bitmese diyerek.
Ülkemizin yakılan ilk ve tek filmi “Yorgun Savaşçı”nın yönetmeni, esaslı insan, vicdanlı aydın, büyük sinemacı Halit Refiğ’in hikayesi kaçımızı ilgilendiriyor? İlgilendirmeli oysa.
Ulusal sinemayı savunan, hem sahici aydın hem sinema emekçisi donanımlı bir yaratıcı olarak Refiğ, ülkesinin demokrasi ve sanat mücadelesine, dünya politikası üzerine kafa yoran düşünür, büyük vatansever… Sahip olduğu, sürekli geliştirdiği bu hasletler yüzünden cezalandırılmış olsa da, vazgeçmedi. Doğru bildiğini hep savundu, nice yokluk ve acılar, görmezden gelinmelere rağmen… Yol arkadaşı, eşi Gülper Refiğ’le hayat yolculuklarının hikayesini herkes okumalı, hem sanat kişilerinin, ille Kemal Tahir’in hem ülkelerinin zorlu dönemlerinin macerasını öğrenmek için.
****
SAHİCİ İNSAN, ESASLI SANAT…
Bu ikisinin hasretini çekiyorum, nicedir, biliyorum siz de…
Diğerleri insan değil mi, sanat değil mi?
Yani insanın naylondan olanı, sanatın laylay lom olanı? Hayır, değil… Öylesine lokma da haram, soluk almak da, emek etmek de günah, bir şey ummak da boşuna… Umup umsuruk olmakla kalırsınız, benden söylemesi.
Son dönem çok örneğini görüyoruz naylon insanın, çakma ve ilkesiz vatanseverin, kendine devrimci diyen gericinin, beyhude akılların, dandik sanatın… Öyle ki artık kızamıyorum bile, içim de sızlamıyor.
İyi ki dönem denen mihenk taşına vuruldular da kim sahici kim sahte, anlaşıldı, iyi ki…
Ha, bu arada edep nerede? O çoktan çekip gitti, kimilerinden. Bilgi olmayabilir, zeka eksik olabilir, yaratıcılık hiç olmayabilir, ama, edep yoksa, koy ver gitsin…
Yorumlar sefaleti, edep çizgisini yahut edebin eser miktarda bile olmayışını ortaya koyuyor. Bilgi edinilebilir belki, ama, edebin sonradan edinilmesi söz konusu olamaz…
Gülper Refiğ’in yazdığı Halit Refiğ kitabını okuyorum (Yeditepe yayını, 2018 basımı), keşke bitmese diyerek.
Ülkemizin yakılan ilk ve tek filmi “Yorgun Savaşçı”nın yönetmeni, esaslı insan, vicdanlı aydın, büyük sinemacı Halit Refiğ’in hikayesi kaçımızı ilgilendiriyor? İlgilendirmeli oysa.
Ulusal sinemayı savunan, hem sahici aydın hem sinema emekçisi donanımlı bir yaratıcı olarak Refiğ, ülkesinin demokrasi ve sanat mücadelesine, dünya politikası üzerine kafa yoran düşünür, büyük vatansever… Sahip olduğu, sürekli geliştirdiği bu hasletler yüzünden cezalandırılmış olsa da, vazgeçmedi. Doğru bildiğini hep savundu, nice yokluk ve acılar, görmezden gelinmelere rağmen… Yol arkadaşı, eşi Gülper Refiğ’le hayat yolculuklarının hikayesini herkes okumalı, hem sanat kişilerinin, ille Kemal Tahir’in hem ülkelerinin zorlu dönemlerinin macerasını öğrenmek için.
Dünya Tiyatro Haftası bağlamında 27 Mart günü Ali Saydam ‘Ve gemi gidiyor’ yazısında, (Y. Şafak gazetesi) kültür konusunda gidecek hayli yolumuz olduğu konusunu işlerken, dünyanın en görkemli opera ve gösteri merkezi olacağı varsayılan AKM’nin hangi eserle kapılarını açacağını düşünmüş. Mozart’ın ‘Saraydan Kız Kaçırma’sıyla mı, Saygun’un ‘Özsoy Operası, Yunus Emre Oratoryosu’yla mı? Operadaki Hayalet’le mi, Cats müzikaliyle mi? Beethoven’in 9. Senfoni’siyle mi? Ülkemizin milli kültür politikası olaydı bunu tartışıyor olmayacağımızı söylerken, CHP’nin İstanbul, Ankara için uygun gördüğü kültür politikasıyla AK Parti’nin bu kentlerin yumuşak gücü oluşturmasını düşündüğü milli kültürel payandaları aynı mıdır, sorusunu yöneltiyor herkese? Kampanyalara bakarak olayı yumuşak/ sert güç bağlamında değerlendirirken, Prof. Gülper Refiğ’den gelen mesajı paylaşmış, okurlarıyla. Affına sığınarak ve iznini almadan paylaşayım dedim:
“Dün akşam CRR’de İDSO’nun konserinde solist, çellist Poyraz Baltacıgil idi. Hasan Uçarsu’nun ‘’Çanakkale- yine de bir şey yaptım diyemem hatırana” adlı senfonik şiirinin İstanbul prömiyeri yapıldı. Anadolu ruhunu, Akif’i bu toprakların yüce insanlığını yüreğimizin derininde hissettiren büyük bir eser yazmış, Hasan Uçarsu. Adnan Saygun son nefesinde bu öğrencisini bize emanet etmişti. Halit Refiğ ‘Devlet Ana’yı çekebilseydi müziklerini Hasan beye yaptıracaktı, o tarihlerde daha öğrenciydi. Salondaki ‘alaturka ecnebi modernler’ tabii bir şey anlamadılar. Vasat alkışlarla yetindiler. Bunlara göre AK Parti hükümetinde büyük eserler yazılamazdı tabii ki!
Göz körlüğü ve kulak sağırlığından mustarip sözde aydınlarımız… Sanırım koca salonda sevinç gözyaşı döken bir tek ben fakir vardım. Seneye Kültür Bakanlığı siparişi olarak bestelediği son eseri, büyük oratoryosu; ‘Truva’dan Çanakkale’ye' İstanbul’da seslendirilecek. Türkiye şahlanıyor ve bu şahlanışın gerçek doruklarından kimsenin haberi yok ne yazık ki…
Bir kesim bu müziği anlamıyor, sevmiyor, sevmesi gerekenlerin de milli değerlere gözleri kör, kulakları sağır. Ayrıca solist (çellist) Poyraz Baltacıgil olağanüstü bir performans gösterdi. İki kardeşi Efe ve Fora da dünya çapında büyük sanatçılar. Efe de çellist. NY Flarmoni elemanı; büyük şeflerle konserler veriyor. Fora da Simon Rattle’ın orkestralarında baş kontrbasçı; hem de çok meşhur bir solist. Bu göz kamaştıran tablodan heyecan duyan, gözyaşı döken tek kişi Gülper hoca ise, vay halimize…”
İyi ki varsınız sevgili Gülper hanım, iyi ki, yangından can kurtarıyorsunuz…
Halit Refiğ’in ömür macerasında sistemin ona çektirdiği bütün zulümlerde Refiğ’lerin yaslandığı dost olan Ali Saydam, Fellini’nin E Le Nave Va adlı ünlü filmine gönderme yapıyor. “Ve Gemi Gidiyor”…
Gemiler yola çıktı mıydı, motor güçlü, rüzgar yedeğinde ve ekip de esaslı oldu muydu, gider, suları yara yara gider, engellenemez, kervanlar da öyle… Ürü’meler de yolundan döndüremez onları, gizli saklı, hain hesaplar da…
Seçim hengamesinde sanat soluğu olsun bu yazı…
(Halit Refiğ anı kitabını okuyun…)
Ayşe KİLİMCİ
23.03.2019
Son Güncelleme Tarihi: 27 Mart 2019 11:48
