ANADOLU KANADIN TAKINDIÐINDA…
28 Ocak 2021 10:52 / 1546 kez okundu!
Millî Arkeoloji Enstitümüz…
Geliyor, müjdeler olsun…
Ýlk milli Arkeoloji enstitümüze az kaldý.
Þu Anadolu soframýzda bütün tadlar var, neyse ki, artýk deðerini bilen, koruyup kollayanlar da var. Urfa Göbeklitepe’den, 22 bin yýl önceden çýk, git Batýya, yer gök arkeolojik varsýllýk, oradan vur Bursa’ya, Roma döneminin mezarý bulunalý daha dün, mezar iki bin yaþýnda. Böyle bir enstitü nicedir düþünülüp ortaya getirilmeliydi. Hoþ, ha arkeoloji ha demokrasi, ikisinin de kadrini bilip koruyup kollamasý ayný…Önce bilinç, evet. Topraðýn altýndaki tarih, üstündekine bin basýyor…
****
ANADOLU KANADIN TAKINDIÐINDA…
Millî Arkeoloji Enstitümüz…
Geliyor, müjdeler olsun…
Ýlk milli Arkeoloji enstitümüze az kaldý.
Þu Anadolu soframýzda bütün tadlar var, neyse ki, artýk deðerini bilen, koruyup kollayanlar da var. Urfa Göbeklitepe’den, 22 bin yýl önceden çýk, git Batýya, yer gök arkeolojik varsýllýk, oradan vur Bursa’ya, Roma döneminin mezarý bulunalý daha dün, mezar iki bin yaþýnda. Böyle bir enstitü nicedir düþünülüp ortaya getirilmeliydi. Hoþ, ha arkeoloji ha demokrasi, ikisinin de kadrini bilip koruyup kollamasý ayný…Önce bilinç, evet. Topraðýn altýndaki tarih, üstündekine bin basýyor…
Basýndan öðreniyoruz, 1898’den bu yana Anadolu’da faaliyeti süren Arkeoloji enstitüleri olduðunu ve yazýk ki bunlarýn hepsi yabancý kuruluþlar …Ýlk kez milli bir enstitümüz oluyor, geldi gelecek, yakýndýr hizmete girecek.
Artýk Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü çatýsý altýnda kendi araþtýrmamýzý yapýp yürütecek, yönetecek, arkeoloji bilimini zenginleþtirebileceðiz. Topraðýmýz varsýl, üstü bereketli ama altý Karun hazineleri…
Kültür ve Turizm Bakanlýðý ile Gaziantep Büyükþehir Belediyesi ortaklýðýnda, Avrupa Komisyonu desteðiyle Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliði’nin birlikte finanse ettiði Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü için hazýrlýk çalýþmalarý tamamlandý, bu büyük hayal kotarýldý, gonga vuruldu bir kez, artýk huzurlarýnýzda Anadolu'nun altýndan asýrlar öncesinden eski (arkeolojik) þarkýlar…Anadolu dile geliyor, kendi yer altý destanýný kendi söylüyor bundan böyle…
Enstitü Gaziantep’de olacak. Kahramanlýðýn, mutfaðýn, yiðitliðin, tadlarýn, þarkýlarýn ve nice uygarlýðýn baþkenti Antep…
Baþlangýçtan bu yana Enstitü hayali ve etkinliklerine katýlarak destekleyen Gaziantep Büyükþehir Belediye Baþkaný Fatma Þahin, “Enstitü için 2014’de ilk adýmlarýn atýldýðýný, bilimsel çalýþmanýn yedi yýl sürdüðünü, AB ile yürütülen görüþmeler sonunda arkeoloji bilimini yükseltmek, Türk arkeoloji ekolünü oluþturmak amacýyla kurulan Enstitü, Türk ve Ýslâm Arkeolojisini odaðýna alarak ülkemize özgü arkeoloji ve kültürel miras anlayýþýný oluþturmayý” amaçladýðýný söylüyor.
Þahin, Enstitüyü hayata geçirecek çalýþmalar, alanýnda uzman bizden ve Avrupa’dan 430 kültür, sanat ve bilim insanýnýn katkýlarýyla, pek çok alanda hizmet vermek üzere planlanan bu büyük hayalin gerçeðe dönüþmesi hýzla sürerken, bu kapsamda, Enstitü merkezi, etkinlik alanlarý ve Arkeometri Laboratuvarý için Gaziantep’teki Kendirli Kilisesi ile Latin Okulu’nun restorasyon çalýþmalarýnýn da tamamlandýðýný belirtiyor. Merkezi, etkinlik alanlarý ve Arkeometri laboratuarý Gaziantep'in Kendirli Killisesi ve Latin Okulunda olacak bu enstitütü kamu diplomasisine ve ülkemizin yumuþak ama etkili gücüne büyük destek verecek. Buna dikkat çeken Þahin, “arkeoloji enstitüsü projemiz Gaziantep için olduðu kadar (belki daha da çok) ülkemiz için büyük deðer olacaðýný söylüyor.
Antep’li ilk milli arkeoloji enstitümüzün Arkeometri Laboratuarý da var, bununla ülkemizin “saha yönetimi” laboratuarlý ilk enstitü olacak böylelikle.
Devlet arþivlerindeki 1.5 milyon belgenin taranmasý ve 50 bin dijital kitaplýk koleksiyonuyla ilk Dijital Arkeoloji Arþivini de hayata geçiriyor… Türk Tarih Kurumu Arþivi, Dýþiþleri Bakanlýðý Arþivi, Ankara Üniversitesi, Dil Tarih Coðrafya Fakültesi arþivine eriþilmesi çalýþmalarýysa halen sürüyor.
“Türkçe Ýngilizce online hakemli dergi ile arkeoloji alanýndaki yeni çalýþmalarýn asýlmasý yaný sýra, önemli yabancý eserlerin çevirilerinin yayýnlanmasý için de ciddi çalýþmalar yürütüldüðünü” söylüyor A. Saydam, bunun için yayýn kurulundaki adlara göz atmak yeterli gür güveni, umudu veriyor zaten, akademisyenler, yayýncýlar, sanat bilirkiþileri, D. Hýzlan, F. Aral, Prof. Dr. N. Çevik, Prof. Dr. K. Gürkay, Prof. Dr. F. Temizyürek, Doç. Dr. R. Özbal, M. Ulusel, A.O. Erverdi, H. Ural, H. Tanrýöver…
Bu görkemli hayali kurabilmek, gerçekleþmesi için uzun soluklu çalýþmaya koyulmak, böylesi bir enstitünün kuruluþunda yeralýp ter dökmek bile çok önemli, henüz hayal çatýlýrken, þimdiden eðitimden sanata, kültür ekonomisi ve kültür politikalarýna ve turizme, müzecilikten, koruyup tanýtmaya dek, arkeolojinin bütün alanlarýnda planlamalar, hedeflenen etkinlikler ve hýz verilen hizmetler önemi katlýyor, bu büyük ekip ve onlara her türlü desteði sunan devlet alkýþý hak ediyor…
“Nitelikli bilimsel çalýþmalarla, bunlarýn sosyal, kültürel, sanat etkinlikleriyle iletiþiminin yapýlmasý, ülkemizin sahip olduðu yalnýzca tarihi ve kültürel mirasýn deðil, ayný zamanda uzmanlarýn, akademisyenlerin, insan gücünün, altyapýsýnýn ve potansiyelinin de tanýnmasýna ve beðenisine ciddi katkýlar saðlayacaktýr” derken Ali Saydam, haksýz mý?
“Cumhurbaþkaný Erdoðan’ýn 2018’deki konuþmasýndaki þu sözleri bizi çok heyecanlandýrmýþtý, “Varlýðýmýzý korumak ve geleceðe taþýmak için, kültür ve sanatýn gücüne, etkisine, kapsayýcýlýðýna ihtiyacýmýz var.” diyen Saydam ekliyor, “O zaman Erdoðan’ýn bir “kültür ateþi” yaktýðýný ifade etmiþtik. Göbeklitepe çalýþmalarýndan AKM inþasýna ve Millet Kütüphanesi ile CSO açýlýþýna kadar atýlan pek çok adýmda bu heyecanýmýz pekiþti. Þimdi de Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsüyle bu heyecaný yeniden yaþýyoruz.” (Y.Þafak, 26 Ocak, köþeyazýsý)
Ulusal kültürümüzü taþýyan, zenginleþtiren, yaþatan devlettir. Atatürk de “Türkiye Cumhuriyeti'nin temeli kültürdür” derken bunu kastediyordu, toplumun varoluþunu saðlayan deðerler sisteminin milli kültürden kaynaklandýðýný vurguluyordu.
Cumhurbaþkaný'nýn Odunpazarý Modern Müze açýlýþýnda yaptýðý tarihi konuþmayý hatýrlayalým derken A. Saydam, enstitünün o konuþmada kastedilen alanda/kapsamda ciddi bir boþluðu dolduracaðý yargýsýný biz de paylaþalým:
“Türkiye, geçtiðimiz 17 yýlda her alanda tarihinin en büyük dönüþümlerine, en büyük reformlarýna, en büyük yatýrýmlarýna, en büyük eserlerine, hizmetlerine kavuþmuþtur. Bununla birlikte iki konuda nisbeten hedeflerimizin gerisinde kaldýk. Bunlardan biri insan yetiþtirme olan eðitim, diðeri ise insaný zenginleþtirme olan kültür ve sanattýr.”
O günden bugüne çok yol alýndýðýný görmezden gelemeyiz.
Bunlarýn en önemlilerinden biridir Gaziantep Milli Arkeoloji Enstitümüz.
Emek edenler, en üst makamdakinden en sonuncuya kadar, varolsun, hizmetleri, hayalleri, hevesleri eksilmesin…
Ayþe KÝLÝMCÝ
27.01.2021
