CHP: Ýyi ve Kötü Þeyler
16 Þubat 2021 18:19 / 1035 kez okundu!
CHP’nin önemli bir parti olduðu aþikâr. Bunun hemen akla gelen birkaç sebebi var. Ýlk olarak CHP tarihî bir kimliðe ve kiþiliðe sahip. Bunun dezavantajlarý kadar avantajlarýný da yaþýyor. Örneðin, hakikat tersi olmasýna, yani devlet kuran parti olmak yerine devlet tarafýndan kurulan bir parti olmasýna raðmen, CHP kendisini devleti kuran parti olarak görüyor ve konumlandýrýyor. Ýkinci sebep CHP’nin esneme kabiliyeti. CHP döneme ve þartlara baðlý olarak bir ölçüde fikir ve politika deðiþtirebiliyor. Örneðin, demokrasiye geçiþ döneminde tek parti diktatörlüðünün çeþitli politikalarýndan çoðu zaman fikrî olmaktan ziyade pratik sebeplerle de olsa vazgeçmiþ. Bu yüzden 1945-50 döneminde gittikçe liberalleþen bir CHP ile karþýlaþýyoruz. Üçüncüsü ise CHP’nin günümüzde siyasetteki iki ana bloktan biri olan Millet Ýttifaký’nýn baþýný çekmesi. Onsuz millet ittifaký var olamaz, var olsa da bugünkü gibi iktidara alternatif teþkil edemez.
****
CHP: Ýyi ve Kötü Þeyler
CHP’nin önemli bir parti olduðu aþikâr. Bunun hemen akla gelen birkaç sebebi var. Ýlk olarak CHP tarihî bir kimliðe ve kiþiliðe sahip. Bunun dezavantajlarý kadar avantajlarýný da yaþýyor. Örneðin, hakikat tersi olmasýna, yani devlet kuran parti olmak yerine devlet tarafýndan kurulan bir parti olmasýna raðmen, CHP kendisini devleti kuran parti olarak görüyor ve konumlandýrýyor. Ýkinci sebep CHP’nin esneme kabiliyeti. CHP döneme ve þartlara baðlý olarak bir ölçüde fikir ve politika deðiþtirebiliyor. Örneðin, demokrasiye geçiþ döneminde tek parti diktatörlüðünün çeþitli politikalarýndan çoðu zaman fikrî olmaktan ziyade pratik sebeplerle de olsa vazgeçmiþ. Bu yüzden 1945-50 döneminde gittikçe liberalleþen bir CHP ile karþýlaþýyoruz. Üçüncüsü ise CHP’nin günümüzde siyasetteki iki ana bloktan biri olan Millet Ýttifaký’nýn baþýný çekmesi. Onsuz millet ittifaký var olamaz, var olsa da bugünkü gibi iktidara alternatif teþkil edemez.
CHP hakkýnda çeþitli yazýlar kaleme aldým. Söylediðim en keskin þey CHP’nin parti olarak varlýðýný bizzat kendisinin sona erdirmesi ve belki bir vakýf olarak yola devam etmesiydi. Hâlâ ayný görüþteyim. Gelgelelim bu önerinin pratikte bir karþýlýðý ortaya çýkmadý. CHP dýþýnda merkez sol parti kurma çabalarý ve giriþimleri CHP kadar süreklilik ve baþarý kazanamadý. CHP bu tür giriþimlerin hepsini bir þekilde yuttu. Bunun elbette Türkiye’ye bir maliyeti oldu. Bu maliyet insan hak ve özgürlükleriyle ciddî bir sorunu olmayan bir sosyal demokrat partinin doðamamasý, baþka bir deyiþle istikrarlý bir demokrasinin sosyal demokrat ayaðýnýn ortaya çýkamamasýydý. Machiavelli’nin Katolik kilisesinin Ýtalyan birliðindeki rolü için söylediklerini CHP’ye uyarlayacak olursak, þunu ifade edebiliriz: CHP onsuz bir sosyal demokrat partinin ortaya çýkmasýna izin vermeyecek kadar güçlü ve fakat kendisi bir sosyal demokrat parti olamayacak kadar güçsüz.
Ýþte bu CHP’nin K. Kýlýçdaroðlu’nun sessiz ve derinden çalýþmasýyla bir dönüþüm geçirmekte olduðu kesin olarak söylenebilir. Üç milletvekilinin istifasý ve Muharrem Ýnce’nin Memleket Partisi’ni kuracaðýný söyleyerek CHP’den ayrýlmasý bunun hem iþaretleri hem sonuçlarý arasýnda görülebilir. Ýstifalar için sunulan ana gerekçenin partinin “Atatürk’ün yolundan ayrýldýðý” iddiasý olmasý da bu tespiti tasdik etmekte.
Doðal olarak, her partide olduðu gibi CHP’de de iyi ve kötü þeyler iç içe geçmiþ vaziyette.
CHP’nin öteden beridir en önemli problemi benimsediði ve Türkiye’nin de resmî ideolojisi yahut bu ideolojinin en büyük ayaðý olan Kemalizm. CHP’nin M. K.’e bakýþý ve onu toplumsal hayatta konumlandýrýþý bir taraftan demokrasiye sýðmayacak kadar tuhaf diðer taraftan insanî dünyanýn dýþýna taþacak kadar abartýlý. Bu tür bir Kemalizm anlayýþýyla CHP’nin ne kendisinin demokrat bir parti olmasý ne de ülke demokrasisine ciddî bir katkýda bulunmasý söz konusu olabilir. M. K. elbette Türk tarihinde önemli bir yeri olan, hatýrlanmasý ve anýlmasý gereken bir figür. Ancak, dediðim üzere, tarihsel bir figür ve her tarihsel figür gibi doðrularý yanýnda yanlýþlarý da var. Bir çeþit tarihin sonu teorisine inanan CHP Türk tarihini M. K. Ýle baþlatmakta ve bitirmekte. Elbette hayat bu teoriyi reddetmekte. Bu engel yüzünden CHP tutarlý ve samimî bir insan haklarý ve demokrasi taraftarý, diktatörlük karþýtý parti hüviyetini kazanamýyor.
Bu nedenle CHP’nin ilk yapmasý gereken þey partide egemen görünen M. K. anlayýþýný normalleþtirmesi. Baþka bir yazýmda CHP Atatürkçülüðü ve MHP Atatürkçülüðünden bahsetmiþ ve Türkiye için doðru ve yararlý olanýn MHP Atatürkçülüðü, yanlýþ ve zararlý olanýn ise CHP Atatürkçülüðü olduðunu belirtmiþtim. (MHP Atatürkçülüðü mü, CHP Atatürkçülüðü mü?) Bu durumda CHP’nin MHP Atatürkçülüðüne doðru mesafe almasý gerekiyor. Bunun elbette zorluklarý var. Bu zorluklarýn bir kýsmý tepeden ama önemli bir kýsmý parti tabanýndan kaynaklanýyor. Kýlýçdaroðlu parti içinde bu iþle ama sessizce ve derinden uðraþmak zorunda. CHP Atatürkçülüðünü parti tabanýný ürkütmeden deðiþtirmeye eðer gerçekten demokrat bir parti olacaksa mecbur. Kýlýçdaroðlu yýllardýr bunun için çalýþýyor. Yavaþ da olsa ilerleme kaydediyor. Parti kadrolarýný CHP Atatürkçüsü olmayan sol ve Marksist kesimlere açýyor. Bunun CHP için de Türkiye için de hayýrlý bir geliþme olduðu açýk. Ancak bu yolda ilerleme oldukça parti içinde ve çevrelerinde fark edilmemesi ve bir ölçüde rahatsýzlýk yaratmamasý da imkânsýz. Nitekim yukarýda da iþaret ettiðim üzere klasik CHP Atatürkçüsü kesimlerin daha da büyüyebilecek bir reaksiyonu söz konusu olabilir. Eðer CHP parti içinde büyük parçalanmalara yol açmadan ideolojik dönüþümü gerçekleþtirebilir ve Avrupaî anlamda bir sosyal demokrat parti olmaya yönelebilirse bu memleket için iyi olacak.
Diðer taraftan CHP’nin daha ziyade konjonktürün ürünü olan bir problemi var. Bu problem HDP ile olan iliþkilerden kaynaklanýyor. Millet Ýttifaký’nýn mevcut iktidara alternatif teþkil edebilmesi meselesi HDP oylarýný hayatî derecede önemli kýlýyor. CHP bu oylardan vazgeçemiyor. Bu yüzden de HDP’nin PKK ile baðlarýný görmezden geliyor. Yani HDP’nin PKK terörünü kýnayarak onunla baðlarýný kesmemesi meselesi bugünkü CHP’nin ana problemlerinden biri. CHP HDP’yi bundan dolayý baský altýna alamýyor, tersine, onu yörüngesinde geziniyor. Nitekim PKK’nýn Gara’da 13 silahsýz insaný alçakça katletmesini de terör örgütünün adýný koyarak kýnayamadý. Kamuoyundan gelen yoðun tepkiler üzerine geri adým atmak zorunda kaldý. Benzer bir tavrý CHP’nin FETÖ’ye iliþkin tutumunda da görmek mümkün. CHP yarýn iktidara gelse muhtemelen PKK ve FETÖ ile aynen AK Parti gibi mücadele etmek zorunda kalacak. Ancak, þimdilik, “düþmanýmýn düþmaný dostumdur” mantýðýyla hareket ediyor görünümü veriyor. Bu da CHP’nin kötü ve çirkin yüzü.
Her demokratik ülkede en önemli aktör elbette iktidardýr. Ancak, Türkiye’de iktidar kadar muhalefetin de ilginç ve önemli olduðuna kuþku yok. Bu yüzden CHP’yi yakýndan takip etmekte fayda var.
Atilla YAYLA
hurfikirler.com
Son Güncelleme Tarihi: 17 Þubat 2021 11:44
