Akdeniz Foku Tükeniyor. Bizler Ne Yapıyoruz?
20 Nisan 2007 12:09
Temiz bir çevrenin göstergesi olan Akdeniz Foku, üzerinde yapılaşma olmayan insanların kolay ulaşamadığı veya insan etkilerinden uzak kalmış mağara ve kovuklara sahip sessiz ve ıssız kayalık sahilleri tercih eder. Bu nedenle Türkiye, Akdeniz Fokları için eşsiz bir coğrafyaya sahiptir. Ülkemizde özellikle Egede; Foça, Bodrum Yarımadası ve Anamur - Taşucunda yaşamaktadır. Birçok Akdeniz ülkesinde kaybolan ve hatta yok olan bu türün ülkemiz sularında hala bulunması da eşsiz coğrafyanın onlara sunduğu ortam nedeniyledir.
Akdeniz foklarının yok olma nedenlerinin başında;
Yaşam alanlarının (Kıyıların) inşaat ve yol yapımları sonucu yok edilmesi veya bozulması,
Aşırı ve yasadışı balıkçılık sonucunda balık stoklarının azalması,
Fokların kasti olarak öldürülmeleri,
Fok mağaralarına turistik, dalış faaliyetleri sonucu rahatsız edilmeleri,
Deniz kirliliği (Tanker kazaları, sanayi ve evsel atıklar vb..) gelmektedir..
Bugün Akdeniz Foku, ülkemizin taraf olduğu sözleşmelerle;
BARSELONA - Akdeniz'in Kirlenmesine Karşı Korunması Sözleşmesi Eki Cenova Deklerasyonu,
BERN - Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması Sözleşmesi
CITES - Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Bitki ve Hayvan Türlerinin Uluslar Arası Ticaretine İlişkin Sözleşmelerle,
Ülke bazında ise;
1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu,
3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu,
ile koruma altına alınmıştır.
Akdeniz Foku'nun boyu 1-3 metre arasında değişmekte olup, temel besinini balıklar ve kafadan bacaklılar özellikle de ahtapot oluşturur. Ağırlıkları ise 400 kilograma kadar ulaşabilmektedir. Tüm ömürleri tam olarak bilinmemekle beraber 40 yaşını aşan bireylere rastlanmıştır.
Akdeniz Foklarının etkin bir şekilde korunması için bugüne kadar 15 Ulusal Fok Komitesi toplantısı düzenlenmiş ve koruma çalışmaları devam etmektedir. Ancak, onları korumak için yapacak daha çok iş var.. Mavisi ve sakin koyları ile onların evlerini korumak zorundayız..
Önce foklar tükendi, sıra bizde! Onları yerlerinden ederek kiracı konumuna düşürmeyelim..
Unutmayalım ki,
Akdeniz Foku'nu korumak Akdeniz'i korumaktır..
Sualtı Araştırmaları Derneği - Akdeniz Foku Araştırma Grubu (SAD-AFAG) 1987 yılından bu yana Akdeniz fokunu sembol olarak kabul ederek; kıyı ve denizlerimizin korunması için araştırma ve kamuoyu bilgilendirme çalışmaları yürütüyor.
"Akdeniz fokunu korumak, Akdeniz'i korumaktır" anlayışı ile SAD-AFAG; bilimsel araştırma ve koruma çalışmaları gerçekleştiriyor, koruma stratejilerinin oluşturulması ve uygulanması yönünde gerekli yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi için resmi kurumlar nezdinde girişimlerde bulunuyor, koruma alanlarının akılcı ve sürdürülebilir yönetimi için planlar hazırlıyor, kamuoyu bilinçlendirme ve çevre eğitimi faaliyetleri düzenliyor. SAD-AFAG'ın günümüzdeki araştırma-bilgilendirme-koruma çalışmaları İzmir Körfezi ve çevresi ile Mersin sahillerinde Anamur - Taşucu arasında yoğunlaşmıştır.
SAD-AFAG'ın nesli tehlike altındaki bu türün ve yaşam alanlarının sürdürülebilir kılınması için gerçekleştirdiği yada katkıda bulunduğu gelişmelerden bazıları şunlardır:
Ulusal Fok Komitesi'nin (UFK) kurulması;
Ulusal Akdeniz Foku Stratejisi'nin hazırlanması;
Türkiye'deki ilk uzun süreli fok ve deniz koruma çalışmasının Foça/İzmir'de gerçekleştirilmesi (bu proje 1998 senesinde Ford Motor Co. tarafından düzenlenen Avrupa Koruma Ödülleri yarışmasında Avrupa'nın en başarılı doğa koruma projesi olarak seçilmiştir.)
Türkiye'nin ikinci uzun süreli fok ve deniz koruma çalışmasının, Batı Mersin kıyılarında gerçekleştirilmesi;
Foça Adaları çevresinde balıkçılık düzenleme bölgesi ilan edilmesi;
Bodrum Yarımadası'nın Kuzey batı kıyılarında balıkçılık düzenleme bölgesi ilan edilmesi;
İzmir / Mordoğan / Ayıbalığı Mevkii'nde balıkçılığa tamamen kapalı bir deniz koruma alanı ilan edilmesi;
Foklar için önemli yaşam alanları olan Foça / Orak Adası / Siren Kayalıkları'nın küçük balıkçıların balık avlanmaları hariç, her tür insan faaliyetine kapatılması;
Türkiye'de foklar tarafından kullanılan mağaralara girilmesinin yasaklanması;
Ayvalık, Foça ve Bodrum Adaları çevresinde, 500 grosston'dan büyük gemilerle, tehlikeli madde taşıyan her tür deniz taşıtının girmesinin yasaklandığı bir güvenlik alanı ilan edilmesi;
Bazı önemli fok yaşam alanlarında sportif dalışa kapalı koruma bölgeleri ilan edilmesi;
Ege ve Akdeniz kıyılarımızın önemli bir kesiminde kıyı sürütme takımları ile su ürünleri avcılığının yasaklanması;
Çevre Bakanlığı, Foça Belediyesi, Foça Kaymakamlığı ve Foça Su Ürünleri Kooperatifi ile iş birliği içerisinde, Türkiye'nin ilk yerel sivil deniz denetim sisteminin Foça'da kurulması;
Mersin / Aydıncık'ta balıkçılık düzenleme bölgeleri ile Kızılliman deniz koruma alanının denetlenmesi ve yasadışı balıkçılığın engellenmesi için bir yerel sivil deniz denetim sistemi kurulması;
TC çevre ve Orman Bakanlığı ile iş birliği içerisinde; Bodrum / çavuş Adası'nın ve adadaki fok mağaralarının bir tanker kazası nedeniyle meydana gelen petrol kirliliğinden temizlenmesi (Bu çalışma 1997 yılında Henry Ford Avrupa Koruma Ödülleri Yarışması ulusal jürisi tarafından Ulusal İkincilik ödülüne layık görülmüştür.)
2002 yılında Johannesburg'da 2. Dünya çevre Zirvesi'nde, SAD-AFAG tarafından yürütülen koruma çalışmaları TC çevre ve Orman Bakanlığı tarafından Türkiye'deki en iyi örnekler arasında sunulmuştur.
SAD-AFAG tüm Akdeniz baseninde, denizel yaşamın korunması için çaba gösteren en aktif sivil toplum kuruluşlarından birisidir.
SAD-AFAG Akdeniz fokunun ve yaşam alanlarının Türkiye'de korunması yolunda iş birliğimizi ve önerilerimizi kabul ederek, yukarıda anılan gelişmelerin gerçekleştirilmesini sağlayan aşağıda sıralanmış kurum ve kuruluşlara teşekkür eder:
Çevre ve Orman Bakanlığı
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
Kültür Bakanlığı
Denizcilik Müsteşarlığı
Özel çevre Koruma Kurumu Başkanlığı
Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü
Foça, Karaburun, Bozyazı ve Aydıncık Kaymakamlıkları ve Belediye Başkanlıkları
Foça ve Aydıncık Su Ürünleri Kooperatifleri
NASIL DESTEK OLABİLİRİZ?
AFAG ÜYESİ OLUN
FOK EVLAT EDİNİN
SPONSOR OLUN
Fok Gördünüz mü?
Acil ihtiyaçlarımız
FOÇANIN YILDIZI BADEM FOK
'www.afag.org'da Badem'in zorlu yemek seansını ve havuz sefasını görebilirsiniz.
Annesi onu terk ettiğinde 2.5 aylık ve sadece 20 kilogramdı. Şimdi 36 kilogram oldu. Fransa'dan gelen özel bir hemşiresi var. Palamudu blendırla parçalanıp veriliyor. Bulaşıkları makinede yıkanıyor. Günde 10-15 havlu kullanıyor. Foçalı balıkçılar ona ahtapot ve deniz ürünü, otellerse havlu yetiştirme yarışında.
Nisanda denize kavuşacak
Aralık 2006'da Aydın'ın Didim ilçesinde karaya vuran yavru Akdeniz foku Badem'in günleri böyle geçiyor. Badem, Akdeniz foku ailesinin en genç üyelerinden. Bu ailenin dünyada 400-450 üyesinin kaldığı sanılıyor. Bulunur bulunmaz İzmir'in Foça ilçesindeki Akdeniz Foku Rehabilitasyon Merkezi'ne götürülen Badem, çevrecilik tarihine 'Türkiye'de rehabilite edilen ilk Akdeniz foku' olarak geçti. Adını foktan alan Foça'nın (Phokia) halkı Badem'i benimsedi. 28 Nisanda yeniden mavi sulara salıverilecek olan Badem'in bir günü internetten meraklılara izletiriliyor. Badem'in yaşatılması için Foçalılar ve onu Didim'de bulup Foça'ya getiren Su altı Araştırmaları Derneği-Akdeniz Foku Araştırma Grubu (SAD-AFAG) üyeleri büyük gayret gösteriyor.
Fransız mürebbiyesi var
Merkezin gönüllüsü Foça Belediyesi veteriner hekimi Avni Gök, Fransa'dan çağırılan hemşire Marielle Bonnet ile Badem'in bakımını üstlenmiş. Gök, Akdeniz foku görenlerden Akdeniz Foku Bilgilendirme Ağı'nın 24 saat açık '0533 488 58 58' numaralı telefonlarını araması rica olunur.
